Ιδεοψυχαναγκαστικη διαταραχή

Σχετικά με αυτό το άρθρο

Το άρθρο αυτό είναι για όλους εκείνους που έχουν πρόβλημα με ιδεοληψίες και ψυχαναγκασμούς, την οικογένειά τους και τους φίλους τους-και για οποιοδήποτε άλλον θέλει να ενημερωθεί επί του θέματος.

Στο άρθρο αυτό θα βρείτε:
• Πως είναι να έχει κανείς ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή
• Πως να βοηθήσετε τον εαυτό σας
• Τι βοήθεια είναι διαθέσιμη
• Που να απευθυνθείτε για βοήθεια
• Άλλες πηγές πληροφόρησης
• αναφορά σε ερευνητικά κείμενα

Εισαγωγή

΄Έχει εμμονή με το ποδόσφαιρο΄΄- ''έχει εμμονή με τα παπούτσια''- ''είναι παθολογικός ψεύτης'.Χρησιμοποιούμε αυτές τις εκφράσεις όταν μιλάμε για ανθρώπους που επιτελούν μια πράξη ξανά και ξανά, ακόμα και όταν άλλοι δε μπορούν να δουν το λόγο που αυτό συμβαίνει.Συνήθως δεν είναι πρόβλημα και σε μερικούς τομείς της εργασίας μπορεί ακόμα να είναι βοηθητικό'.Ωστόσο, αυτή η βασανιστική επιθυμία να κάνεις ή να σκεφτείς κάποια πράγματα επανειλημμένα μπορεί να κατακλύσει τη ζωή σου.

Έτσι αν:
• Έχετε απαίσιες σκέψεις που εισβάλλουν στο μυαλό σας, ακόμα και όταν προσπαθείτε να τις κρατήσετε μακριά
ή
• Πρέπει να ακουμπήσετε ή μετρήσετε πράγματα ή να επαναλάβετε την ίδια πράξη όπως να πλένεσαι ξανά και ξανά μπορεί να έχετε Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή (OCD)

Πως είναι να έχεις OCD?

Liz: Φοβάμαι να πιάσω κάτι από άλλους ανθρώπους. Ξοδεύω ώρες τρίβοντας και τρίβοντας όλες τις επιφάνειες στο σπίτι μου για να σταματήσω τα μικρόβια και πλένω τα χέρια μου πολλές φορές τη μέρα.Προσπαθώ να μη βγαίνω από το σπίτι αν είναι δυνατόν. Όταν ο άντρας μου και τα παιδιά μου έρχονται σπίτι, τους ρωτάω με μεγάλη λεπτομέρεια που ήταν κατά τη διάρκεια της μέρας σε περίπτωση που επισκέφτηκαν κάποιο επικίνδυνο μέρος όπως ένα νοσοκομείο. Τους αναγκάζω επίσης να βγάζουν τα ρούχα τους και να πλένονται εντατικά. Ένα μέρος μου συνειδητοποιεί ότι αυτοί οι φόβοι είναι ανόητοι. Οι οικογένειά μου έχει απηυδίσει,αλλά πλέον δε μπορώ να σταματήσω

John: ξοδεύω όλη τη μέρα μου ελέγχοντας ότι τίποτα δε θα πάει στραβά. Μου παίρνει μια ώρα να βγω από το σπίτι το πρωί γιατί ποτέ δεν είμαι σίγουρος ότι έκλεισα όλες τις ηλεκτρικές συσκευές όπως το φούρνο, ή ότι κλείδωσα όλα τα παράθυρα. Μετά ελέγχω αν το πετρογκάζι είναι κλειστό 5 φορές, αλλά δεν μου φαίνεται σωστό ότι πρέπει να το κάνω τόσες φορές.Στο τέλος, ζητάω απο τη σύντροφό μου να ελέγξει τα πάντα ξανά.Αργοπορώ πάντα στη δουλειά αφού ελέγχω τα πάντα πολλές φορές μήπως έκανα κάποιο λάθος. Αν δεν τσεκάρω αισθάνομαι τόσο ανήσυχος που δεν το αντέχω.Είναι γελοίο, το ξέρω, αλλά σκέφτομαι πως αν συνέβαινε κάτι άσχημο, θα έφταιγα εγώ.

Dawn: ''Φοβάμαι ότι θα βλάψω τη κόρη μου, που είναι μωρό. Ξέρω πως δε το θέλω, αλλά είχα σκέψεις να έρχονται στο μυαλό μου. Μπορώ να με φανταστώ να χάνω τον έλεγχο και να την καρφώνω με μαχαίρι.. Ο μόνος τρόπος να ξεφορτωθώ αυτές τις σκέψεις είναι να λέω μια προσεχή, και μετά να κάνω μια καλή σκέψη όπως : Ξέρω ότι την αγαπώ πολύ.Συνήθως αισθάνομαι λίγο καλύτερα μετά από αυτό, μέχρι την επόμενη φορά που αυτές οι απαίσιες εικόνες έρχονται στο μυαλό μου. Έχω κρύψει όλα τα μαχαίρια και αιχμηρά αντικείμενα στο σπίτι.Σκέφτομαι μέσα μου : πως πρέπει να είμαι μια απαίσια μητέρα για να σκέφτομαι έτσι.Πρέπει να τρελαίνομαι.

Η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή αποτελείται από τρία κύρια μέρη:

1)Οι σκέψεις που σου προκαλούν άγχος (ιδεοληψίες)
2)Το άγχος που αισθάνεσαι
3)Οι πράξεις που επιτελείς για να μειώσεις το άγχος (ψυχαναγκασμοί)

Ιδεοληψίες
• Σκέψεις: απλές λέξεις, φράσεις ή ρυθμοί που είναι δυσάρεστοι, βλάσφημοι ή που σοκάρουν.Προσπαθείς να μην τα σκέφτεσαι, αλλά δε φεύγουν.Ανησυχείς μήπως μολυνθείς (από μικρόβια, σκόνη, HIV ή καρκίνο), ή ότι κάποιος μπορεί να πάθει κακό επειδή ήσουν απρόσεκτος.
• Εικόνες στο μυαλό : που δείχνουν την οικογένειά σου νεκρή ,ή που δείχνουν να κάνεις κάτι βίαιο ή κάποια σεξουαλική πράξη που είναι εκτός του χαρακτήρας σου- να μαχαιρώσεις ή να κακοποιήσεις ή να είσαι άπιστος.Ξέρουμε πως άνθρωποι με ιδεοληψίες δε γίνονται βίαιοι και δε πράττουν με βάση αυτές τις σκέψεις.
• Αμφιβολίες : αναρωτιέσαι για ώρες για το αν έχεις προκαλέσει ατύχημα ή ατυχία σε κάποιον. Ανησυχείς ότι μπορεί να χτύπησες κάποιον με το αμάξι ή ότι άφησες τα παράθυρα και τις πόρτες ανοιχτές
• Ιδεομηρυκασμοί : μαλώνεις με τον εαυτό σου δίχως τέλος για το αν πρέπει να κάνεις το ένα πράγμα ή το άλλο με αποτέλεσμα να μη μπορείς να πάρεις μια απλή απόφαση
• Τελειομανία : ενοχλείσαι με τρόπο που οι υπόλοιποι άνθρωποι όχι, αν τα πράγματα δεν είναι στην ακριβώς σωστή σειρά, όχι ισορροπημένα ή στο σωστό μέρος. Για παράδειγμα, αν τα βιβλία δεν είναι στοιβαγμένα στη σειρά ακριβώς στο ράφι της βιβλιοθήκης.

Το άγχος που αισθάνεσαι (συναισθήματα)
• Αισθάνεσαι να έχεις ενοχές, φόβο, άγχος, ένταση, αηδία, ή κατάθλιψη
Αισθάνεσαι καλύτερα όταν επιτελείς την ψυχαναγκαστική συμπεριφορά ή τελετή -αλλά δε κρατάει για πολύ

Οι πράξεις που επιτελείς (ψυχαναγκασμοί)

• Διόρθωση ιδεοληψιών: Σκέφτεσαι εναλλακτικά ΄΄εξουδετερώνοντας΄΄ σκέψεις όπως με το να προσεύχεσαι, μετράς ή με το να λες μια συγκεκριμένη λέξη ξανά και ξαναζεσταίνεσαι ότι με αυτόν τον τρόπο προλαμβάνεις απο το να συμβούν δυσάρεστα συμβάντα. Μπορεί να είναι επίσης τρόπος για να ξεφορτωθείς δυσάρεστες σκέψεις ή εικόνες που σε ενοχλούν
• Τελετές : Πλένεις τα χέρια σου συχνά, κάνεις πράγματα πολύ αργά και προσεχτικά, ίσως διαμορφώνεις αντικείμενα και δραστηριότητες με ένα συγκεκριμένο τρόπο. Αυτό απαιτεί τόσο χρόνο που χρειάζεσαι ώρες για να πας κάπου ή να κάνεις κάτι χρήσιμο.
• Έλεγχος : του σώματός σου για μόλυνση , των συσκευών ότι είναι κλειστά, ότι το σπίτι είναι κλειδωμένο ή ότι το ταξίδι είναι ασφαλές
• Αποφυγή: οτιδήποτε φέρνει στο μυαλό δυσάρεστες σκέψεις. Αποφεύγεις να ακουμπάς συγκεκριμένα αντικείμενα, να επισκέπτεσαι συγκεκριμένα μέρη, να παίρνεις ρίσκα ή να αποδέχεσαι την ευθύνη. Για παράδειγμα αποφεύγεις την κουζίνα γιατί ξέρεις ότι εκεί μπορείς να βρεις μαχαίρια.
• Συσσώρευση- άχρηστων αποκτημάτων. Δε μπορείς να πετάξεις τίποτα.
• Επιβεβαίωση-επανειλημμένα ζητάς από τους άλλους ότι όλα είναι καλά.


Πόσο συχνή είναι η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή?

1 στους 50 ανθρώπους υποφέρει απο ocd σε κάποια φάση της ζωής τους, γυναίκες και άντρες ισότιμα. Συνεπώς 1 εκατομμύριο άνθρωποι στην Αγγλία. Διάσημοι που νόσησαν είναι ο γνωστός βιολόγος Charles Darwin,η πρωτοπόρα νοσοκόμα ,Florence Nightngale και o John Bunyan, συγγραφέας του Pilgrim's Progress.

Αν τζογάρεις , τρως ή πίνεις 'ψυχαναγκαστικά', έχεις ocd?

Όχι.Οι λέξεις ΄΄ψυχαναγκασμός΄΄ και ''ιδεοληψία'' μερικές ΄φορές χρησιμοποιείται από ανθρώπους που τζογάρουν, πίνουν αλκοόλ, παίρνουν ναρκωτικά- ή ακόμα όταν γυμνάζονται υπερβολικά. Ωστόσο, αυτές οι συμπεριφορές μπορεί να είναι ευχάριστες. Οι ψυχαναγκασμοί στο OCD ποτέ δε δίνουν ικανοποίηση- πάντα προκαλούν μια δυσάρεστη απαίτηση ή βάρος.

Πόσο άσχημο μπορεί να γίνει η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή?

Ποικίλει πολύ, αλλά η εργασία, οι σχέσεις, η οικογενειακή ζωή είναι πολύ ποιο παραγωγική και ικανοποιητική, αν δεν είσαι συνέχεια αναγκαζόμενος να αντιμετωπίζεις την ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή. Σοβαρές καταστάσεις OCD καθιστούν αδύνατο να εργάζεται κανείς, να συμμετάσχει στην οικογενειακή ζωή - ή ακόμα να τα πάει καλά με την οικογένεια. Συγκεκριμένα, μπορεί να αναστατωθούν αν προσπαθήσεις να τους συμπεριλάβεις στην ''τελετές''.

Είναι οι άνθρωποι με ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή τρελοί?

Όχι-αλλά μπορεί να διστάσεις να ζητήσεις βοήθεια αν νομίζεις πως οι άλλοι θα σε θεωρήσουν τρελό. Αν και μπορεί να νομίζεις πως θα χάσεις τον έλεγχο, ξέρουμε πως οι άνθρωποι με ocd δεν τον χάνουν.


Άλλες καταστάσεις παρόμοιες με την ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή?

• Σωματοδυσμορφική διαταραχή ή άγχος φανταστικής ασχήμιας. Είσαι πεπεισμένος πως ένα μέρος του προσώπου σου ή του σώματός σου έχει το λάθος σχήμα, και ξοδεύεις ώρες μπροστά στο καθρέφτη ελέγχοντας και προσπαθώντας να το καλύψεις.Μπορεί ακόμα να σταματήσεις να βγαίνεις σε δημόσιο χώρο
• Τριχοτιλλομανία: μια έντονη επιθυμία να τραβήξεις τα μαλλιά ή τις βλεφαρίδες.
• Ο φόβος ύπαρξης σοβαρής ασθένειας, όπως καρκίνος (υποχονδρίαση)
• Άθρωποί με σύνδρομο Tourette (όπου ο ασθενής μπορεί ξαφνικά να ουρλιάξει ή να τιναχτεί ανεξέλικτα) συχνά έχουν και ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή.
• Παιδιά με κάποιες μορφές αυτισμού, όπως Asperger σύνδρομο, μπορεί να μοιάζουν ότι έχουν ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή γιατί δεν τους αρέσουν οι αλλαγές, και μπορεί να κάνουν τις ίδιες πράξεις ξανά και ξανά , να τους βοηθήσουν να αισθανθούν λιγότερο άγχος.

Πότε ξεκινάει η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή?

Πολλά παιδιά έχουν ήπια ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή και βελτιώνονται χωρίς θεραπεία. Αυτό δε συμβαίνει συνήθως στις μέτριες και σοβαρές περιπτώσεις, αν και μπορούν να υπάρχουν φορές που τα συμπτώματα φαίνονται να υποχωρούν.Μερικοί θα επιδεινώνονται σταδιακά, για άλλους τα συμπτώματα χειροτερεύουν όταν είναι στρεσαρισμένοι ή καταθλιμμένοι. Η θεραπεία συνήθως βοηθάει.

Τι προκαλεί τη διαταραχή?

Γονίδια: H ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή μερικές φορές κληρονομείται, συνεπώς μπορεί να υπάρχει μέσα στην οικογένεια.
Άγχος: Στρεσσογόνες καταστάσεις τη φέρνουν στην επιφάνεια 1 στις 3 φορές.
Αλλαγές στη ζωή: Φορές όπου κάποιος πρέπει να αναλάβει μεγαλύτες ευθύνες -πχ στην εφηβεία, κατά τη γέννηση ενός παιδιού, σε μια καινούρια δουλειά.
Αλλαγές στον εγκέφαλο: Δε γνωρίζουμε σίγουρα, άλλα αν έχεις συμπτώματα της διαταραχής για σεβαστό χρονικό διάστημα ερευνητές θεωρούν πως μπορεί να υπάρχει μια ανισορροπία μιας χημικής ουσίας που λέγεται σεροτονίνη.(5HT)
Προσωπικότητα: Αν είσαι ένα τακτικό, μεθοδικό άτομο που δίνει προσοχή στη λεπτομέρεια και έχει μεγάλες απαιτήσεις είναι ποιο πιθανό να αναπτύξεις ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή.. Τα προσόντα αυτά μπορεί να σε βοηθούν στη ζωή σου, αλλά αν προκύψει υπερβολή αυτών τότε μπορεί να εμφανιστεί η διαταραχή
Τρόπος σκέψης : Σχεδόν όλοι μας έχουμε παράξενες ή δυσάρεστες σκέψεις ή εικόνες στο μυαλό μας μερικές φορές-΄'τι θα συνέβαινε αν έμπαινα μπροστά από ένα αμάξι?' ή ''μπορεί να κάνω κακό στο παιδί μου'' Οι περισσότεροι από εμάς γρήγορα διώχνουμε αυτές τις σκέψεις και συνεχίζουμε τη ζωή μας. Αλλά αν έχετε υψηλά τις ηθικές αξίες και την έννοια της ευθύνης μπορεί να αισθανθείτε πως είναι απαίσιο να έχει κανείς τέτοιες σκέψεις. Συνεπώς είναι πιθανότερο να έχετε το μυαλό σας προκειμένου να μην επαναληφθούν-το οποίο έχει ωστόσο ως αποτέλεσμα να αποτύχετε.

Τι διαιωνίζει την ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή?

Κάποιοι μέθοδοι που χρησιμοποιείτε για να αυτό-βοηθηθείτε μπορούν να διαιωνίσουν τη διαταραχή
• Προσπαθώντας να διώξεις τις δυσάρεστες σκέψεις από το μυαλό σου-αυτό πιθανότατα να κάνει τις σκέψεις να επιστρέψουν. Προσπαθήστε να μην σκέφτεστε το ροζ ελέφαντα για το επόμενο λεπτό, πιθανότατα να το βρείτε δύσκολο να σκεφτείτε οτιδήποτε άλλο
• Τελετουργίες, το να ελέγχεις, να αποφεύγεις και να ζητάς επιβεβαίωση μπορεί βραχυπρόθεσμα να μειώνουν το άγχος σου-ιδιαίτερα αν αισθάνεσαι ότι έτσι αποτρέπεις την πραγματοποίηση ενός αρνητικού γεγονότος. Αλλά κάθε φορά που το κάνετε αυτό, ενισχύετε τη πεποίθησή σας ότι πραγματικά αποτρέπετε το δυσάρεστο γεγονός. Και έτσι αισθάνεστε μεγαλύτερη πίεση για να τα κάνετε...και έτσι διαιωνίζεται το πρόβλημα.
• Το να πραγματοποιείτε σκέψεις που ''εξουδετερώνουν'' τις αρνητικές.-Αν ξοδεύετε χρόνο προσπαθώντας να ''τακτοποιήσετε'' μια αρνητική σκέψη με μια άλλη σκέψη (παράδειγμα μετρώντας στο 10) ή εικόνα (πχ βλέποντας ένα άτομο ζωντανό και καλά)- τότε σταματήστε το, και περιμένετε το άγχος σας να φύγει.

Βοηθώντας τον εαυτό σας.

• Εκθέστε τον εαυτό σας σε αυτές τις προβληματικές σκέψεις
• Ακούγεται παράξενο ,αλλά είναι ένας τρόπος για να αποκτήσετε μεγαλύτερο έλεγχο επάνω τους. Τα μαγνητοσκοπείτε και τα ξανακούτε ,ή γράψτε τα και ξαναδιαβάστε τα. Πρέπει να το κάνετε εντατικά 30 λεπτά κάθε μέρα μέχρι να μειωθεί το άγχος σας.
• Αντισταθείτε στην ψυχαναγκαστική συμπεριφορά, αλλά όχι στην ιδεοληψία
• Μη χρησιμοποιείτε αλκοόλ για να ελέγξετε το άγχος σας
• Αν οι σκέψεις σας περιλαμβάνουν ανησυχίες σχετικά με τη πίστη ή τη θρησκεία τότε μπορεί μερικές φορές να βοηθήσει η επικοινωνία με ένας πνευματικό πατέρα για να σας βοηθήσει με αυτό τη διαταραχή
• Επικοινωνήστε με ομάδες υποστήριξης ή ιστοσελίδες
• Αγοράστε ένα βιβλίο αυτοβοήθειας


Ζητώντας βοήθεια

Γνωσιακή-Συμπεριφορική Θεραπεία

Υπάρχουν δύο τύποι για τη θεραπεία της ιδεοψυχαναγκαστικής θεραπείας- Γνωσιακή θεραπεία και θεραπεία συμπεριφοράς

Θεραπεία Συμπεριφοράς

Είναι ένας τρόπος για να σταματήσετε ψυχαναγκαστικές συμπεριφορές και άγχη από το να ενδυναμώνονται μεταξύ τους. Γνωρίζουμε πως αν παραμείνεις σε μια στρεσογόνο κατάσταση αρκετά, σταδιακά το συνηθίζεις
και το άγχος υποχωρεί. Έτσι, σταδιακά αντιμετωπίζεις τη κατάσταση που φοβάσαι (έκθεση) ,αλλά αποτρέπεις τον εαυτό σου από το να κάνει τις ψυχαναγκαστικές τελετές, ελέγχους ή καθάρισμα (αποτροπή αντίδρασης) ,και περιμένεις το άγχος να φύγει.
Συνήθως είναι προτιμότερο να γίνεται με μικρά βήματα:
• Κάνε μια λίστα όλων εκείνων των πραγμάτων που σας φοβίζουν
• Τοποθετήστε στο τέλος της λίστας τις καταστάσεις που φοβάστε λιγότερο και στη κορυφή αυτές που φοβάστε περισσότερο
• Έπειτα ξεκινήστε από το τέλος της λίστας και συνεχίστε μέχρι την κορυφή. Μην ανεβαίνετε τη λίστα αν πρώτα δεν έχετε ξεπεράσει το προηγούμενο βήμα.

Αυτό πρέπει να γίνεται καθημερινά για τουλάχιστον 2 βδομάδες. Κάθε φορά το κάνετε για τόση ώρα ώστε το άγχος σας να πέσει κατά το ήμισυ-περίπου 30 με 60 λεπτά. Βοηθάει να καταγράφετε την ένταση του άγχους σας κάθε 5 λεπτά., για παράδειγμα από το 0(καθόλου φόβος) μέχρι το 10( ανώτατος φόβος).Θα δείτε πως το άγχος σας αυξάνει και μετά πέφτει.

Μπορείτε να εξασκήσετε κάποια από τα βήματα με τον θεραπευτή σας, αλλά τις περισσότερες φορές θα το κάνετε μόνοι σας, με έναν ρυθμό που θα αισθάνεστε άνετοι. Είναι σημαντικό να θυμάστε πως δε χρειάζεται να ξεφορτωθείτε εντελώς το άγχος σας,αλλά μόνο να το κάνετε υποφερτό. Θυμηθήτε πως το άγχος σας:
• Είναι δυσάρεστο αλλά δε θα σας κάνει κακό
• θα φύγει εν τέλη
• θα είναι ευκολότερα διαχειρίσιμο με εξάσκηση

Υπάρχουν δύο κύριοι τρόποι θεραπείας συμπεριφοράς:

Αυτοβοήθεια

Ακολουθείς τις οδηγίες ενός βιβλίου, dvd, ή προγράμματος υπολογιστή. Επίσης έχεις περιστασιακή επαφή με έναν επαγγελματία για συμβουλές και υποστήριξη, αλλά λιγότερο συχνά. Αυτή η μέθοδος είναι καλή στη περίπτωση που έχετε ήπιας μορφής ιδεοψυχαναγκαστικής διαταραχής., και έχετε την αυτοπεποίθηση να δοκιμάσετε τρόπους που να σας βοηθούν.

Αμεση συχνή επαφή με έναν επαγγελματία, μόνος σας ή σε ομάδα

Αυτό μπορεί να γίνει είτε σε προσωπική βάση είτε μέσω τηλεφώνου.Αυτό συνήθως συμβαίνει κάθε μία ή δύο βδομάδες, και διαρκεί 45 με 60 λεπτά.Μέχρι και δέκα ώρες επαφής συνιστάται να ξεκινήσει κανείς , αλλά μπορεί να χρειαστείτε περισσότερο.

Ενα παράδειγμα

Ο Γιάννης δε μπορούσε να φύγει απο το σπίτι για τη δουλειά την κατάλληλη ώρα, γιατί έπρεπε να ελέγξει τόσα πολλά πράγματα στο σπίτι..Ανησυχούσε ότι το σπίτι μπορεί να καίγονταν ή να το λήστευαν αν δεν έλεγχε 5 φορές το κάθε πράγμα.Έκανε μια λίστα το τι τσέκαρε, αρχίζοντας με το ευκολότερο που θα μπορούσε να παραμελήσει:

1) Τον φούρνο (λιγότερος φόβος)
2)το βραστήρα
3)το πετρογκάζι
4)τα παράθυρα
5)τις πόρτες(μεγαλύτερος φόβος)

Ξεκίνησε με το πρώτο βήμα. Αντί να ελέγξει το φούρνο πολλές φορές, το έλεγξε μόνο μια φορά(έκθεση).Στην αρχή αισθάνθηκε πολύ αγχωμένος. Σταμάτησε τον εαυτό του απο το να τσεκάρει ξανά. Συμφώνησε να μη ρωτήσει τη γυναίκα του να ελέγξει τα πάντα για αυτόν, και να μη ρωτήσει για επιβεβαίωση ότι το σπίτι ήταν ασφαλές (πρόληψη αντίδρασης).Ο φόβος του σταδιακά μειώθηκε σε 2 βδομάδες. Έπειτα συνέχισε στο επόμενο βήμα (βραστήρας) κ.τ.λ. Τελικά, κατάφερνε να βγει από το σπίτι χωρίς να τσεκάρει και να φτάσει στη δουλειά στην ώρα του.

Γνωσιακή θεραπεία

Η γνωσιακή θεραπεία είναι μια ψυχολογική θεραπεία που σε βοηθάει να αλλάξεις τις αντιδράσεις σου στις σκέψεις, αντί να προσπαθεί να τις ξεφορτωθεί. Είναι χρήσιμη αν έχετε ιδεοληψίες ανησυχητικού τύπου, αλλά δεν επιτελείτε τελετές ή πράξεις για να αισθανθείτε καλύτερα. Μπορεί να προστεθεί στη θεραπεία συμπεριφοράς για να ξεπεράσετε τη διαταραχή. Στοχεύει :

• μη ρεαλιστικά αυτοκριτικές σκέψεις όπως :
-το να δίνεις πολύ σημασία στις σκέψεις σου
-υπερεκτιμώντας τις πιθανότητες κάτι αρνητικό να συμβεί
-το να αναλαμβάνεις την ευθύνη για διάφορα άσχημα που συμβαίνουν, ακόμα και όταν είναι εκτός του ελέγχου σου.
- το να προσπαθείς να ξεφορτωθείς το κάθε ρίσκο στη ζωή των αγαπημένων σου.
• δυσάρεστες, επίμονες σκέψεις

Η γνωσιακή θεραπεία σε βοηθάει να:

Αποκτήσεις μια διαφορετική οπτική γωνία των πραγμάτων:

Όλοι έχουμε παράξενες σκέψεις από καιρό σε καιρό, αλλά μέχρι εκεί. Δε σημαίνουν ότι είσαι κακός άνθρωπος ή ότι άσχημα πράγματα θα συμβούν -και προσπαθώντας απλά να ξεφορτωθείς αυτές τις σκέψεις δε πιάνει. Χαλαρώστε κατά την παρουσία τους. Αντιμετωπίστε με ήπια περιέργεια ή διασκέδαση. Ακόμα και στις ποιο δυσάρεστες σκέψεις, μην αντισταθείτε. Αφήστε να υπάρχουν ,και σκεφτείτε για αυτά με τον ίδιο τρόπο.

Αναλύοντας τις ατομικές σκέψεις

• Ποια είναι τα στοιχεία υπέρ και κατά αυτών των ιδεών απο το να γίνουν πραγματικότητα.?
• Πόσο χρήσιμη είναι αυτή η σκέψη?Μπορείς να τη δεις υπό μια άλλη οπτική γωνία?
• Ποιο είναι το χειρότερο/καλύτερ/ποιο ρεαλιστικό αποτέλεσμα?
• Πως θα συμβούλευα ενα φίλο που έχει τα δικά μου προβλήματα? Αν θα συμβούλευα διαφορετικά,τι το ξεχωριστό έχω εγώ?

Ενας γνωσιακός θεραπευτής θα σας βοηθήσει να αποφασίσετε ποιες απο τις ιδέες σας θέλετε να αλλάξετε, και θα σας βοηθήσει να χτίσετε καινούριες ιδέες που είναι ποιο ρεαλιστικές, ισορροπημένες και βοηθητικές.

Οι περισσότερες συναντήσεις γίνονται στο Κ.Υ. , τοπική κλινική και μερικές φορές στο νοσοκομείο. Μπορεί να κάνετε γνωσιακή θεραπεία μέσω τηλεφώνου αν δε μπορείτε να φύγετε από το σπίτι.

Αντικαταθλιπτική θεραπεία.

Τα ssri αντικαταθλιπτικά μπορούν να βοηθήσουν να ελαττωθούν οι ιδεοληψίες και οι ψυχαναγκασμοί ακόμα και όταν δεν είστε καταθλιμμένοι. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν μόνα τους, σε συνδυασμό με γνωσιακή-συμπεριφορική-θεραπεία για μέτριες-σοβαρές περιπτώσεις.Αν η θεραπεία με SSRI δεν βοήθησε καθόλου μετά από 3 μήνες, επόμενο βήμα είναι να αλλάξετε σε άλλο ssri ή σε ένα φάρμακο που ονομάζεται κλομιπραμίνη.

Πόσο καλά λειτουργούν αυτές οι θεραπείες?

Θεραπεία Συμπεριφοράς

Περίπου 3 στους 4 που ολοκληρώνουν τη θεραπεία βοηθιούνται πολύ.Απο αυτούς που βελτιώνονται ,1 στους 4 θα ξανα-αναπτύξει συμπτώματα στο μέλλον και θα χρειαστεί επιπρόσθετη θεραπεία. ΑΛΛΑ 1 στους 4 αρνούνται να ξεκινήσουν ή και να ολοκληρώσουν τη θεραπεία.Μπορεί να φοβούνται να το κάνουν.

Φαρμακοθεραπεία

Περίπου 6 στους 10 βελτιώνονται. Κατά μέσο όρο, τα συμπτώματά τους υποχωρούν στο μισό. Προλαμβάνουν επίσης την επανεμφάνιση των συμπτωμάτων για όσο καιρό τα παίρνουν ακόμα και μετά απο πολλά χρόνια. Δυστυχώς , 1 στους 2 που σταματάει τη φαρμακοθεραπεία θα ξαναποκτήσουν συμπτώματα μερικούς μήνες μετά.Αυτό είναι λιγότερο πιθανό να συμβεί αν η φαρμακοθεραπεία συνδυάζεται με γνωσιακή-συμπεριφορική θεραπεία.

Ποια προσέγγιση είναι καλύτερη για μένα- φαρμακοθεραπεία ή ψυχοθεραπεία?

Η θεραπεία συμπεριφοράς μπορεί να δοκιμαστεί χωρίς επαγγελματική βοήθεια (ήπιες περιπτώσεις) ,είναι αποτελεσματική και χωρίς παρενέργειες με εξαίρεση το άγχος. Από την άλλη πλευρά, χρειάζεται πολύ θέληση κα σκληρή δουλειά , και σημαίνει επιπρόσθετο άγχος για ένα εύλογο χρονικό διάστημα.

Η γνωσιακη-συμπεριφορική θεραπεία είναι εξίσου αποτελεσματικές. Αν έχετε ήπια ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή ,η γνωσιακη-συμπεριφορική θεραπεία από μόνη της είναι αποτελεσματική.

Αν έχετε μέτρια διαταραχή τότε μπορείτε να διαλέξετε είτε ψυχοθεραπεία (μέχρι 10 ώρες με θεραπευτή) ή φαρμακοθεραπεία (για 12 βδομάδες) πρώτα. Αν δε βελτιωθείτε, τότε πρέπει να δοκιμάσετε και τις δύο θεραπείες. Μπορεί να υπάρχει λίστα αναμονής για αρκετούς μήνες.

Αν έχετε σοβαρή διαταραχή ,τότε είναι προτιμότερο να δοκιμάσετε ταυτόχρονα και φαρμακοθεραπεία και ψυχοθεραπεία. Η φαρμακοθεραπεία απο μόνη της είναι μια επιλογή αν η διαταραχή είναι περισσότερο απο ήπια και αισθάνεστε ότι δε μπορείτε να αντέξετε το άγχος της ψυχοθεραπείας αλλά και της ασθένειας σας. Βοηθάει 6 στα 10 άτομα, αλλά είναι μεγαλύτερη η πιθανότητα να γυρίσουν τα συμπτώματα στο μέλλον- περίπου 1 στα 2 συγκρινόμενα με 1 στα 4 αν κάνετε ψυχοθεραπεία. Πρέπει να παίρνονται τα φάρμακα για τουλάχιστον 1 χρόνο και δεν είναι ιδανικά κατά τη διάρκεια εγκυμοσύνης ή θηλασμού.

Αξίζει να συζητήσετε αυτές τις επιλογές με τον ιατρό σας ,ο οποίος θα σας δώσει περισσότερες πληροφορίες. Επίσης ίσως θελήσετε να μιλήσετε με συγγενείς ή φίλους σας.

Τι γίνεται αν δε βοηθήσει η θεραπεία?

Ο γιατρός σας μπορεί να σας παραπέμψει σε ειδική ομάδα, που μπορεί να αποτελείται απο ψυχιάτρους ,ψυχολόγους , νοσοκόμες κοινωνικούς λειτουργούς.Μπορεί να σας προτείνουν:
• Να προσθέσετε γνωσιακή θεραπεία σε θεραπεία συμπεριφοράς ή φαρμακοθεραπεία
• Να πάρετε 2 ψυχοφάρμακα 2 κατηγοριών , όπως κλομιπραμίνη και σιταλοπράμη
• Τη θεραπεία συνοδών ψυχικών νόσων όπως κατάθλιψης, κατάχρησης αλκοόλ και αγχώδους διαταραχής.
• Προσθήκη αντιψυχωσικών φαρμάκων
• να εργαστείτε με την οικογένεια σας ,για υποστήριξη και συμβουλευτική

Αν δυσκολεύεστε να ζήσετε μόνος σας μπορούν να σας προτείνουν κατάλληλη διαμονή με ανθρώπους που θα σας βοηθήσουν να γίνετε ανεξάρτητη.

Θα χρειαστεί να πάω στο νοσοκομείο για θεραπεία?

Οι περισσότεροι άνθρωποι αισθάνονται καλύτερα όταν μπορούν να παρευρεθούν σε κλινική που βρίσκεται σε νοσοκομείο. Εισαγωγή σε μονάδα ψυχικής υγείας μπορεί να προταθεί μόνο αν
• Τα συμπτώματά σας είναι τόσο σοβαρά που δε μπορείτε να επιβιώσετε μόνος σας ή αν έχετε αυτοκτονικές σκέψεις.
• Έχετε άλλα σοβαρά ψυχιατρικά προβλήματα ,όπως διαταραχές πρόσληψης τροφής, σχιζοφρένεια , ψύχωση ή σοβαρή κατάθλιψη
• Η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή σας αποτρέπει απο το να ζητήσετε θεραπεία.

Ποιές θεραπείες δε πιάνουν στην ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή?

Μερικές από τις παρακάτω θεραπείες μπορεί να πιάνουν σε άλλες καταστάσεις -αλλά δεν υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις για την αποτελεσματικότητά τους στην ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή

• Εναλλακτική ιατρική όπως ύπνωση, ομοιοπαθητική βελονισμός , και βότανα-παρόλο που ακούγονται ελκυστικές θεραπείες.
• Άλλους τύπους αντικαταθλιπτικών ,εκτός και αν πάσχετε απο κατάθλιψη και ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή
• Υπνωτικά και ηρεμιστικά (ζοπικλόνη, διαζεπάμη ή άλλες βενζοδιαζεπίνες) για περισσότερο απο 2 βδομάδες. Αυτά τα φάρμακα μπορούν να γίνουν εθιστικά.
• Θεραπεία γάμου ή ζευγαριού-εκτός και αν υπάρχουν προβλήματα στη σχέση εκτός απο την ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή. Είναι χρήσιμο ο σύντροφος ή η οικογένεια να προσπαθήσουν να βρουν περισσότερες πληροφορίες για την διαταραχή
• Συμβουλευτική και ψυχοαναλυτική θεραπεία.Μερικοί άνθρωποι το βρίσκουν βοηθητικό να μιλάνε για το παρελθόν τους και εμπειρίες τους.Ωστόσο , τα στοιχεία δείχνουν πως το να αντιμετωπίζεις τους φόβους σου λειτουργεί καλύτερα από το να μιλάς για αυτά.

Συμβουλές για την οικογένεια και τους φίλους

• Η συμπεριφορά ενός ατόμου με ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή μπορεί εύκολα να προκαλεί θυμό-θυμηθείτε πως το άτομο δε προσπαθεί να είναι εκκεντρικό ή δύσκολο-απλά προσπαθούν να το αντιμετωπίσουν όσο καλύτερα μπορούν
• Μπορει να χρειαστεί λίγο καιρό για να αποδεχθεί κάποιος το γεγονός ότι χρειάζεται βοήθεια. Ενθαρύνετέ τους να ενημερωθούν για την ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή και να μιλήσουν με ένα ειδικό
• Μπορείτε να συμβάλλετε στη θεραπεία συμπεριφοράς με το να αντιδράτε διαφορετικά στις απαιτήσεις του :
- Ενθαρρύνετε τον ασθενή να αντιμετωπίζει τους φόβους του και να μη τους αποφεύγει
- μην του λέτε πως δεν έχει τίποτα
• Μην ανησυχείτε ότι ένας με μια ιδεοληψία του ότι θα γίνει βίαιος θα το κάνει πραγματικότητα. Αυτό είναι εξαιρετικά σπάνιο.
• Ρωτήστε τους αν μπορείτε να πάμε μαζί τους σε ένα γενικό γιατρό, ψυχίατρο ή άλλο επαγγελματία.

Τι γίνεται όταν είναι μεγάλη η αναμονή για την έναρξη της γνωσιακης-συμπεριφορικής θεραπείας?

Τι δεδομένη στιγμή υπάρχει έλλειψη στο Εθνικό σύστημα υγείας με επαγγελματίες που γνωρίζουν τη γνωσιακή-συμπεριφορική θεραπεία.Σε μερικές περιοχές μπορεί να περιμένετε αρκετούς μήνες για να ξεκινήσετε θεραπεία.Αν τα μέτρα που αναγράφονται στον τομέα : αυτοβοήθεια, μπορείτε να αρχίσετε αντικαταθλιπτική θεραπεία στο μεταξύ.





*απο το Royal College of psychiatrists