Πέμπτη 24 Νοεμβρίου 2011
tromaktiko: Το "γιατί" στην αυτοκτονία - Ενώ αυξάνονται τα κρο...
tromaktiko: Το "γιατί" στην αυτοκτονία - Ενώ αυξάνονται τα κρο...: του καθηγητή Γιώργου Πιπερόπουλου Αφορμή για τη σημερινή μου blog-άποψη μου δίνουν οι συχνές πρωτοσέλιδες αναφορές στον πολλαπλασιασμό ...
Τρίτη 8 Νοεμβρίου 2011
Δευτέρα 31 Οκτωβρίου 2011
tromaktiko: Παντρεύτηκε για δεύτερη φορά σε ηλικία 120 ετών
tromaktiko: Παντρεύτηκε για δεύτερη φορά σε ηλικία 120 ετών: Σε ηλικία 120 ετών παντρεύτηκε για δεύτερη φορά ένας Ινδός χωρικός, αφού τα παιδιά του έψαχναν επί έξι χρόνια να του βρουν την κατάλληλη ν...
Κυριακή 30 Οκτωβρίου 2011
Σάββατο 29 Οκτωβρίου 2011
tromaktiko: Τα συσσίτια τους κρατούν ζωντανούς
tromaktiko: Τα συσσίτια τους κρατούν ζωντανούς: Σοκ προκαλούν τα στοιχεία για τον αριθμό των Ελλήνων που καταφεύγουν στα συσσίτια. Τουλάχιστον 10.000 μερίδες διανέμει...
tromaktiko: Ιδού ποιoς έριξε την μπουνιά στον Μαγκούφη!
tromaktiko: Ιδού ποιoς έριξε την μπουνιά στον Μαγκούφη!: Βγήκε χθες ο βουλευτής Τρικάλων του ΠαΣοΚ Μαγκούφης σε όλα τα κανάλια και βρωντοφώναζε ότι τα επεισόδια τα οργάνωσε ο ΣΥΡΙΖΑ και ότι ήταν ...
Πέμπτη 27 Οκτωβρίου 2011
tromaktiko: Μαθητές "έφτυσαν" τους επισήμους! Γύρισαν τα κεφάλ...
tromaktiko: Μαθητές "έφτυσαν" τους επισήμους! Γύρισαν τα κεφάλ...: Οι μαθητές γύρισαν τα κεφάλια τους προς τα αριστερά την ώρα που περνούσαν... από τους επισήμους και ο κόσμος τους χειροκρότησε. Δείτε τ...
Τετάρτη 26 Οκτωβρίου 2011
tromaktiko: Έβαλε τέλος στην ζωή του 54χρονος εκπαιδευτικός στ...
tromaktiko: Έβαλε τέλος στην ζωή του 54χρονος εκπαιδευτικός στ...: Απαγχονισμένος βρέθηκε σήμερα το πρωί στην οικία του στα Τρίκαλα σε πάροδο της οδού Καρδίτσης, ο 54χρονος καθηγητής...
tromaktiko: Πολύ καλό ανέκδοτο!
tromaktiko: Πολύ καλό ανέκδοτο!: Σε συνάντηση του Παπανδρέου με τον πρωθυπουργό της Ελβετίας , ο Παπανδρέου συστήνει τους υπουργούς του:
Τρίτη 25 Οκτωβρίου 2011
tromaktiko: H δήλωση του αιώνα! Θεϊκό...
tromaktiko: H δήλωση του αιώνα! Θεϊκό...: Ένα βρακί μας έμεινε...
tromaktiko: Ο ναρκισσισμός είναι άμυνα στη μειονεξία
tromaktiko: Ο ναρκισσισμός είναι άμυνα στη μειονεξία: Πείραμα σε φοιτητές αμερικανικού πανεπιστημίου δείχνει να ενισχύει μια ανεπιβεβαίωτη θεωρία της ψυχολογίας, σύμφωνα με την οποία ο ναρκισσ...
Κυριακή 23 Οκτωβρίου 2011
tromaktiko: Πιο αποτελεσματικό φάρμακο για τον καρκίνο του μασ...
tromaktiko: Πιο αποτελεσματικό φάρμακο για τον καρκίνο του μασ...: Ένα νέο φάρμακο προσφέρει περισσότερες πιθανότητες μακροπρόθεσμης επιβίωσης σε ασθενείς με καρκίνο του μαστού, σε σύγκριση με την ταμοξιφέ...
tromaktiko: ΣΑΣ ΑΡΕΣΕ: Aγαπάμε και την Πολωνία! [video]
tromaktiko: ΣΑΣ ΑΡΕΣΕ: Aγαπάμε και την Πολωνία! [video]: Δείτε το video και θα καταλάβετε γιατί!...
tromaktiko: ΕΞΑΝΤΑΣ: Το πείραμα της Αργεντινής (ολόκληρο το ντ...
tromaktiko: ΕΞΑΝΤΑΣ: Το πείραμα της Αργεντινής (ολόκληρο το ντ...: Η εκπομπή "Εξάντας" του Γιώργου Αυγερόπουλου που παρουσιάζει τις ομοιότητες της Αργεντινής του 2001 με την Ελλάδα του 2011. καθηλωτικά και...
Σάββατο 22 Οκτωβρίου 2011
tromaktiko: Η Ελλάδα θα βγει στις αγορές το 2021
tromaktiko: Η Ελλάδα θα βγει στις αγορές το 2021: Η Ελλάδα δεν θα μπορέσει να χρηματοδοτηθεί εκ νέου στις χρηματαγορές πριν από το 2021, παρά την οικονομική βοήθεια που θα...
tromaktiko: Ιατρικός Σύλλογος: «Θανατηφόρο CS ξανά στα χημικά ...
tromaktiko: Ιατρικός Σύλλογος: «Θανατηφόρο CS ξανά στα χημικά ...: «Σταματήστε τη χρήση απαγορευμένων ουσιών κατά διαδηλωτών»
tromaktiko: Δε θα γίνει αύξηση της στρατιωτικής θητείας!
tromaktiko: Δε θα γίνει αύξηση της στρατιωτικής θητείας!: Ο υπουργός ξεκαθαρίσε στην Βουλή ότι "δεν έχει ληφθεί καμία απόφαση περί αύξησης της στρατιωτικής θητείας και δεν πρόκειται να...
tromaktiko: Τα κινητά δεν προκαλούν καρκίνο
tromaktiko: Τα κινητά δεν προκαλούν καρκίνο: Δημοσιεύτηκαν τα αποτελέσματα μιας μεγάλης έρευνας που διεξήγαγαν ερευνητές στην Δανία οι οποίοι μελέτησαν την πιθανή...
Πέμπτη 20 Οκτωβρίου 2011
tromaktiko: Συγκλονιστική φωτογραφία του Καντάφι!
tromaktiko: Συγκλονιστική φωτογραφία του Καντάφι!: Είναι αληθινή η φωτογραφία που κάνει το γύρο του διαδικτύου και εμφανίζει τον Μουαμάρ Καντάφι νεκρό, μέσα στα αίματα; Πρώτα, η είδηση πως ...
tromaktiko: Τα Δικαιωματά μας,σε περίπτωση αυτόφωρης διαδικασί...
tromaktiko: Τα Δικαιωματά μας,σε περίπτωση αυτόφωρης διαδικασί...: Γράφει ο Χρήστος Ηλ. Τσίχλης Δικηγόρος Αθηνών Σύμφωνα με τη διάταξη του άρθ. 242 του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας, έχουμε αυτόφωρο έγκλημα,...
Τετάρτη 19 Οκτωβρίου 2011
tromaktiko: Αιωνόβιος άνδρας ολοκλήρωσε το μαραθώνιο του Τορόν...
tromaktiko: Αιωνόβιος άνδρας ολοκλήρωσε το μαραθώνιο του Τορόν...: Ο αιωνόβιος Φάουτζα Σινγκ κρατάει το παγκόσμιο ρεκόρ στην κατηγορία των μαραθωνοδρόμων άνω των 90 ετών, καθώς κατάφερε να ολοκληρώσει το μ...
tromaktiko: Τι γίνεται συνήθως στο Σύνταγμα... (με μια άλλη μα...
tromaktiko: Τι γίνεται συνήθως στο Σύνταγμα... (με μια άλλη μα...: Ας ελπίσουμε οτι έχουν δώσει ρεπό σήμερα στους "ειδικούς". Δείτε το video και θα καταλάβετε...
Τρίτη 18 Οκτωβρίου 2011
tromaktiko: O καπνός από τις εστίες μαγειρέματος «σκοτώνει περ...
tromaktiko: O καπνός από τις εστίες μαγειρέματος «σκοτώνει περ...: Οι πρωτόγονες εστίες μαγειρέματος που χρησιμοποιεί σχεδόν ο μισός πληθυσμός του κόσμου εκπέμπουν καπνό που σκοτώνει δύο εκατομμύρια ανθρώπ...
tromaktiko: Ο γάμος προστατεύει τους άντρες από τον καρκίνο
tromaktiko: Ο γάμος προστατεύει τους άντρες από τον καρκίνο: Νέα έρευνα υποδεικνύει ότι οι γυναίκες σύζυγοι μπορεί να αποτελούν γραμμή ζωής για τους άντρες συζύγους όσον αφορά την … ανάγκη ιατρικής φ...
Δευτέρα 17 Οκτωβρίου 2011
tromaktiko: Εκνευριστικές Ερωτήσεις!
tromaktiko: Εκνευριστικές Ερωτήσεις!: Και σε ποιον δεν έχουν γίνει αυτές οι ερωτήσεις... Ανάβεις το θερμοσίφωνο : - Θα κάνεις μπάνιο; (Όχι το άναψα για να...
Ιδεοψυχαναγκαστικη διαταραχή
Σχετικά με αυτό το άρθρο
Το άρθρο αυτό είναι για όλους εκείνους που έχουν πρόβλημα με ιδεοληψίες και ψυχαναγκασμούς, την οικογένειά τους και τους φίλους τους-και για οποιοδήποτε άλλον θέλει να ενημερωθεί επί του θέματος.
Στο άρθρο αυτό θα βρείτε:
• Πως είναι να έχει κανείς ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή
• Πως να βοηθήσετε τον εαυτό σας
• Τι βοήθεια είναι διαθέσιμη
• Που να απευθυνθείτε για βοήθεια
• Άλλες πηγές πληροφόρησης
• αναφορά σε ερευνητικά κείμενα
Εισαγωγή
΄Έχει εμμονή με το ποδόσφαιρο΄΄- ''έχει εμμονή με τα παπούτσια''- ''είναι παθολογικός ψεύτης'.Χρησιμοποιούμε αυτές τις εκφράσεις όταν μιλάμε για ανθρώπους που επιτελούν μια πράξη ξανά και ξανά, ακόμα και όταν άλλοι δε μπορούν να δουν το λόγο που αυτό συμβαίνει.Συνήθως δεν είναι πρόβλημα και σε μερικούς τομείς της εργασίας μπορεί ακόμα να είναι βοηθητικό'.Ωστόσο, αυτή η βασανιστική επιθυμία να κάνεις ή να σκεφτείς κάποια πράγματα επανειλημμένα μπορεί να κατακλύσει τη ζωή σου.
Έτσι αν:
• Έχετε απαίσιες σκέψεις που εισβάλλουν στο μυαλό σας, ακόμα και όταν προσπαθείτε να τις κρατήσετε μακριά
ή
• Πρέπει να ακουμπήσετε ή μετρήσετε πράγματα ή να επαναλάβετε την ίδια πράξη όπως να πλένεσαι ξανά και ξανά μπορεί να έχετε Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή (OCD)
Πως είναι να έχεις OCD?
Liz: Φοβάμαι να πιάσω κάτι από άλλους ανθρώπους. Ξοδεύω ώρες τρίβοντας και τρίβοντας όλες τις επιφάνειες στο σπίτι μου για να σταματήσω τα μικρόβια και πλένω τα χέρια μου πολλές φορές τη μέρα.Προσπαθώ να μη βγαίνω από το σπίτι αν είναι δυνατόν. Όταν ο άντρας μου και τα παιδιά μου έρχονται σπίτι, τους ρωτάω με μεγάλη λεπτομέρεια που ήταν κατά τη διάρκεια της μέρας σε περίπτωση που επισκέφτηκαν κάποιο επικίνδυνο μέρος όπως ένα νοσοκομείο. Τους αναγκάζω επίσης να βγάζουν τα ρούχα τους και να πλένονται εντατικά. Ένα μέρος μου συνειδητοποιεί ότι αυτοί οι φόβοι είναι ανόητοι. Οι οικογένειά μου έχει απηυδίσει,αλλά πλέον δε μπορώ να σταματήσω
John: ξοδεύω όλη τη μέρα μου ελέγχοντας ότι τίποτα δε θα πάει στραβά. Μου παίρνει μια ώρα να βγω από το σπίτι το πρωί γιατί ποτέ δεν είμαι σίγουρος ότι έκλεισα όλες τις ηλεκτρικές συσκευές όπως το φούρνο, ή ότι κλείδωσα όλα τα παράθυρα. Μετά ελέγχω αν το πετρογκάζι είναι κλειστό 5 φορές, αλλά δεν μου φαίνεται σωστό ότι πρέπει να το κάνω τόσες φορές.Στο τέλος, ζητάω απο τη σύντροφό μου να ελέγξει τα πάντα ξανά.Αργοπορώ πάντα στη δουλειά αφού ελέγχω τα πάντα πολλές φορές μήπως έκανα κάποιο λάθος. Αν δεν τσεκάρω αισθάνομαι τόσο ανήσυχος που δεν το αντέχω.Είναι γελοίο, το ξέρω, αλλά σκέφτομαι πως αν συνέβαινε κάτι άσχημο, θα έφταιγα εγώ.
Dawn: ''Φοβάμαι ότι θα βλάψω τη κόρη μου, που είναι μωρό. Ξέρω πως δε το θέλω, αλλά είχα σκέψεις να έρχονται στο μυαλό μου. Μπορώ να με φανταστώ να χάνω τον έλεγχο και να την καρφώνω με μαχαίρι.. Ο μόνος τρόπος να ξεφορτωθώ αυτές τις σκέψεις είναι να λέω μια προσεχή, και μετά να κάνω μια καλή σκέψη όπως : Ξέρω ότι την αγαπώ πολύ.Συνήθως αισθάνομαι λίγο καλύτερα μετά από αυτό, μέχρι την επόμενη φορά που αυτές οι απαίσιες εικόνες έρχονται στο μυαλό μου. Έχω κρύψει όλα τα μαχαίρια και αιχμηρά αντικείμενα στο σπίτι.Σκέφτομαι μέσα μου : πως πρέπει να είμαι μια απαίσια μητέρα για να σκέφτομαι έτσι.Πρέπει να τρελαίνομαι.
Η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή αποτελείται από τρία κύρια μέρη:
1)Οι σκέψεις που σου προκαλούν άγχος (ιδεοληψίες)
2)Το άγχος που αισθάνεσαι
3)Οι πράξεις που επιτελείς για να μειώσεις το άγχος (ψυχαναγκασμοί)
Ιδεοληψίες
• Σκέψεις: απλές λέξεις, φράσεις ή ρυθμοί που είναι δυσάρεστοι, βλάσφημοι ή που σοκάρουν.Προσπαθείς να μην τα σκέφτεσαι, αλλά δε φεύγουν.Ανησυχείς μήπως μολυνθείς (από μικρόβια, σκόνη, HIV ή καρκίνο), ή ότι κάποιος μπορεί να πάθει κακό επειδή ήσουν απρόσεκτος.
• Εικόνες στο μυαλό : που δείχνουν την οικογένειά σου νεκρή ,ή που δείχνουν να κάνεις κάτι βίαιο ή κάποια σεξουαλική πράξη που είναι εκτός του χαρακτήρας σου- να μαχαιρώσεις ή να κακοποιήσεις ή να είσαι άπιστος.Ξέρουμε πως άνθρωποι με ιδεοληψίες δε γίνονται βίαιοι και δε πράττουν με βάση αυτές τις σκέψεις.
• Αμφιβολίες : αναρωτιέσαι για ώρες για το αν έχεις προκαλέσει ατύχημα ή ατυχία σε κάποιον. Ανησυχείς ότι μπορεί να χτύπησες κάποιον με το αμάξι ή ότι άφησες τα παράθυρα και τις πόρτες ανοιχτές
• Ιδεομηρυκασμοί : μαλώνεις με τον εαυτό σου δίχως τέλος για το αν πρέπει να κάνεις το ένα πράγμα ή το άλλο με αποτέλεσμα να μη μπορείς να πάρεις μια απλή απόφαση
• Τελειομανία : ενοχλείσαι με τρόπο που οι υπόλοιποι άνθρωποι όχι, αν τα πράγματα δεν είναι στην ακριβώς σωστή σειρά, όχι ισορροπημένα ή στο σωστό μέρος. Για παράδειγμα, αν τα βιβλία δεν είναι στοιβαγμένα στη σειρά ακριβώς στο ράφι της βιβλιοθήκης.
Το άγχος που αισθάνεσαι (συναισθήματα)
• Αισθάνεσαι να έχεις ενοχές, φόβο, άγχος, ένταση, αηδία, ή κατάθλιψη
Αισθάνεσαι καλύτερα όταν επιτελείς την ψυχαναγκαστική συμπεριφορά ή τελετή -αλλά δε κρατάει για πολύ
Οι πράξεις που επιτελείς (ψυχαναγκασμοί)
• Διόρθωση ιδεοληψιών: Σκέφτεσαι εναλλακτικά ΄΄εξουδετερώνοντας΄΄ σκέψεις όπως με το να προσεύχεσαι, μετράς ή με το να λες μια συγκεκριμένη λέξη ξανά και ξαναζεσταίνεσαι ότι με αυτόν τον τρόπο προλαμβάνεις απο το να συμβούν δυσάρεστα συμβάντα. Μπορεί να είναι επίσης τρόπος για να ξεφορτωθείς δυσάρεστες σκέψεις ή εικόνες που σε ενοχλούν
• Τελετές : Πλένεις τα χέρια σου συχνά, κάνεις πράγματα πολύ αργά και προσεχτικά, ίσως διαμορφώνεις αντικείμενα και δραστηριότητες με ένα συγκεκριμένο τρόπο. Αυτό απαιτεί τόσο χρόνο που χρειάζεσαι ώρες για να πας κάπου ή να κάνεις κάτι χρήσιμο.
• Έλεγχος : του σώματός σου για μόλυνση , των συσκευών ότι είναι κλειστά, ότι το σπίτι είναι κλειδωμένο ή ότι το ταξίδι είναι ασφαλές
• Αποφυγή: οτιδήποτε φέρνει στο μυαλό δυσάρεστες σκέψεις. Αποφεύγεις να ακουμπάς συγκεκριμένα αντικείμενα, να επισκέπτεσαι συγκεκριμένα μέρη, να παίρνεις ρίσκα ή να αποδέχεσαι την ευθύνη. Για παράδειγμα αποφεύγεις την κουζίνα γιατί ξέρεις ότι εκεί μπορείς να βρεις μαχαίρια.
• Συσσώρευση- άχρηστων αποκτημάτων. Δε μπορείς να πετάξεις τίποτα.
• Επιβεβαίωση-επανειλημμένα ζητάς από τους άλλους ότι όλα είναι καλά.
Πόσο συχνή είναι η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή?
1 στους 50 ανθρώπους υποφέρει απο ocd σε κάποια φάση της ζωής τους, γυναίκες και άντρες ισότιμα. Συνεπώς 1 εκατομμύριο άνθρωποι στην Αγγλία. Διάσημοι που νόσησαν είναι ο γνωστός βιολόγος Charles Darwin,η πρωτοπόρα νοσοκόμα ,Florence Nightngale και o John Bunyan, συγγραφέας του Pilgrim's Progress.
Αν τζογάρεις , τρως ή πίνεις 'ψυχαναγκαστικά', έχεις ocd?
Όχι.Οι λέξεις ΄΄ψυχαναγκασμός΄΄ και ''ιδεοληψία'' μερικές ΄φορές χρησιμοποιείται από ανθρώπους που τζογάρουν, πίνουν αλκοόλ, παίρνουν ναρκωτικά- ή ακόμα όταν γυμνάζονται υπερβολικά. Ωστόσο, αυτές οι συμπεριφορές μπορεί να είναι ευχάριστες. Οι ψυχαναγκασμοί στο OCD ποτέ δε δίνουν ικανοποίηση- πάντα προκαλούν μια δυσάρεστη απαίτηση ή βάρος.
Πόσο άσχημο μπορεί να γίνει η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή?
Ποικίλει πολύ, αλλά η εργασία, οι σχέσεις, η οικογενειακή ζωή είναι πολύ ποιο παραγωγική και ικανοποιητική, αν δεν είσαι συνέχεια αναγκαζόμενος να αντιμετωπίζεις την ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή. Σοβαρές καταστάσεις OCD καθιστούν αδύνατο να εργάζεται κανείς, να συμμετάσχει στην οικογενειακή ζωή - ή ακόμα να τα πάει καλά με την οικογένεια. Συγκεκριμένα, μπορεί να αναστατωθούν αν προσπαθήσεις να τους συμπεριλάβεις στην ''τελετές''.
Είναι οι άνθρωποι με ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή τρελοί?
Όχι-αλλά μπορεί να διστάσεις να ζητήσεις βοήθεια αν νομίζεις πως οι άλλοι θα σε θεωρήσουν τρελό. Αν και μπορεί να νομίζεις πως θα χάσεις τον έλεγχο, ξέρουμε πως οι άνθρωποι με ocd δεν τον χάνουν.
Άλλες καταστάσεις παρόμοιες με την ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή?
• Σωματοδυσμορφική διαταραχή ή άγχος φανταστικής ασχήμιας. Είσαι πεπεισμένος πως ένα μέρος του προσώπου σου ή του σώματός σου έχει το λάθος σχήμα, και ξοδεύεις ώρες μπροστά στο καθρέφτη ελέγχοντας και προσπαθώντας να το καλύψεις.Μπορεί ακόμα να σταματήσεις να βγαίνεις σε δημόσιο χώρο
• Τριχοτιλλομανία: μια έντονη επιθυμία να τραβήξεις τα μαλλιά ή τις βλεφαρίδες.
• Ο φόβος ύπαρξης σοβαρής ασθένειας, όπως καρκίνος (υποχονδρίαση)
• Άθρωποί με σύνδρομο Tourette (όπου ο ασθενής μπορεί ξαφνικά να ουρλιάξει ή να τιναχτεί ανεξέλικτα) συχνά έχουν και ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή.
• Παιδιά με κάποιες μορφές αυτισμού, όπως Asperger σύνδρομο, μπορεί να μοιάζουν ότι έχουν ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή γιατί δεν τους αρέσουν οι αλλαγές, και μπορεί να κάνουν τις ίδιες πράξεις ξανά και ξανά , να τους βοηθήσουν να αισθανθούν λιγότερο άγχος.
Πότε ξεκινάει η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή?
Πολλά παιδιά έχουν ήπια ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή και βελτιώνονται χωρίς θεραπεία. Αυτό δε συμβαίνει συνήθως στις μέτριες και σοβαρές περιπτώσεις, αν και μπορούν να υπάρχουν φορές που τα συμπτώματα φαίνονται να υποχωρούν.Μερικοί θα επιδεινώνονται σταδιακά, για άλλους τα συμπτώματα χειροτερεύουν όταν είναι στρεσαρισμένοι ή καταθλιμμένοι. Η θεραπεία συνήθως βοηθάει.
Τι προκαλεί τη διαταραχή?
Γονίδια: H ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή μερικές φορές κληρονομείται, συνεπώς μπορεί να υπάρχει μέσα στην οικογένεια.
Άγχος: Στρεσσογόνες καταστάσεις τη φέρνουν στην επιφάνεια 1 στις 3 φορές.
Αλλαγές στη ζωή: Φορές όπου κάποιος πρέπει να αναλάβει μεγαλύτες ευθύνες -πχ στην εφηβεία, κατά τη γέννηση ενός παιδιού, σε μια καινούρια δουλειά.
Αλλαγές στον εγκέφαλο: Δε γνωρίζουμε σίγουρα, άλλα αν έχεις συμπτώματα της διαταραχής για σεβαστό χρονικό διάστημα ερευνητές θεωρούν πως μπορεί να υπάρχει μια ανισορροπία μιας χημικής ουσίας που λέγεται σεροτονίνη.(5HT)
Προσωπικότητα: Αν είσαι ένα τακτικό, μεθοδικό άτομο που δίνει προσοχή στη λεπτομέρεια και έχει μεγάλες απαιτήσεις είναι ποιο πιθανό να αναπτύξεις ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή.. Τα προσόντα αυτά μπορεί να σε βοηθούν στη ζωή σου, αλλά αν προκύψει υπερβολή αυτών τότε μπορεί να εμφανιστεί η διαταραχή
Τρόπος σκέψης : Σχεδόν όλοι μας έχουμε παράξενες ή δυσάρεστες σκέψεις ή εικόνες στο μυαλό μας μερικές φορές-΄'τι θα συνέβαινε αν έμπαινα μπροστά από ένα αμάξι?' ή ''μπορεί να κάνω κακό στο παιδί μου'' Οι περισσότεροι από εμάς γρήγορα διώχνουμε αυτές τις σκέψεις και συνεχίζουμε τη ζωή μας. Αλλά αν έχετε υψηλά τις ηθικές αξίες και την έννοια της ευθύνης μπορεί να αισθανθείτε πως είναι απαίσιο να έχει κανείς τέτοιες σκέψεις. Συνεπώς είναι πιθανότερο να έχετε το μυαλό σας προκειμένου να μην επαναληφθούν-το οποίο έχει ωστόσο ως αποτέλεσμα να αποτύχετε.
Τι διαιωνίζει την ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή?
Κάποιοι μέθοδοι που χρησιμοποιείτε για να αυτό-βοηθηθείτε μπορούν να διαιωνίσουν τη διαταραχή
• Προσπαθώντας να διώξεις τις δυσάρεστες σκέψεις από το μυαλό σου-αυτό πιθανότατα να κάνει τις σκέψεις να επιστρέψουν. Προσπαθήστε να μην σκέφτεστε το ροζ ελέφαντα για το επόμενο λεπτό, πιθανότατα να το βρείτε δύσκολο να σκεφτείτε οτιδήποτε άλλο
• Τελετουργίες, το να ελέγχεις, να αποφεύγεις και να ζητάς επιβεβαίωση μπορεί βραχυπρόθεσμα να μειώνουν το άγχος σου-ιδιαίτερα αν αισθάνεσαι ότι έτσι αποτρέπεις την πραγματοποίηση ενός αρνητικού γεγονότος. Αλλά κάθε φορά που το κάνετε αυτό, ενισχύετε τη πεποίθησή σας ότι πραγματικά αποτρέπετε το δυσάρεστο γεγονός. Και έτσι αισθάνεστε μεγαλύτερη πίεση για να τα κάνετε...και έτσι διαιωνίζεται το πρόβλημα.
• Το να πραγματοποιείτε σκέψεις που ''εξουδετερώνουν'' τις αρνητικές.-Αν ξοδεύετε χρόνο προσπαθώντας να ''τακτοποιήσετε'' μια αρνητική σκέψη με μια άλλη σκέψη (παράδειγμα μετρώντας στο 10) ή εικόνα (πχ βλέποντας ένα άτομο ζωντανό και καλά)- τότε σταματήστε το, και περιμένετε το άγχος σας να φύγει.
Βοηθώντας τον εαυτό σας.
• Εκθέστε τον εαυτό σας σε αυτές τις προβληματικές σκέψεις
• Ακούγεται παράξενο ,αλλά είναι ένας τρόπος για να αποκτήσετε μεγαλύτερο έλεγχο επάνω τους. Τα μαγνητοσκοπείτε και τα ξανακούτε ,ή γράψτε τα και ξαναδιαβάστε τα. Πρέπει να το κάνετε εντατικά 30 λεπτά κάθε μέρα μέχρι να μειωθεί το άγχος σας.
• Αντισταθείτε στην ψυχαναγκαστική συμπεριφορά, αλλά όχι στην ιδεοληψία
• Μη χρησιμοποιείτε αλκοόλ για να ελέγξετε το άγχος σας
• Αν οι σκέψεις σας περιλαμβάνουν ανησυχίες σχετικά με τη πίστη ή τη θρησκεία τότε μπορεί μερικές φορές να βοηθήσει η επικοινωνία με ένας πνευματικό πατέρα για να σας βοηθήσει με αυτό τη διαταραχή
• Επικοινωνήστε με ομάδες υποστήριξης ή ιστοσελίδες
• Αγοράστε ένα βιβλίο αυτοβοήθειας
Ζητώντας βοήθεια
Γνωσιακή-Συμπεριφορική Θεραπεία
Υπάρχουν δύο τύποι για τη θεραπεία της ιδεοψυχαναγκαστικής θεραπείας- Γνωσιακή θεραπεία και θεραπεία συμπεριφοράς
Θεραπεία Συμπεριφοράς
Είναι ένας τρόπος για να σταματήσετε ψυχαναγκαστικές συμπεριφορές και άγχη από το να ενδυναμώνονται μεταξύ τους. Γνωρίζουμε πως αν παραμείνεις σε μια στρεσογόνο κατάσταση αρκετά, σταδιακά το συνηθίζεις
και το άγχος υποχωρεί. Έτσι, σταδιακά αντιμετωπίζεις τη κατάσταση που φοβάσαι (έκθεση) ,αλλά αποτρέπεις τον εαυτό σου από το να κάνει τις ψυχαναγκαστικές τελετές, ελέγχους ή καθάρισμα (αποτροπή αντίδρασης) ,και περιμένεις το άγχος να φύγει.
Συνήθως είναι προτιμότερο να γίνεται με μικρά βήματα:
• Κάνε μια λίστα όλων εκείνων των πραγμάτων που σας φοβίζουν
• Τοποθετήστε στο τέλος της λίστας τις καταστάσεις που φοβάστε λιγότερο και στη κορυφή αυτές που φοβάστε περισσότερο
• Έπειτα ξεκινήστε από το τέλος της λίστας και συνεχίστε μέχρι την κορυφή. Μην ανεβαίνετε τη λίστα αν πρώτα δεν έχετε ξεπεράσει το προηγούμενο βήμα.
Αυτό πρέπει να γίνεται καθημερινά για τουλάχιστον 2 βδομάδες. Κάθε φορά το κάνετε για τόση ώρα ώστε το άγχος σας να πέσει κατά το ήμισυ-περίπου 30 με 60 λεπτά. Βοηθάει να καταγράφετε την ένταση του άγχους σας κάθε 5 λεπτά., για παράδειγμα από το 0(καθόλου φόβος) μέχρι το 10( ανώτατος φόβος).Θα δείτε πως το άγχος σας αυξάνει και μετά πέφτει.
Μπορείτε να εξασκήσετε κάποια από τα βήματα με τον θεραπευτή σας, αλλά τις περισσότερες φορές θα το κάνετε μόνοι σας, με έναν ρυθμό που θα αισθάνεστε άνετοι. Είναι σημαντικό να θυμάστε πως δε χρειάζεται να ξεφορτωθείτε εντελώς το άγχος σας,αλλά μόνο να το κάνετε υποφερτό. Θυμηθήτε πως το άγχος σας:
• Είναι δυσάρεστο αλλά δε θα σας κάνει κακό
• θα φύγει εν τέλη
• θα είναι ευκολότερα διαχειρίσιμο με εξάσκηση
Υπάρχουν δύο κύριοι τρόποι θεραπείας συμπεριφοράς:
Αυτοβοήθεια
Ακολουθείς τις οδηγίες ενός βιβλίου, dvd, ή προγράμματος υπολογιστή. Επίσης έχεις περιστασιακή επαφή με έναν επαγγελματία για συμβουλές και υποστήριξη, αλλά λιγότερο συχνά. Αυτή η μέθοδος είναι καλή στη περίπτωση που έχετε ήπιας μορφής ιδεοψυχαναγκαστικής διαταραχής., και έχετε την αυτοπεποίθηση να δοκιμάσετε τρόπους που να σας βοηθούν.
Αμεση συχνή επαφή με έναν επαγγελματία, μόνος σας ή σε ομάδα
Αυτό μπορεί να γίνει είτε σε προσωπική βάση είτε μέσω τηλεφώνου.Αυτό συνήθως συμβαίνει κάθε μία ή δύο βδομάδες, και διαρκεί 45 με 60 λεπτά.Μέχρι και δέκα ώρες επαφής συνιστάται να ξεκινήσει κανείς , αλλά μπορεί να χρειαστείτε περισσότερο.
Ενα παράδειγμα
Ο Γιάννης δε μπορούσε να φύγει απο το σπίτι για τη δουλειά την κατάλληλη ώρα, γιατί έπρεπε να ελέγξει τόσα πολλά πράγματα στο σπίτι..Ανησυχούσε ότι το σπίτι μπορεί να καίγονταν ή να το λήστευαν αν δεν έλεγχε 5 φορές το κάθε πράγμα.Έκανε μια λίστα το τι τσέκαρε, αρχίζοντας με το ευκολότερο που θα μπορούσε να παραμελήσει:
1) Τον φούρνο (λιγότερος φόβος)
2)το βραστήρα
3)το πετρογκάζι
4)τα παράθυρα
5)τις πόρτες(μεγαλύτερος φόβος)
Ξεκίνησε με το πρώτο βήμα. Αντί να ελέγξει το φούρνο πολλές φορές, το έλεγξε μόνο μια φορά(έκθεση).Στην αρχή αισθάνθηκε πολύ αγχωμένος. Σταμάτησε τον εαυτό του απο το να τσεκάρει ξανά. Συμφώνησε να μη ρωτήσει τη γυναίκα του να ελέγξει τα πάντα για αυτόν, και να μη ρωτήσει για επιβεβαίωση ότι το σπίτι ήταν ασφαλές (πρόληψη αντίδρασης).Ο φόβος του σταδιακά μειώθηκε σε 2 βδομάδες. Έπειτα συνέχισε στο επόμενο βήμα (βραστήρας) κ.τ.λ. Τελικά, κατάφερνε να βγει από το σπίτι χωρίς να τσεκάρει και να φτάσει στη δουλειά στην ώρα του.
Γνωσιακή θεραπεία
Η γνωσιακή θεραπεία είναι μια ψυχολογική θεραπεία που σε βοηθάει να αλλάξεις τις αντιδράσεις σου στις σκέψεις, αντί να προσπαθεί να τις ξεφορτωθεί. Είναι χρήσιμη αν έχετε ιδεοληψίες ανησυχητικού τύπου, αλλά δεν επιτελείτε τελετές ή πράξεις για να αισθανθείτε καλύτερα. Μπορεί να προστεθεί στη θεραπεία συμπεριφοράς για να ξεπεράσετε τη διαταραχή. Στοχεύει :
• μη ρεαλιστικά αυτοκριτικές σκέψεις όπως :
-το να δίνεις πολύ σημασία στις σκέψεις σου
-υπερεκτιμώντας τις πιθανότητες κάτι αρνητικό να συμβεί
-το να αναλαμβάνεις την ευθύνη για διάφορα άσχημα που συμβαίνουν, ακόμα και όταν είναι εκτός του ελέγχου σου.
- το να προσπαθείς να ξεφορτωθείς το κάθε ρίσκο στη ζωή των αγαπημένων σου.
• δυσάρεστες, επίμονες σκέψεις
Η γνωσιακή θεραπεία σε βοηθάει να:
Αποκτήσεις μια διαφορετική οπτική γωνία των πραγμάτων:
Όλοι έχουμε παράξενες σκέψεις από καιρό σε καιρό, αλλά μέχρι εκεί. Δε σημαίνουν ότι είσαι κακός άνθρωπος ή ότι άσχημα πράγματα θα συμβούν -και προσπαθώντας απλά να ξεφορτωθείς αυτές τις σκέψεις δε πιάνει. Χαλαρώστε κατά την παρουσία τους. Αντιμετωπίστε με ήπια περιέργεια ή διασκέδαση. Ακόμα και στις ποιο δυσάρεστες σκέψεις, μην αντισταθείτε. Αφήστε να υπάρχουν ,και σκεφτείτε για αυτά με τον ίδιο τρόπο.
Αναλύοντας τις ατομικές σκέψεις
• Ποια είναι τα στοιχεία υπέρ και κατά αυτών των ιδεών απο το να γίνουν πραγματικότητα.?
• Πόσο χρήσιμη είναι αυτή η σκέψη?Μπορείς να τη δεις υπό μια άλλη οπτική γωνία?
• Ποιο είναι το χειρότερο/καλύτερ/ποιο ρεαλιστικό αποτέλεσμα?
• Πως θα συμβούλευα ενα φίλο που έχει τα δικά μου προβλήματα? Αν θα συμβούλευα διαφορετικά,τι το ξεχωριστό έχω εγώ?
Ενας γνωσιακός θεραπευτής θα σας βοηθήσει να αποφασίσετε ποιες απο τις ιδέες σας θέλετε να αλλάξετε, και θα σας βοηθήσει να χτίσετε καινούριες ιδέες που είναι ποιο ρεαλιστικές, ισορροπημένες και βοηθητικές.
Οι περισσότερες συναντήσεις γίνονται στο Κ.Υ. , τοπική κλινική και μερικές φορές στο νοσοκομείο. Μπορεί να κάνετε γνωσιακή θεραπεία μέσω τηλεφώνου αν δε μπορείτε να φύγετε από το σπίτι.
Αντικαταθλιπτική θεραπεία.
Τα ssri αντικαταθλιπτικά μπορούν να βοηθήσουν να ελαττωθούν οι ιδεοληψίες και οι ψυχαναγκασμοί ακόμα και όταν δεν είστε καταθλιμμένοι. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν μόνα τους, σε συνδυασμό με γνωσιακή-συμπεριφορική-θεραπεία για μέτριες-σοβαρές περιπτώσεις.Αν η θεραπεία με SSRI δεν βοήθησε καθόλου μετά από 3 μήνες, επόμενο βήμα είναι να αλλάξετε σε άλλο ssri ή σε ένα φάρμακο που ονομάζεται κλομιπραμίνη.
Πόσο καλά λειτουργούν αυτές οι θεραπείες?
Θεραπεία Συμπεριφοράς
Περίπου 3 στους 4 που ολοκληρώνουν τη θεραπεία βοηθιούνται πολύ.Απο αυτούς που βελτιώνονται ,1 στους 4 θα ξανα-αναπτύξει συμπτώματα στο μέλλον και θα χρειαστεί επιπρόσθετη θεραπεία. ΑΛΛΑ 1 στους 4 αρνούνται να ξεκινήσουν ή και να ολοκληρώσουν τη θεραπεία.Μπορεί να φοβούνται να το κάνουν.
Φαρμακοθεραπεία
Περίπου 6 στους 10 βελτιώνονται. Κατά μέσο όρο, τα συμπτώματά τους υποχωρούν στο μισό. Προλαμβάνουν επίσης την επανεμφάνιση των συμπτωμάτων για όσο καιρό τα παίρνουν ακόμα και μετά απο πολλά χρόνια. Δυστυχώς , 1 στους 2 που σταματάει τη φαρμακοθεραπεία θα ξαναποκτήσουν συμπτώματα μερικούς μήνες μετά.Αυτό είναι λιγότερο πιθανό να συμβεί αν η φαρμακοθεραπεία συνδυάζεται με γνωσιακή-συμπεριφορική θεραπεία.
Ποια προσέγγιση είναι καλύτερη για μένα- φαρμακοθεραπεία ή ψυχοθεραπεία?
Η θεραπεία συμπεριφοράς μπορεί να δοκιμαστεί χωρίς επαγγελματική βοήθεια (ήπιες περιπτώσεις) ,είναι αποτελεσματική και χωρίς παρενέργειες με εξαίρεση το άγχος. Από την άλλη πλευρά, χρειάζεται πολύ θέληση κα σκληρή δουλειά , και σημαίνει επιπρόσθετο άγχος για ένα εύλογο χρονικό διάστημα.
Η γνωσιακη-συμπεριφορική θεραπεία είναι εξίσου αποτελεσματικές. Αν έχετε ήπια ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή ,η γνωσιακη-συμπεριφορική θεραπεία από μόνη της είναι αποτελεσματική.
Αν έχετε μέτρια διαταραχή τότε μπορείτε να διαλέξετε είτε ψυχοθεραπεία (μέχρι 10 ώρες με θεραπευτή) ή φαρμακοθεραπεία (για 12 βδομάδες) πρώτα. Αν δε βελτιωθείτε, τότε πρέπει να δοκιμάσετε και τις δύο θεραπείες. Μπορεί να υπάρχει λίστα αναμονής για αρκετούς μήνες.
Αν έχετε σοβαρή διαταραχή ,τότε είναι προτιμότερο να δοκιμάσετε ταυτόχρονα και φαρμακοθεραπεία και ψυχοθεραπεία. Η φαρμακοθεραπεία απο μόνη της είναι μια επιλογή αν η διαταραχή είναι περισσότερο απο ήπια και αισθάνεστε ότι δε μπορείτε να αντέξετε το άγχος της ψυχοθεραπείας αλλά και της ασθένειας σας. Βοηθάει 6 στα 10 άτομα, αλλά είναι μεγαλύτερη η πιθανότητα να γυρίσουν τα συμπτώματα στο μέλλον- περίπου 1 στα 2 συγκρινόμενα με 1 στα 4 αν κάνετε ψυχοθεραπεία. Πρέπει να παίρνονται τα φάρμακα για τουλάχιστον 1 χρόνο και δεν είναι ιδανικά κατά τη διάρκεια εγκυμοσύνης ή θηλασμού.
Αξίζει να συζητήσετε αυτές τις επιλογές με τον ιατρό σας ,ο οποίος θα σας δώσει περισσότερες πληροφορίες. Επίσης ίσως θελήσετε να μιλήσετε με συγγενείς ή φίλους σας.
Τι γίνεται αν δε βοηθήσει η θεραπεία?
Ο γιατρός σας μπορεί να σας παραπέμψει σε ειδική ομάδα, που μπορεί να αποτελείται απο ψυχιάτρους ,ψυχολόγους , νοσοκόμες κοινωνικούς λειτουργούς.Μπορεί να σας προτείνουν:
• Να προσθέσετε γνωσιακή θεραπεία σε θεραπεία συμπεριφοράς ή φαρμακοθεραπεία
• Να πάρετε 2 ψυχοφάρμακα 2 κατηγοριών , όπως κλομιπραμίνη και σιταλοπράμη
• Τη θεραπεία συνοδών ψυχικών νόσων όπως κατάθλιψης, κατάχρησης αλκοόλ και αγχώδους διαταραχής.
• Προσθήκη αντιψυχωσικών φαρμάκων
• να εργαστείτε με την οικογένεια σας ,για υποστήριξη και συμβουλευτική
Αν δυσκολεύεστε να ζήσετε μόνος σας μπορούν να σας προτείνουν κατάλληλη διαμονή με ανθρώπους που θα σας βοηθήσουν να γίνετε ανεξάρτητη.
Θα χρειαστεί να πάω στο νοσοκομείο για θεραπεία?
Οι περισσότεροι άνθρωποι αισθάνονται καλύτερα όταν μπορούν να παρευρεθούν σε κλινική που βρίσκεται σε νοσοκομείο. Εισαγωγή σε μονάδα ψυχικής υγείας μπορεί να προταθεί μόνο αν
• Τα συμπτώματά σας είναι τόσο σοβαρά που δε μπορείτε να επιβιώσετε μόνος σας ή αν έχετε αυτοκτονικές σκέψεις.
• Έχετε άλλα σοβαρά ψυχιατρικά προβλήματα ,όπως διαταραχές πρόσληψης τροφής, σχιζοφρένεια , ψύχωση ή σοβαρή κατάθλιψη
• Η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή σας αποτρέπει απο το να ζητήσετε θεραπεία.
Ποιές θεραπείες δε πιάνουν στην ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή?
Μερικές από τις παρακάτω θεραπείες μπορεί να πιάνουν σε άλλες καταστάσεις -αλλά δεν υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις για την αποτελεσματικότητά τους στην ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή
• Εναλλακτική ιατρική όπως ύπνωση, ομοιοπαθητική βελονισμός , και βότανα-παρόλο που ακούγονται ελκυστικές θεραπείες.
• Άλλους τύπους αντικαταθλιπτικών ,εκτός και αν πάσχετε απο κατάθλιψη και ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή
• Υπνωτικά και ηρεμιστικά (ζοπικλόνη, διαζεπάμη ή άλλες βενζοδιαζεπίνες) για περισσότερο απο 2 βδομάδες. Αυτά τα φάρμακα μπορούν να γίνουν εθιστικά.
• Θεραπεία γάμου ή ζευγαριού-εκτός και αν υπάρχουν προβλήματα στη σχέση εκτός απο την ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή. Είναι χρήσιμο ο σύντροφος ή η οικογένεια να προσπαθήσουν να βρουν περισσότερες πληροφορίες για την διαταραχή
• Συμβουλευτική και ψυχοαναλυτική θεραπεία.Μερικοί άνθρωποι το βρίσκουν βοηθητικό να μιλάνε για το παρελθόν τους και εμπειρίες τους.Ωστόσο , τα στοιχεία δείχνουν πως το να αντιμετωπίζεις τους φόβους σου λειτουργεί καλύτερα από το να μιλάς για αυτά.
Συμβουλές για την οικογένεια και τους φίλους
• Η συμπεριφορά ενός ατόμου με ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή μπορεί εύκολα να προκαλεί θυμό-θυμηθείτε πως το άτομο δε προσπαθεί να είναι εκκεντρικό ή δύσκολο-απλά προσπαθούν να το αντιμετωπίσουν όσο καλύτερα μπορούν
• Μπορει να χρειαστεί λίγο καιρό για να αποδεχθεί κάποιος το γεγονός ότι χρειάζεται βοήθεια. Ενθαρύνετέ τους να ενημερωθούν για την ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή και να μιλήσουν με ένα ειδικό
• Μπορείτε να συμβάλλετε στη θεραπεία συμπεριφοράς με το να αντιδράτε διαφορετικά στις απαιτήσεις του :
- Ενθαρρύνετε τον ασθενή να αντιμετωπίζει τους φόβους του και να μη τους αποφεύγει
- μην του λέτε πως δεν έχει τίποτα
• Μην ανησυχείτε ότι ένας με μια ιδεοληψία του ότι θα γίνει βίαιος θα το κάνει πραγματικότητα. Αυτό είναι εξαιρετικά σπάνιο.
• Ρωτήστε τους αν μπορείτε να πάμε μαζί τους σε ένα γενικό γιατρό, ψυχίατρο ή άλλο επαγγελματία.
Τι γίνεται όταν είναι μεγάλη η αναμονή για την έναρξη της γνωσιακης-συμπεριφορικής θεραπείας?
Τι δεδομένη στιγμή υπάρχει έλλειψη στο Εθνικό σύστημα υγείας με επαγγελματίες που γνωρίζουν τη γνωσιακή-συμπεριφορική θεραπεία.Σε μερικές περιοχές μπορεί να περιμένετε αρκετούς μήνες για να ξεκινήσετε θεραπεία.Αν τα μέτρα που αναγράφονται στον τομέα : αυτοβοήθεια, μπορείτε να αρχίσετε αντικαταθλιπτική θεραπεία στο μεταξύ.
*απο το Royal College of psychiatrists
Το άρθρο αυτό είναι για όλους εκείνους που έχουν πρόβλημα με ιδεοληψίες και ψυχαναγκασμούς, την οικογένειά τους και τους φίλους τους-και για οποιοδήποτε άλλον θέλει να ενημερωθεί επί του θέματος.
Στο άρθρο αυτό θα βρείτε:
• Πως είναι να έχει κανείς ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή
• Πως να βοηθήσετε τον εαυτό σας
• Τι βοήθεια είναι διαθέσιμη
• Που να απευθυνθείτε για βοήθεια
• Άλλες πηγές πληροφόρησης
• αναφορά σε ερευνητικά κείμενα
Εισαγωγή
΄Έχει εμμονή με το ποδόσφαιρο΄΄- ''έχει εμμονή με τα παπούτσια''- ''είναι παθολογικός ψεύτης'.Χρησιμοποιούμε αυτές τις εκφράσεις όταν μιλάμε για ανθρώπους που επιτελούν μια πράξη ξανά και ξανά, ακόμα και όταν άλλοι δε μπορούν να δουν το λόγο που αυτό συμβαίνει.Συνήθως δεν είναι πρόβλημα και σε μερικούς τομείς της εργασίας μπορεί ακόμα να είναι βοηθητικό'.Ωστόσο, αυτή η βασανιστική επιθυμία να κάνεις ή να σκεφτείς κάποια πράγματα επανειλημμένα μπορεί να κατακλύσει τη ζωή σου.
Έτσι αν:
• Έχετε απαίσιες σκέψεις που εισβάλλουν στο μυαλό σας, ακόμα και όταν προσπαθείτε να τις κρατήσετε μακριά
ή
• Πρέπει να ακουμπήσετε ή μετρήσετε πράγματα ή να επαναλάβετε την ίδια πράξη όπως να πλένεσαι ξανά και ξανά μπορεί να έχετε Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή (OCD)
Πως είναι να έχεις OCD?
Liz: Φοβάμαι να πιάσω κάτι από άλλους ανθρώπους. Ξοδεύω ώρες τρίβοντας και τρίβοντας όλες τις επιφάνειες στο σπίτι μου για να σταματήσω τα μικρόβια και πλένω τα χέρια μου πολλές φορές τη μέρα.Προσπαθώ να μη βγαίνω από το σπίτι αν είναι δυνατόν. Όταν ο άντρας μου και τα παιδιά μου έρχονται σπίτι, τους ρωτάω με μεγάλη λεπτομέρεια που ήταν κατά τη διάρκεια της μέρας σε περίπτωση που επισκέφτηκαν κάποιο επικίνδυνο μέρος όπως ένα νοσοκομείο. Τους αναγκάζω επίσης να βγάζουν τα ρούχα τους και να πλένονται εντατικά. Ένα μέρος μου συνειδητοποιεί ότι αυτοί οι φόβοι είναι ανόητοι. Οι οικογένειά μου έχει απηυδίσει,αλλά πλέον δε μπορώ να σταματήσω
John: ξοδεύω όλη τη μέρα μου ελέγχοντας ότι τίποτα δε θα πάει στραβά. Μου παίρνει μια ώρα να βγω από το σπίτι το πρωί γιατί ποτέ δεν είμαι σίγουρος ότι έκλεισα όλες τις ηλεκτρικές συσκευές όπως το φούρνο, ή ότι κλείδωσα όλα τα παράθυρα. Μετά ελέγχω αν το πετρογκάζι είναι κλειστό 5 φορές, αλλά δεν μου φαίνεται σωστό ότι πρέπει να το κάνω τόσες φορές.Στο τέλος, ζητάω απο τη σύντροφό μου να ελέγξει τα πάντα ξανά.Αργοπορώ πάντα στη δουλειά αφού ελέγχω τα πάντα πολλές φορές μήπως έκανα κάποιο λάθος. Αν δεν τσεκάρω αισθάνομαι τόσο ανήσυχος που δεν το αντέχω.Είναι γελοίο, το ξέρω, αλλά σκέφτομαι πως αν συνέβαινε κάτι άσχημο, θα έφταιγα εγώ.
Dawn: ''Φοβάμαι ότι θα βλάψω τη κόρη μου, που είναι μωρό. Ξέρω πως δε το θέλω, αλλά είχα σκέψεις να έρχονται στο μυαλό μου. Μπορώ να με φανταστώ να χάνω τον έλεγχο και να την καρφώνω με μαχαίρι.. Ο μόνος τρόπος να ξεφορτωθώ αυτές τις σκέψεις είναι να λέω μια προσεχή, και μετά να κάνω μια καλή σκέψη όπως : Ξέρω ότι την αγαπώ πολύ.Συνήθως αισθάνομαι λίγο καλύτερα μετά από αυτό, μέχρι την επόμενη φορά που αυτές οι απαίσιες εικόνες έρχονται στο μυαλό μου. Έχω κρύψει όλα τα μαχαίρια και αιχμηρά αντικείμενα στο σπίτι.Σκέφτομαι μέσα μου : πως πρέπει να είμαι μια απαίσια μητέρα για να σκέφτομαι έτσι.Πρέπει να τρελαίνομαι.
Η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή αποτελείται από τρία κύρια μέρη:
1)Οι σκέψεις που σου προκαλούν άγχος (ιδεοληψίες)
2)Το άγχος που αισθάνεσαι
3)Οι πράξεις που επιτελείς για να μειώσεις το άγχος (ψυχαναγκασμοί)
Ιδεοληψίες
• Σκέψεις: απλές λέξεις, φράσεις ή ρυθμοί που είναι δυσάρεστοι, βλάσφημοι ή που σοκάρουν.Προσπαθείς να μην τα σκέφτεσαι, αλλά δε φεύγουν.Ανησυχείς μήπως μολυνθείς (από μικρόβια, σκόνη, HIV ή καρκίνο), ή ότι κάποιος μπορεί να πάθει κακό επειδή ήσουν απρόσεκτος.
• Εικόνες στο μυαλό : που δείχνουν την οικογένειά σου νεκρή ,ή που δείχνουν να κάνεις κάτι βίαιο ή κάποια σεξουαλική πράξη που είναι εκτός του χαρακτήρας σου- να μαχαιρώσεις ή να κακοποιήσεις ή να είσαι άπιστος.Ξέρουμε πως άνθρωποι με ιδεοληψίες δε γίνονται βίαιοι και δε πράττουν με βάση αυτές τις σκέψεις.
• Αμφιβολίες : αναρωτιέσαι για ώρες για το αν έχεις προκαλέσει ατύχημα ή ατυχία σε κάποιον. Ανησυχείς ότι μπορεί να χτύπησες κάποιον με το αμάξι ή ότι άφησες τα παράθυρα και τις πόρτες ανοιχτές
• Ιδεομηρυκασμοί : μαλώνεις με τον εαυτό σου δίχως τέλος για το αν πρέπει να κάνεις το ένα πράγμα ή το άλλο με αποτέλεσμα να μη μπορείς να πάρεις μια απλή απόφαση
• Τελειομανία : ενοχλείσαι με τρόπο που οι υπόλοιποι άνθρωποι όχι, αν τα πράγματα δεν είναι στην ακριβώς σωστή σειρά, όχι ισορροπημένα ή στο σωστό μέρος. Για παράδειγμα, αν τα βιβλία δεν είναι στοιβαγμένα στη σειρά ακριβώς στο ράφι της βιβλιοθήκης.
Το άγχος που αισθάνεσαι (συναισθήματα)
• Αισθάνεσαι να έχεις ενοχές, φόβο, άγχος, ένταση, αηδία, ή κατάθλιψη
Αισθάνεσαι καλύτερα όταν επιτελείς την ψυχαναγκαστική συμπεριφορά ή τελετή -αλλά δε κρατάει για πολύ
Οι πράξεις που επιτελείς (ψυχαναγκασμοί)
• Διόρθωση ιδεοληψιών: Σκέφτεσαι εναλλακτικά ΄΄εξουδετερώνοντας΄΄ σκέψεις όπως με το να προσεύχεσαι, μετράς ή με το να λες μια συγκεκριμένη λέξη ξανά και ξαναζεσταίνεσαι ότι με αυτόν τον τρόπο προλαμβάνεις απο το να συμβούν δυσάρεστα συμβάντα. Μπορεί να είναι επίσης τρόπος για να ξεφορτωθείς δυσάρεστες σκέψεις ή εικόνες που σε ενοχλούν
• Τελετές : Πλένεις τα χέρια σου συχνά, κάνεις πράγματα πολύ αργά και προσεχτικά, ίσως διαμορφώνεις αντικείμενα και δραστηριότητες με ένα συγκεκριμένο τρόπο. Αυτό απαιτεί τόσο χρόνο που χρειάζεσαι ώρες για να πας κάπου ή να κάνεις κάτι χρήσιμο.
• Έλεγχος : του σώματός σου για μόλυνση , των συσκευών ότι είναι κλειστά, ότι το σπίτι είναι κλειδωμένο ή ότι το ταξίδι είναι ασφαλές
• Αποφυγή: οτιδήποτε φέρνει στο μυαλό δυσάρεστες σκέψεις. Αποφεύγεις να ακουμπάς συγκεκριμένα αντικείμενα, να επισκέπτεσαι συγκεκριμένα μέρη, να παίρνεις ρίσκα ή να αποδέχεσαι την ευθύνη. Για παράδειγμα αποφεύγεις την κουζίνα γιατί ξέρεις ότι εκεί μπορείς να βρεις μαχαίρια.
• Συσσώρευση- άχρηστων αποκτημάτων. Δε μπορείς να πετάξεις τίποτα.
• Επιβεβαίωση-επανειλημμένα ζητάς από τους άλλους ότι όλα είναι καλά.
Πόσο συχνή είναι η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή?
1 στους 50 ανθρώπους υποφέρει απο ocd σε κάποια φάση της ζωής τους, γυναίκες και άντρες ισότιμα. Συνεπώς 1 εκατομμύριο άνθρωποι στην Αγγλία. Διάσημοι που νόσησαν είναι ο γνωστός βιολόγος Charles Darwin,η πρωτοπόρα νοσοκόμα ,Florence Nightngale και o John Bunyan, συγγραφέας του Pilgrim's Progress.
Αν τζογάρεις , τρως ή πίνεις 'ψυχαναγκαστικά', έχεις ocd?
Όχι.Οι λέξεις ΄΄ψυχαναγκασμός΄΄ και ''ιδεοληψία'' μερικές ΄φορές χρησιμοποιείται από ανθρώπους που τζογάρουν, πίνουν αλκοόλ, παίρνουν ναρκωτικά- ή ακόμα όταν γυμνάζονται υπερβολικά. Ωστόσο, αυτές οι συμπεριφορές μπορεί να είναι ευχάριστες. Οι ψυχαναγκασμοί στο OCD ποτέ δε δίνουν ικανοποίηση- πάντα προκαλούν μια δυσάρεστη απαίτηση ή βάρος.
Πόσο άσχημο μπορεί να γίνει η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή?
Ποικίλει πολύ, αλλά η εργασία, οι σχέσεις, η οικογενειακή ζωή είναι πολύ ποιο παραγωγική και ικανοποιητική, αν δεν είσαι συνέχεια αναγκαζόμενος να αντιμετωπίζεις την ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή. Σοβαρές καταστάσεις OCD καθιστούν αδύνατο να εργάζεται κανείς, να συμμετάσχει στην οικογενειακή ζωή - ή ακόμα να τα πάει καλά με την οικογένεια. Συγκεκριμένα, μπορεί να αναστατωθούν αν προσπαθήσεις να τους συμπεριλάβεις στην ''τελετές''.
Είναι οι άνθρωποι με ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή τρελοί?
Όχι-αλλά μπορεί να διστάσεις να ζητήσεις βοήθεια αν νομίζεις πως οι άλλοι θα σε θεωρήσουν τρελό. Αν και μπορεί να νομίζεις πως θα χάσεις τον έλεγχο, ξέρουμε πως οι άνθρωποι με ocd δεν τον χάνουν.
Άλλες καταστάσεις παρόμοιες με την ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή?
• Σωματοδυσμορφική διαταραχή ή άγχος φανταστικής ασχήμιας. Είσαι πεπεισμένος πως ένα μέρος του προσώπου σου ή του σώματός σου έχει το λάθος σχήμα, και ξοδεύεις ώρες μπροστά στο καθρέφτη ελέγχοντας και προσπαθώντας να το καλύψεις.Μπορεί ακόμα να σταματήσεις να βγαίνεις σε δημόσιο χώρο
• Τριχοτιλλομανία: μια έντονη επιθυμία να τραβήξεις τα μαλλιά ή τις βλεφαρίδες.
• Ο φόβος ύπαρξης σοβαρής ασθένειας, όπως καρκίνος (υποχονδρίαση)
• Άθρωποί με σύνδρομο Tourette (όπου ο ασθενής μπορεί ξαφνικά να ουρλιάξει ή να τιναχτεί ανεξέλικτα) συχνά έχουν και ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή.
• Παιδιά με κάποιες μορφές αυτισμού, όπως Asperger σύνδρομο, μπορεί να μοιάζουν ότι έχουν ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή γιατί δεν τους αρέσουν οι αλλαγές, και μπορεί να κάνουν τις ίδιες πράξεις ξανά και ξανά , να τους βοηθήσουν να αισθανθούν λιγότερο άγχος.
Πότε ξεκινάει η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή?
Πολλά παιδιά έχουν ήπια ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή και βελτιώνονται χωρίς θεραπεία. Αυτό δε συμβαίνει συνήθως στις μέτριες και σοβαρές περιπτώσεις, αν και μπορούν να υπάρχουν φορές που τα συμπτώματα φαίνονται να υποχωρούν.Μερικοί θα επιδεινώνονται σταδιακά, για άλλους τα συμπτώματα χειροτερεύουν όταν είναι στρεσαρισμένοι ή καταθλιμμένοι. Η θεραπεία συνήθως βοηθάει.
Τι προκαλεί τη διαταραχή?
Γονίδια: H ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή μερικές φορές κληρονομείται, συνεπώς μπορεί να υπάρχει μέσα στην οικογένεια.
Άγχος: Στρεσσογόνες καταστάσεις τη φέρνουν στην επιφάνεια 1 στις 3 φορές.
Αλλαγές στη ζωή: Φορές όπου κάποιος πρέπει να αναλάβει μεγαλύτες ευθύνες -πχ στην εφηβεία, κατά τη γέννηση ενός παιδιού, σε μια καινούρια δουλειά.
Αλλαγές στον εγκέφαλο: Δε γνωρίζουμε σίγουρα, άλλα αν έχεις συμπτώματα της διαταραχής για σεβαστό χρονικό διάστημα ερευνητές θεωρούν πως μπορεί να υπάρχει μια ανισορροπία μιας χημικής ουσίας που λέγεται σεροτονίνη.(5HT)
Προσωπικότητα: Αν είσαι ένα τακτικό, μεθοδικό άτομο που δίνει προσοχή στη λεπτομέρεια και έχει μεγάλες απαιτήσεις είναι ποιο πιθανό να αναπτύξεις ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή.. Τα προσόντα αυτά μπορεί να σε βοηθούν στη ζωή σου, αλλά αν προκύψει υπερβολή αυτών τότε μπορεί να εμφανιστεί η διαταραχή
Τρόπος σκέψης : Σχεδόν όλοι μας έχουμε παράξενες ή δυσάρεστες σκέψεις ή εικόνες στο μυαλό μας μερικές φορές-΄'τι θα συνέβαινε αν έμπαινα μπροστά από ένα αμάξι?' ή ''μπορεί να κάνω κακό στο παιδί μου'' Οι περισσότεροι από εμάς γρήγορα διώχνουμε αυτές τις σκέψεις και συνεχίζουμε τη ζωή μας. Αλλά αν έχετε υψηλά τις ηθικές αξίες και την έννοια της ευθύνης μπορεί να αισθανθείτε πως είναι απαίσιο να έχει κανείς τέτοιες σκέψεις. Συνεπώς είναι πιθανότερο να έχετε το μυαλό σας προκειμένου να μην επαναληφθούν-το οποίο έχει ωστόσο ως αποτέλεσμα να αποτύχετε.
Τι διαιωνίζει την ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή?
Κάποιοι μέθοδοι που χρησιμοποιείτε για να αυτό-βοηθηθείτε μπορούν να διαιωνίσουν τη διαταραχή
• Προσπαθώντας να διώξεις τις δυσάρεστες σκέψεις από το μυαλό σου-αυτό πιθανότατα να κάνει τις σκέψεις να επιστρέψουν. Προσπαθήστε να μην σκέφτεστε το ροζ ελέφαντα για το επόμενο λεπτό, πιθανότατα να το βρείτε δύσκολο να σκεφτείτε οτιδήποτε άλλο
• Τελετουργίες, το να ελέγχεις, να αποφεύγεις και να ζητάς επιβεβαίωση μπορεί βραχυπρόθεσμα να μειώνουν το άγχος σου-ιδιαίτερα αν αισθάνεσαι ότι έτσι αποτρέπεις την πραγματοποίηση ενός αρνητικού γεγονότος. Αλλά κάθε φορά που το κάνετε αυτό, ενισχύετε τη πεποίθησή σας ότι πραγματικά αποτρέπετε το δυσάρεστο γεγονός. Και έτσι αισθάνεστε μεγαλύτερη πίεση για να τα κάνετε...και έτσι διαιωνίζεται το πρόβλημα.
• Το να πραγματοποιείτε σκέψεις που ''εξουδετερώνουν'' τις αρνητικές.-Αν ξοδεύετε χρόνο προσπαθώντας να ''τακτοποιήσετε'' μια αρνητική σκέψη με μια άλλη σκέψη (παράδειγμα μετρώντας στο 10) ή εικόνα (πχ βλέποντας ένα άτομο ζωντανό και καλά)- τότε σταματήστε το, και περιμένετε το άγχος σας να φύγει.
Βοηθώντας τον εαυτό σας.
• Εκθέστε τον εαυτό σας σε αυτές τις προβληματικές σκέψεις
• Ακούγεται παράξενο ,αλλά είναι ένας τρόπος για να αποκτήσετε μεγαλύτερο έλεγχο επάνω τους. Τα μαγνητοσκοπείτε και τα ξανακούτε ,ή γράψτε τα και ξαναδιαβάστε τα. Πρέπει να το κάνετε εντατικά 30 λεπτά κάθε μέρα μέχρι να μειωθεί το άγχος σας.
• Αντισταθείτε στην ψυχαναγκαστική συμπεριφορά, αλλά όχι στην ιδεοληψία
• Μη χρησιμοποιείτε αλκοόλ για να ελέγξετε το άγχος σας
• Αν οι σκέψεις σας περιλαμβάνουν ανησυχίες σχετικά με τη πίστη ή τη θρησκεία τότε μπορεί μερικές φορές να βοηθήσει η επικοινωνία με ένας πνευματικό πατέρα για να σας βοηθήσει με αυτό τη διαταραχή
• Επικοινωνήστε με ομάδες υποστήριξης ή ιστοσελίδες
• Αγοράστε ένα βιβλίο αυτοβοήθειας
Ζητώντας βοήθεια
Γνωσιακή-Συμπεριφορική Θεραπεία
Υπάρχουν δύο τύποι για τη θεραπεία της ιδεοψυχαναγκαστικής θεραπείας- Γνωσιακή θεραπεία και θεραπεία συμπεριφοράς
Θεραπεία Συμπεριφοράς
Είναι ένας τρόπος για να σταματήσετε ψυχαναγκαστικές συμπεριφορές και άγχη από το να ενδυναμώνονται μεταξύ τους. Γνωρίζουμε πως αν παραμείνεις σε μια στρεσογόνο κατάσταση αρκετά, σταδιακά το συνηθίζεις
και το άγχος υποχωρεί. Έτσι, σταδιακά αντιμετωπίζεις τη κατάσταση που φοβάσαι (έκθεση) ,αλλά αποτρέπεις τον εαυτό σου από το να κάνει τις ψυχαναγκαστικές τελετές, ελέγχους ή καθάρισμα (αποτροπή αντίδρασης) ,και περιμένεις το άγχος να φύγει.
Συνήθως είναι προτιμότερο να γίνεται με μικρά βήματα:
• Κάνε μια λίστα όλων εκείνων των πραγμάτων που σας φοβίζουν
• Τοποθετήστε στο τέλος της λίστας τις καταστάσεις που φοβάστε λιγότερο και στη κορυφή αυτές που φοβάστε περισσότερο
• Έπειτα ξεκινήστε από το τέλος της λίστας και συνεχίστε μέχρι την κορυφή. Μην ανεβαίνετε τη λίστα αν πρώτα δεν έχετε ξεπεράσει το προηγούμενο βήμα.
Αυτό πρέπει να γίνεται καθημερινά για τουλάχιστον 2 βδομάδες. Κάθε φορά το κάνετε για τόση ώρα ώστε το άγχος σας να πέσει κατά το ήμισυ-περίπου 30 με 60 λεπτά. Βοηθάει να καταγράφετε την ένταση του άγχους σας κάθε 5 λεπτά., για παράδειγμα από το 0(καθόλου φόβος) μέχρι το 10( ανώτατος φόβος).Θα δείτε πως το άγχος σας αυξάνει και μετά πέφτει.
Μπορείτε να εξασκήσετε κάποια από τα βήματα με τον θεραπευτή σας, αλλά τις περισσότερες φορές θα το κάνετε μόνοι σας, με έναν ρυθμό που θα αισθάνεστε άνετοι. Είναι σημαντικό να θυμάστε πως δε χρειάζεται να ξεφορτωθείτε εντελώς το άγχος σας,αλλά μόνο να το κάνετε υποφερτό. Θυμηθήτε πως το άγχος σας:
• Είναι δυσάρεστο αλλά δε θα σας κάνει κακό
• θα φύγει εν τέλη
• θα είναι ευκολότερα διαχειρίσιμο με εξάσκηση
Υπάρχουν δύο κύριοι τρόποι θεραπείας συμπεριφοράς:
Αυτοβοήθεια
Ακολουθείς τις οδηγίες ενός βιβλίου, dvd, ή προγράμματος υπολογιστή. Επίσης έχεις περιστασιακή επαφή με έναν επαγγελματία για συμβουλές και υποστήριξη, αλλά λιγότερο συχνά. Αυτή η μέθοδος είναι καλή στη περίπτωση που έχετε ήπιας μορφής ιδεοψυχαναγκαστικής διαταραχής., και έχετε την αυτοπεποίθηση να δοκιμάσετε τρόπους που να σας βοηθούν.
Αμεση συχνή επαφή με έναν επαγγελματία, μόνος σας ή σε ομάδα
Αυτό μπορεί να γίνει είτε σε προσωπική βάση είτε μέσω τηλεφώνου.Αυτό συνήθως συμβαίνει κάθε μία ή δύο βδομάδες, και διαρκεί 45 με 60 λεπτά.Μέχρι και δέκα ώρες επαφής συνιστάται να ξεκινήσει κανείς , αλλά μπορεί να χρειαστείτε περισσότερο.
Ενα παράδειγμα
Ο Γιάννης δε μπορούσε να φύγει απο το σπίτι για τη δουλειά την κατάλληλη ώρα, γιατί έπρεπε να ελέγξει τόσα πολλά πράγματα στο σπίτι..Ανησυχούσε ότι το σπίτι μπορεί να καίγονταν ή να το λήστευαν αν δεν έλεγχε 5 φορές το κάθε πράγμα.Έκανε μια λίστα το τι τσέκαρε, αρχίζοντας με το ευκολότερο που θα μπορούσε να παραμελήσει:
1) Τον φούρνο (λιγότερος φόβος)
2)το βραστήρα
3)το πετρογκάζι
4)τα παράθυρα
5)τις πόρτες(μεγαλύτερος φόβος)
Ξεκίνησε με το πρώτο βήμα. Αντί να ελέγξει το φούρνο πολλές φορές, το έλεγξε μόνο μια φορά(έκθεση).Στην αρχή αισθάνθηκε πολύ αγχωμένος. Σταμάτησε τον εαυτό του απο το να τσεκάρει ξανά. Συμφώνησε να μη ρωτήσει τη γυναίκα του να ελέγξει τα πάντα για αυτόν, και να μη ρωτήσει για επιβεβαίωση ότι το σπίτι ήταν ασφαλές (πρόληψη αντίδρασης).Ο φόβος του σταδιακά μειώθηκε σε 2 βδομάδες. Έπειτα συνέχισε στο επόμενο βήμα (βραστήρας) κ.τ.λ. Τελικά, κατάφερνε να βγει από το σπίτι χωρίς να τσεκάρει και να φτάσει στη δουλειά στην ώρα του.
Γνωσιακή θεραπεία
Η γνωσιακή θεραπεία είναι μια ψυχολογική θεραπεία που σε βοηθάει να αλλάξεις τις αντιδράσεις σου στις σκέψεις, αντί να προσπαθεί να τις ξεφορτωθεί. Είναι χρήσιμη αν έχετε ιδεοληψίες ανησυχητικού τύπου, αλλά δεν επιτελείτε τελετές ή πράξεις για να αισθανθείτε καλύτερα. Μπορεί να προστεθεί στη θεραπεία συμπεριφοράς για να ξεπεράσετε τη διαταραχή. Στοχεύει :
• μη ρεαλιστικά αυτοκριτικές σκέψεις όπως :
-το να δίνεις πολύ σημασία στις σκέψεις σου
-υπερεκτιμώντας τις πιθανότητες κάτι αρνητικό να συμβεί
-το να αναλαμβάνεις την ευθύνη για διάφορα άσχημα που συμβαίνουν, ακόμα και όταν είναι εκτός του ελέγχου σου.
- το να προσπαθείς να ξεφορτωθείς το κάθε ρίσκο στη ζωή των αγαπημένων σου.
• δυσάρεστες, επίμονες σκέψεις
Η γνωσιακή θεραπεία σε βοηθάει να:
Αποκτήσεις μια διαφορετική οπτική γωνία των πραγμάτων:
Όλοι έχουμε παράξενες σκέψεις από καιρό σε καιρό, αλλά μέχρι εκεί. Δε σημαίνουν ότι είσαι κακός άνθρωπος ή ότι άσχημα πράγματα θα συμβούν -και προσπαθώντας απλά να ξεφορτωθείς αυτές τις σκέψεις δε πιάνει. Χαλαρώστε κατά την παρουσία τους. Αντιμετωπίστε με ήπια περιέργεια ή διασκέδαση. Ακόμα και στις ποιο δυσάρεστες σκέψεις, μην αντισταθείτε. Αφήστε να υπάρχουν ,και σκεφτείτε για αυτά με τον ίδιο τρόπο.
Αναλύοντας τις ατομικές σκέψεις
• Ποια είναι τα στοιχεία υπέρ και κατά αυτών των ιδεών απο το να γίνουν πραγματικότητα.?
• Πόσο χρήσιμη είναι αυτή η σκέψη?Μπορείς να τη δεις υπό μια άλλη οπτική γωνία?
• Ποιο είναι το χειρότερο/καλύτερ/ποιο ρεαλιστικό αποτέλεσμα?
• Πως θα συμβούλευα ενα φίλο που έχει τα δικά μου προβλήματα? Αν θα συμβούλευα διαφορετικά,τι το ξεχωριστό έχω εγώ?
Ενας γνωσιακός θεραπευτής θα σας βοηθήσει να αποφασίσετε ποιες απο τις ιδέες σας θέλετε να αλλάξετε, και θα σας βοηθήσει να χτίσετε καινούριες ιδέες που είναι ποιο ρεαλιστικές, ισορροπημένες και βοηθητικές.
Οι περισσότερες συναντήσεις γίνονται στο Κ.Υ. , τοπική κλινική και μερικές φορές στο νοσοκομείο. Μπορεί να κάνετε γνωσιακή θεραπεία μέσω τηλεφώνου αν δε μπορείτε να φύγετε από το σπίτι.
Αντικαταθλιπτική θεραπεία.
Τα ssri αντικαταθλιπτικά μπορούν να βοηθήσουν να ελαττωθούν οι ιδεοληψίες και οι ψυχαναγκασμοί ακόμα και όταν δεν είστε καταθλιμμένοι. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν μόνα τους, σε συνδυασμό με γνωσιακή-συμπεριφορική-θεραπεία για μέτριες-σοβαρές περιπτώσεις.Αν η θεραπεία με SSRI δεν βοήθησε καθόλου μετά από 3 μήνες, επόμενο βήμα είναι να αλλάξετε σε άλλο ssri ή σε ένα φάρμακο που ονομάζεται κλομιπραμίνη.
Πόσο καλά λειτουργούν αυτές οι θεραπείες?
Θεραπεία Συμπεριφοράς
Περίπου 3 στους 4 που ολοκληρώνουν τη θεραπεία βοηθιούνται πολύ.Απο αυτούς που βελτιώνονται ,1 στους 4 θα ξανα-αναπτύξει συμπτώματα στο μέλλον και θα χρειαστεί επιπρόσθετη θεραπεία. ΑΛΛΑ 1 στους 4 αρνούνται να ξεκινήσουν ή και να ολοκληρώσουν τη θεραπεία.Μπορεί να φοβούνται να το κάνουν.
Φαρμακοθεραπεία
Περίπου 6 στους 10 βελτιώνονται. Κατά μέσο όρο, τα συμπτώματά τους υποχωρούν στο μισό. Προλαμβάνουν επίσης την επανεμφάνιση των συμπτωμάτων για όσο καιρό τα παίρνουν ακόμα και μετά απο πολλά χρόνια. Δυστυχώς , 1 στους 2 που σταματάει τη φαρμακοθεραπεία θα ξαναποκτήσουν συμπτώματα μερικούς μήνες μετά.Αυτό είναι λιγότερο πιθανό να συμβεί αν η φαρμακοθεραπεία συνδυάζεται με γνωσιακή-συμπεριφορική θεραπεία.
Ποια προσέγγιση είναι καλύτερη για μένα- φαρμακοθεραπεία ή ψυχοθεραπεία?
Η θεραπεία συμπεριφοράς μπορεί να δοκιμαστεί χωρίς επαγγελματική βοήθεια (ήπιες περιπτώσεις) ,είναι αποτελεσματική και χωρίς παρενέργειες με εξαίρεση το άγχος. Από την άλλη πλευρά, χρειάζεται πολύ θέληση κα σκληρή δουλειά , και σημαίνει επιπρόσθετο άγχος για ένα εύλογο χρονικό διάστημα.
Η γνωσιακη-συμπεριφορική θεραπεία είναι εξίσου αποτελεσματικές. Αν έχετε ήπια ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή ,η γνωσιακη-συμπεριφορική θεραπεία από μόνη της είναι αποτελεσματική.
Αν έχετε μέτρια διαταραχή τότε μπορείτε να διαλέξετε είτε ψυχοθεραπεία (μέχρι 10 ώρες με θεραπευτή) ή φαρμακοθεραπεία (για 12 βδομάδες) πρώτα. Αν δε βελτιωθείτε, τότε πρέπει να δοκιμάσετε και τις δύο θεραπείες. Μπορεί να υπάρχει λίστα αναμονής για αρκετούς μήνες.
Αν έχετε σοβαρή διαταραχή ,τότε είναι προτιμότερο να δοκιμάσετε ταυτόχρονα και φαρμακοθεραπεία και ψυχοθεραπεία. Η φαρμακοθεραπεία απο μόνη της είναι μια επιλογή αν η διαταραχή είναι περισσότερο απο ήπια και αισθάνεστε ότι δε μπορείτε να αντέξετε το άγχος της ψυχοθεραπείας αλλά και της ασθένειας σας. Βοηθάει 6 στα 10 άτομα, αλλά είναι μεγαλύτερη η πιθανότητα να γυρίσουν τα συμπτώματα στο μέλλον- περίπου 1 στα 2 συγκρινόμενα με 1 στα 4 αν κάνετε ψυχοθεραπεία. Πρέπει να παίρνονται τα φάρμακα για τουλάχιστον 1 χρόνο και δεν είναι ιδανικά κατά τη διάρκεια εγκυμοσύνης ή θηλασμού.
Αξίζει να συζητήσετε αυτές τις επιλογές με τον ιατρό σας ,ο οποίος θα σας δώσει περισσότερες πληροφορίες. Επίσης ίσως θελήσετε να μιλήσετε με συγγενείς ή φίλους σας.
Τι γίνεται αν δε βοηθήσει η θεραπεία?
Ο γιατρός σας μπορεί να σας παραπέμψει σε ειδική ομάδα, που μπορεί να αποτελείται απο ψυχιάτρους ,ψυχολόγους , νοσοκόμες κοινωνικούς λειτουργούς.Μπορεί να σας προτείνουν:
• Να προσθέσετε γνωσιακή θεραπεία σε θεραπεία συμπεριφοράς ή φαρμακοθεραπεία
• Να πάρετε 2 ψυχοφάρμακα 2 κατηγοριών , όπως κλομιπραμίνη και σιταλοπράμη
• Τη θεραπεία συνοδών ψυχικών νόσων όπως κατάθλιψης, κατάχρησης αλκοόλ και αγχώδους διαταραχής.
• Προσθήκη αντιψυχωσικών φαρμάκων
• να εργαστείτε με την οικογένεια σας ,για υποστήριξη και συμβουλευτική
Αν δυσκολεύεστε να ζήσετε μόνος σας μπορούν να σας προτείνουν κατάλληλη διαμονή με ανθρώπους που θα σας βοηθήσουν να γίνετε ανεξάρτητη.
Θα χρειαστεί να πάω στο νοσοκομείο για θεραπεία?
Οι περισσότεροι άνθρωποι αισθάνονται καλύτερα όταν μπορούν να παρευρεθούν σε κλινική που βρίσκεται σε νοσοκομείο. Εισαγωγή σε μονάδα ψυχικής υγείας μπορεί να προταθεί μόνο αν
• Τα συμπτώματά σας είναι τόσο σοβαρά που δε μπορείτε να επιβιώσετε μόνος σας ή αν έχετε αυτοκτονικές σκέψεις.
• Έχετε άλλα σοβαρά ψυχιατρικά προβλήματα ,όπως διαταραχές πρόσληψης τροφής, σχιζοφρένεια , ψύχωση ή σοβαρή κατάθλιψη
• Η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή σας αποτρέπει απο το να ζητήσετε θεραπεία.
Ποιές θεραπείες δε πιάνουν στην ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή?
Μερικές από τις παρακάτω θεραπείες μπορεί να πιάνουν σε άλλες καταστάσεις -αλλά δεν υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις για την αποτελεσματικότητά τους στην ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή
• Εναλλακτική ιατρική όπως ύπνωση, ομοιοπαθητική βελονισμός , και βότανα-παρόλο που ακούγονται ελκυστικές θεραπείες.
• Άλλους τύπους αντικαταθλιπτικών ,εκτός και αν πάσχετε απο κατάθλιψη και ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή
• Υπνωτικά και ηρεμιστικά (ζοπικλόνη, διαζεπάμη ή άλλες βενζοδιαζεπίνες) για περισσότερο απο 2 βδομάδες. Αυτά τα φάρμακα μπορούν να γίνουν εθιστικά.
• Θεραπεία γάμου ή ζευγαριού-εκτός και αν υπάρχουν προβλήματα στη σχέση εκτός απο την ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή. Είναι χρήσιμο ο σύντροφος ή η οικογένεια να προσπαθήσουν να βρουν περισσότερες πληροφορίες για την διαταραχή
• Συμβουλευτική και ψυχοαναλυτική θεραπεία.Μερικοί άνθρωποι το βρίσκουν βοηθητικό να μιλάνε για το παρελθόν τους και εμπειρίες τους.Ωστόσο , τα στοιχεία δείχνουν πως το να αντιμετωπίζεις τους φόβους σου λειτουργεί καλύτερα από το να μιλάς για αυτά.
Συμβουλές για την οικογένεια και τους φίλους
• Η συμπεριφορά ενός ατόμου με ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή μπορεί εύκολα να προκαλεί θυμό-θυμηθείτε πως το άτομο δε προσπαθεί να είναι εκκεντρικό ή δύσκολο-απλά προσπαθούν να το αντιμετωπίσουν όσο καλύτερα μπορούν
• Μπορει να χρειαστεί λίγο καιρό για να αποδεχθεί κάποιος το γεγονός ότι χρειάζεται βοήθεια. Ενθαρύνετέ τους να ενημερωθούν για την ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή και να μιλήσουν με ένα ειδικό
• Μπορείτε να συμβάλλετε στη θεραπεία συμπεριφοράς με το να αντιδράτε διαφορετικά στις απαιτήσεις του :
- Ενθαρρύνετε τον ασθενή να αντιμετωπίζει τους φόβους του και να μη τους αποφεύγει
- μην του λέτε πως δεν έχει τίποτα
• Μην ανησυχείτε ότι ένας με μια ιδεοληψία του ότι θα γίνει βίαιος θα το κάνει πραγματικότητα. Αυτό είναι εξαιρετικά σπάνιο.
• Ρωτήστε τους αν μπορείτε να πάμε μαζί τους σε ένα γενικό γιατρό, ψυχίατρο ή άλλο επαγγελματία.
Τι γίνεται όταν είναι μεγάλη η αναμονή για την έναρξη της γνωσιακης-συμπεριφορικής θεραπείας?
Τι δεδομένη στιγμή υπάρχει έλλειψη στο Εθνικό σύστημα υγείας με επαγγελματίες που γνωρίζουν τη γνωσιακή-συμπεριφορική θεραπεία.Σε μερικές περιοχές μπορεί να περιμένετε αρκετούς μήνες για να ξεκινήσετε θεραπεία.Αν τα μέτρα που αναγράφονται στον τομέα : αυτοβοήθεια, μπορείτε να αρχίσετε αντικαταθλιπτική θεραπεία στο μεταξύ.
*απο το Royal College of psychiatrists
Κυριακή 16 Οκτωβρίου 2011
tromaktiko: Θέλετε να παραιτηθείτε απο την εργασία σας; [Video...
tromaktiko: Θέλετε να παραιτηθείτε απο την εργασία σας; [Video...: Δείτε εναν προτότυπο τρόπο εκφρασης...
tromaktiko: Ανέκδοτο: Η δημιουργία του Θεού!
tromaktiko: Ανέκδοτο: Η δημιουργία του Θεού!: Λέγεται ότι, όταν ο Θεός δημιούργησε τον κόσμο, αποφάσισε να δώσει στους ανθρώπους από δύο αρετές, ώστε να περάσουν καλά. Έτσι έκανε:.. ...
tromaktiko: Αγαπάμε την Ρωσία! [video]
tromaktiko: Αγαπάμε την Ρωσία! [video]: Δείτε το video και θα καταλάβετε γιατί...
tromaktiko: "Οταν βγώ από την φυλακή θα ξαναβιάσω!"
tromaktiko: "Οταν βγώ από την φυλακή θα ξαναβιάσω!": Ο αρχηγός της συμμορίας των ληστών με τα καλάσνικοφ έχει σχέδια για το μέλλον... Είχε προδιαγράψει τι θα συμβεί αλλά εμφανίστηκε σίγουρος ...
Παρασκευή 14 Οκτωβρίου 2011
tromaktiko: SUPER ανέκδοτο
tromaktiko: SUPER ανέκδοτο: Ένας οδηγός βρίσκεται μέσα στο αυτοκίνητό του, σε ένα τεράστιο μποτιλιάρισμα σε αυτοκινητόδρομο για Αθήνα. Δεν κινείται τίποτα. Ξαφνικά, έ...
Πέμπτη 13 Οκτωβρίου 2011
tromaktiko: Γιατί «κολλάμε» με το junk food;
tromaktiko: Γιατί «κολλάμε» με το junk food;: Την τελευταία δεκαετία τα λιπαρά πρόχειρα φαγητά κάνουν την εμφάνισή τους όλο και περισσότερο στην καθημερινή μας διατροφή. Οι … τροφές α...
tromaktiko: Κρούσματα λιποθυμίας μαθητών λόγω ασιτίας καταγγέλ...
tromaktiko: Κρούσματα λιποθυμίας μαθητών λόγω ασιτίας καταγγέλ...: Σοκαριστικά είναι τα όσα περιγράφει σε ανακοίνωσή του ο Α' Σύλλογος Εκπαιδευτικών Αθηνών Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης αναφορικά με την κατάστα...
Τρίτη 11 Οκτωβρίου 2011
tromaktiko: Ατάκες χαροκαμένων παντρεμένων αντρών!
tromaktiko: Ατάκες χαροκαμένων παντρεμένων αντρών!: Δεν έχω μιλήσει στην γυναίκα μου τους τελευταίους 18 μήνες...
tromaktiko: Ο εγκέφαλος διαλέγει πληροφορίες
tromaktiko: Ο εγκέφαλος διαλέγει πληροφορίες: Κάθε άλλο παρά τυχαία είναι η υπεραισιοδοξία που διαθέτουν ορισμένοι άνθρωποι. Σύμφωνα με βρετανογερμανική επιστημονική έρευνα, οφείλεται ...
Δευτέρα 10 Οκτωβρίου 2011
tromaktiko: Αν είχε καεί το φουστάνι της Μενεγάκη θα έπαιζαν τ...
tromaktiko: Αν είχε καεί το φουστάνι της Μενεγάκη θα έπαιζαν τ...: Μπροστά στην τράπεζα Πειραιώς, στην συμβολή της Τσιμισκή με την Εθνικής Αμύνης αυτοπυρπολήθηκε ένας πολίτης αντιδρώντας στις απειλές της τ...
Κυριακή 9 Οκτωβρίου 2011
tromaktiko: "Ελλαδα ενας απεραντος ταφος"
tromaktiko: "Ελλαδα ενας απεραντος ταφος": Καλήμερα σας από Θεσσαλονίκη..σας ζητάω συγνώμη για τη απελπισία μου και την κατάντια της ζωής μου.Σήμερα το πρωί όπως κάθε πρωί αφού ξύπν...
Σάββατο 8 Οκτωβρίου 2011
tromaktiko: Απογοητευτικές οι επιδόσεις των ελληνικών πανεπιστ...
tromaktiko: Απογοητευτικές οι επιδόσεις των ελληνικών πανεπιστ...: Κανένα ανώτατο εκπαιδευτικό ίδρυμα της Ελλάδας δεν περιλαμβάνεται στα 200 καλύτερα πανεπιστήμια του κόσμου, και μόνο ένα, το...
tromaktiko: Οι δέκα πιο δημοφιλείς εφαρμογές στο Facebook
tromaktiko: Οι δέκα πιο δημοφιλείς εφαρμογές στο Facebook: Για άλλη μια φορά το Cityville βρίσκεται στηνκορυφή των εφαρμογών του Facebook. Στην κορυφή βέβαια πλησιάζει το ''The Sims Social'', με πο...
Παρασκευή 7 Οκτωβρίου 2011
tromaktiko: Γιατί τα ασανσέρ έχουν καθρέφτες;
tromaktiko: Γιατί τα ασανσέρ έχουν καθρέφτες;: Είναι ένα αντικείμενο που χρησιμοποιούμε καθημερινά οι περισσότεροι. Έχετε ποτέ αναρωτηθεί γιατί οι ανελκυστήρες έχουν καθρέφτες; Εμείς ψά...
Πέμπτη 6 Οκτωβρίου 2011
σημαντικότερες "ατάκες" του Steve Jobs:
http://www.e-radio.gr/blog/post.asp?langID=2&home=1&uid=4446
Τετάρτη 5 Οκτωβρίου 2011
tromaktiko: Οι αγκαλιές κάνουν καλό στην υγεία μας
tromaktiko: Οι αγκαλιές κάνουν καλό στην υγεία μας: Πως να αποκτήσουμε σωματική και ψυχική υγεία: Ας αρχίσουμε από τα απλά, αυτά που δε χρειάζονται χρήματα, δε χρειάζονται προετοιμασίες και ...
tromaktiko: Κάντε τον σταυρό σας! Μόνο αυτός θα μας σώσει!
tromaktiko: Κάντε τον σταυρό σας! Μόνο αυτός θα μας σώσει!: Δεν μπορεί να μην γελάσετε. Στις δύσκολες μέρες που περνάμε κάποιοι προσπαθούν να αντιμετωπίσουν την κρίση με χιούμορ.
Τρίτη 4 Οκτωβρίου 2011
tromaktiko: Σε πρωτοφανή επίπεδα η εγκληματικότητα- Σχεδόν μία...
tromaktiko: Σε πρωτοφανή επίπεδα η εγκληματικότητα- Σχεδόν μία...: Ο ύπνος γίνεται πιο ελαφρύς, το κλειδί στην πόρτα γυρνάει πολλές φορές και ο συναγερμός εκσυγχρονίζεται το λιγότερο κάθε εξάμηνο. Κάθε «πε...
tromaktiko: Δίδυμα γεννήθηκαν με διαφορετικό χρώμα
tromaktiko: Δίδυμα γεννήθηκαν με διαφορετικό χρώμα: Όσο παράξενο κι αν φαίνεται είναι πέρα για πέρα αληθινό. Τα πιο διαφορετικά δίδυμα έχουν διαφορετικό χρώμα, το ένα είναι λευκό και το άλλο...
tromaktiko: Το άπειρο
tromaktiko: Το άπειρο: Το άπειρο είναι µια από τις σηµαντικότερες και ταυτόχρονα πιο µυστηριώδεις επιστηµονικές έννοιες.
Δευτέρα 3 Οκτωβρίου 2011
tromaktiko: Όλα τα νέα μέτρα του 2012 - Πλήρης κατάργηση των φ...
tromaktiko: Όλα τα νέα μέτρα του 2012 - Πλήρης κατάργηση των φ...: Δείτε όλα τα νέα μέτρα του 2012... μέχρι φυσικά να υπάρξουν και τα πρόσθετα, αφού είναι βέβαιο πως θα ανακοινώσουν και άλλα...
Κυριακή 2 Οκτωβρίου 2011
tromaktiko: Ο φυσικός πλούτος των πενηντάρηδων
tromaktiko: Ο φυσικός πλούτος των πενηντάρηδων: Ποτέ δεν θα φανταζόμουν ότι μετά τα 50 μου, θα αποκτούσα τόσο σημαντικό φυσικό πλούτο:
Παρασκευή 30 Σεπτεμβρίου 2011
tromaktiko: Εκανε το γύρο του κόσμου με τα πόδια
tromaktiko: Εκανε το γύρο του κόσμου με τα πόδια: Ένας 55χρονος Καναδός που έφυγε από την πόλη του για να ξεχάσει τις στεναχώριες του θα επιστρέψει στα μέσα Οκτωβρίου, αυτή τη φορά λάμποντ...
Πέμπτη 29 Σεπτεμβρίου 2011
tromaktiko: Ευεργετικός ο "αντικαταθλιπτικός" καφές
tromaktiko: Ευεργετικός ο "αντικαταθλιπτικός" καφές: Μία ολόφρεσκια έρευνα έρχεται να αναιρέσει τα όσα ξέραμε μέχρι σήμερα για τον καφέ. Οι....
Σάββατο 24 Σεπτεμβρίου 2011
tromaktiko: 25χρονος Λαμιώτης βούτηξε στο κενό και κινδυνεύει ...
tromaktiko: 25χρονος Λαμιώτης βούτηξε στο κενό και κινδυνεύει ...: Σοκαρισμένη η τοπική κοινωνία, δραματικές ώρες για τους γονείς, που ζουν έναν απίστευτο εφιάλτη...
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ & ΨΥΧΙΚΗ ΥΓΕΙΑ
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ & ΨΥΧΙΚΗ ΥΓΕΙΑ
Ορέστης Γιωτάκος, Ψυχίατρος, Δντης Ψυχιατρικής Κλινικής 414 Στρατιωτικού Νοσοκομείου Αθηνών, Εριφύλης 2, 11634 Αθήνα, 2107290496, 6945464619, Info@obrela.gr Περιοδικό ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗ, 2010, 21: 195-204
Εισαγωγή
Η τρέχουσα οικονομική κρίση μπορεί να συγκριθεί με τις μεγαλύτερες οικονομικές κρίσεις του περασμένου αιώνα. Η διεθνής ιστορική εμπειρία έχει στην ουσία να προβάλει τρεις σοβαρές υφέσεις κατά την τελευταία εκατονταετία. Το κραχ του ’29, την οικονομική κατάρρευση των πρώην Σοβιετικών χωρών στις αρχές του ’90 και την ασιατική οικονομική κρίση στην εκπνοή του αιώνα. Αν και κάθε κρίση είχε διαφορετικά χαρακτηριστικά, μπορούμε να θυμηθούμε τις μαζικές αυτοκτονίες χρηματιστών στο «κραχ» του ΄29 και τη «μαυρη ζώνη θανάτου» της Ρωσίας λόγω της δραματικής αύξησης των αυτοκτονιών, ανθρωποκτονιών και βίαιων θανάτων (1).
Αν και υπάρχουν διφορούμενες απόψεις για τις επιπτώσεις στη γενική υγεία, όλοι σχεδόν οι ερευνητές συμφωνούν ότι η ψυχική υγεία επηρεάζεται δυσμενώς σε περιόδους οικονομικών κρίσεων. Υπάρχει σαφής και εκφρασμένη ανησυχία ότι τα προβλήματα ψυχικής υγείας θα αυξηθούν και στην παρούσα οικονομική κρίση, αφού όπως αναφέρει σε πρόσφατες εκθέσεις η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας : «Δεν θα πρέπει να εκπλαγούμε αν δούμε αύξηση ψυχικών διαταραχών και αυτοκτονιών», «οι φτωχοί και οι ευάλωτοι θα είναι οι πρώτοι που θα υποφέρουν», «η προάσπιση των κονδυλίων για την υγεία θα γίνει πιο δύσκολη» (1). Τέτοιοι φόβοι υποστηρίζονται και από πληθώρα επιδημιολογικές μελέτες που δείχνουν θετική συσχέτιση μεταξύ χαμηλότερου εισοδήματος ή ανεργίας και επιβαρυμένης ψυχικής υγείας (1,2,3,4).
Οι επιπτώσεις της ανεργίας στην υγεία
Πολλές επιδημιολογικές μελέτες δείχνουν τις επιπτώσεις της ανεργίας, τόσο στη γενική όσο και στην ψυχική υγεία. Μελέτες στη Βρετανία, κατά τις δεκαετίες του΄70 και ’80, έδειξαν ότι οι άνεργοι είχαν ποσοστό θνησιμότητας 25% μεγαλύτερο σε σχέση με τους εργαζόμενους ισοδύναμης κοινωνικοοικονομικής ομάδας (5). Επιπλέον, η διάρκεια της ανεργίας δείχνει να αυξάνει τον κίνδυνο θνησιμότητας, αφού περιληφθούν παράγοντες όπως ηλικία, φυλή, γάμος, εισόδημα και επαγγελματική τάξη (6). Περιορισμένοι πόροι μπορεί να οδηγήσουν σε φτωχή διατροφή και περιορισμένη πρόσβαση στην ιατρική φροντίδα, γεγονός που οδηγεί σε αυξημένη νοσηρότητα και θνησιμότητα (7).
Η ανεργία φαίνεται επίσης να σχετίζεται με υιοθέτηση λιγότερο υγιεινών συνηθειών, όπως το κάπνισμα. Πρόσφατη εκτενής έρευνα διαπίστωσε στενή σχέση ανάμεσα στο χαμηλό κοινωνικοοικονομικό status και σε μια σειρά επιβλαβών συνηθειών υγείας στις αναπτυγμένες χώρες, αλλά αρκετά υψηλότερη στις αναπτυσσόμενες χώρες (8). Για παράδειγμα, στους άνεργους βρέθηκε σημαντικά υψηλότερη αύξηση σωματικού βάρους, χρήση καπνού και αλκοόλ, καθώς και κακής διατροφής, σε σύγκριση με τους εργαζόμενους. Άλλες έρευνες βρήκαν ότι τα υψηλά επίπεδα ανεργίας συνοδεύονται από μεγαλύτερη επίπτωση ψυχικών διαταραχών, ψυχοσωματικών διαταραχών, αυτοκτονιών και παρααυτοκτονιών (9, 10). H μετα-ανάλυση των Paul and Moser (11) έδειξε ότι οι άνεργοι βιώνουν πιο συχνά ψυχικές διαταραχές, σε σύγκριση με τους εργαζόμενους (34% έναντι 16%), παρουσιάζοντας μεικτά συμπτώματα, κατάθλιψης, άγχους, ψυχοσωματικών συμπτωμάτων και μειωμένη αυτοεκτίμηση. Παράγοντες που φαίνεται να μεγεθύνει τον αντίκτυπο της ανεργίας στην ψυχική υγεία είναι η φύση της εργασίας και το επίπεδο εξειδίκευσης. Για παράδειγμα, άτομα με χειρωνακτική εργασία δείχνουν να βιώνουν μεγαλύτερη δυσφορία, σε σχέση με τους υπαλλήλους. Άλλος παράγοντας είναι η διάρκεια της ανεργίας, αφού έχει βρεθεί ότι όσο μεγαλύτερη είναι αυτή τόσο πιο δυσμενείς οι επιπτώσεις που παρουσιάζονται. Επίσης, η διαβίωση σε χώρες με αδύναμο επίπεδο οικονομικής ανάπτυξης, άνιση κατανομή εισοδήματος ή αδύναμα προγράμματα προστασίας κατά της ανεργίας, δείχνει να αυξάνει σημαντικά τις πιθανότητες ψυχολογικής επιβάρυνσης (12).
Οι επιπτώσεις των οικονομικών κρίσεων στη γενική υγεία
Ο αντίκτυπος των οικονομικών κρίσεων στη γενική υγεία ποικίλλει, αφού εξαρτάται από διάφορους παράγοντες, ενώ απαιτείται προσοχή στην ερμηνεία των αποτελεσμάτων των σχετικών ερευνών. Για τις χώρες υψηλού εισοδήματος, η θνησιμότητα και το προσδόκιμο επιβίωσης δείχνουν απίθανο να επηρεαστούν. Ενίοτε μάλιστα αναφέρονται και θετικές επιδράσεις, αφού η μείωση της υπερκατανάλωσης έχει θετικά αποτελέσματα. Κάποιοι ερευνητές τονίζουν ότι οι βραχυπρόθεσμες επιπτώσεις μιας οικονομικής κρίσης στη γενική υγεία ενδέχεται να είναι και θετικές. Για παράδειγμα, έρευνες σε ΗΠΑ και Ευρώπη έδειξαν αύξηση της θνησιμότητας κατά την οικονομική ανάπτυξη και μείωση κατά την οικονομική ύφεση. Συγκεκριμένα, η ύφεση δείχνει να σχετίζεται με λιγότερους θανάτους από τροχαία ατυχήματα, λιγότερους θανάτους σχετιζόμενους με το αλκοόλ και λιγότερες εισαγωγές στα νοσοκομεία (13,14).
Άλλες έρευνες σε ευρωπαϊκές χώρες (15, 16), που διερεύνησαν τις οικονομικές διακυμάνσεις με δείκτες όπως το ποσοστό ανεργίας και τη μεταβολή του ΑΕΠ, βρήκαν θετική σχέση μεταξύ της οικονομικής ύφεσης και του κινδύνου θνησιμότητας για τους άνδρες, ενώ οι γυναίκες έδειξαν να μην επηρεάζονται. Οι Economou et al (2008) (17) βρήκαν σημαντική συσχέτιση μεταξύ των ποσοστών ανεργίας και των 5 από τις 6 αιτίες θανάτου που διερεύνησαν, και συγκεκριμένα των ισχαιμικών καρδιοπαθειών, του καρκίνου της τραχείας, των βρόγχων και του πνεύμονα, κακοήθων νεοπλασιών, ανθρωποκτονιών, αυτοκτονιών και αυτοκαταστροφικών συμπεριφορών. Η χαμηλή κοινωνικοοιμονομική στάθμη του ατόμου, όπως αυτή προσδιορίζεται από το χαμηλό εισόδημα, τη χαμηλή εκπαίδευση, την εργασία χαμηλών δεξιοτήτων και τον κοινωνικό αποκλεισμό, έδειξε να συνδέεται με κακή σωματική υγεία (18), κακή ψυχολογική και συναισθηματική υγεία (19, 20) και αυξημένο κίνδυνο θνησιμότητας (21, 22).
Οι περισσότερες μελέτες αναφέρουν αύξηση θνησιμότητας κατά τις περιόδους οικονομικών κρίσεων. Σε μια πρόσφατη μελέτη των Falagas et al. (23) ανασκοπήθηκαν μελέτες που διερεύνησαν τη θνησιμότητα στο γενικό πληθυσμό διαφόρων χωρών σε περιόδους οικονομικής κρίσης, σε σύγκριση με περιόδους πριν ή μετά την κρίση. Οι περίοδοι των οικονομικών κρίσεων σχετίστηκαν με αύξηση στη θνησιμότητα από όλες τις αιτίες, στις 7 από τις 8 μελέτες, και με αύξηση στη θνησιμότητα από καρδιαγγειακά νοσήματα στις 6 από τις 7 μελέτες. Αύξηση στη θνησιμότητα λόγω αναπνευστικών λοιμώξεων, χρόνιας ηπατικής νόσου, αυτοκτονιών, ανθρωποκτονιών, καθώς και στη θνησιμότητα των βρεφών παρατηρήθηκε κατά τη διάρκεια των οικονομικών κρίσεων σε όλες τις μελέτες. Αντίθετα, η θνησιμότητα από τροχαία ατυχήματα έδειξε να ελαττώνεται σε 5 από τις 6 μελέτες.
Σημαντικές όμως φαίνεται να είναι οι επιπτώσεις των οικονομικών υφέσεων και στα παιδιά. Πρώιμες αντίξοες εμπειρίες μπορεί να τροποποιήσουν τη δομική και λειτουργική ανάπτυξη του εγκεφάλου του παιδιού, συμβάλλοντας στην αρνητική έκβαση της ψυχικής υγείας στο μέλλον (24). Έρευνες έδειξαν ότι η κακή κοινωνικοοικονομική κατάσταση των γονέων σχετίζεται με χαμηλή ικανότητα εστίασης της προσοχής των παιδιών (25), ενώ παιδιά που μεγαλώνουν σε ιδρύματα βρέθηκε να έχουν σημαντικά μεγαλύτερο όγκο αμυγδαλής (26) . Είναι γνωστό επίσης ότι η πρώιμη έκθεση της μητέρας σε στρες λόγω κατάθλιψης, άγχους ή υποσιτισμού κατά την εγκυμοσύνη, αυξάνει τη δραστηριότητα του άξονα υποθάλαμος-υπόφυση-επινεφρίδια στο βρέφος, με αποτέλεσμα την τροποποιημένη απάντηση στα στρεσσογόνα ερεθίσματα, ένα γεγονός που παραμένει σε όλη τη διάρκεια της ζωής του (27). Ο υποσιτισμός του ίδιου του βρέφους μπορεί επίσης να παίξει σημαντικό ρόλο. Για παράδειγμα, η έλλειψη του ρετινοϊκού οξέος, παραγώγου της βιταμίνης Α, έχει αρνητική επίδραση στη νοητική ανάπτυξη, η έλλειψη των ω-3 λιπαρών οξέων σχετίζεται με μεγαλύτερη επίπτωση κατάθλιψης και ΔΕΠΥ (28), ενώ η έλλειψη σιδήρου διαταράσσει τη διαδικασία της μυελίνωσης (29).
Κοινωνικοοικονομικές μελέτες έδειξαν ότι οι κυβερνήσεις των χωρών που λαμβάνουν βοήθεια από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) αναγκάζονται σε περιστολή των δημοσίων κοινωνικών δαπανών, με παράλληλη επιβάρυνση των ασθενών για το κόστος της υγειονομικής τους περίθαλψης. Ήδη από τα μέσα της δεκαετίας του ΄80, η UNICEF με την αναφορά “Adjustment with a human face”, είχε επισημάνει ότι «τα προγράμματα του ΔΝΤ στερούν δικαιώματα από τους φτωχούς, συχνά κόβοντας τη χρηματοδότηση δικτύων κοινωνικής προστασίας, η οποία είναι απαραίτητη προκειμένου οι φτωχοί να έχουν εκπαίδευση, ιατρική φροντίδα και άλλα βασικά δημόσια αγαθά» (30). Οι λίγες μελέτες για τις συνέπειες του δανεισμού από το ΔΝΤ στην υγεία δεν δείχνουν σαφή αποτελέσματα. Μερικές δείχνουν ουδέτερα αποτελέσματα, κάποιες αρνητικά, αλλά πάντως καμία θετικά. Για παράδειγμα, μία μελέτη για τη φυματίωση σε χώρες του πρώην ανατολικού μπλοκ βρήκε ότι οι χώρες που εκτέθηκαν στα προγράμματα του ΔΝΤ βίωσαν μεγαλύτερες περικοπές των δαπανών (-7,5%), μείωση του αριθμού γιατρών ανά άτομο (-7%) και λιγότερη κάλυψη του πληθυσμού στο αντιφυματικό πρόγραμμα της ΠΟΥ (31). Η συμμετοχή σε ένα πρόγραμμα του ΔΝΤ σχετίστηκε με αύξηση κατά 14% στην επίπτωση, 13% στον επιπολασμό και 17% στη θνησιμότητα από φυματίωση, μετά από στάθμιση για παραμέτρους όπως το επίπεδο της οικονομικής ανάπτυξης και τις παρελθοντικές τάσεις της νόσου. Όταν οι χώρες έβγαιναν από το ΔΝΤ, τα ποσοστά της φυματίωσης έπεφταν περίπου κατά 31% ή επανέρχονταν στα επίπεδα που βρίσκονταν πριν την είσοδο στο ΔΝΤ. Οι ερευνητές βρήκαν επίσης ότι ο δανεισμός από άλλες πηγές, που δεν επέβαλαν τόσο αυστηρούς όρους, σχετιζόταν με χαμηλότερα ποσοστά θνησιμότητας από φυματίωση, ενώ υπήρχε ουδέτερη επίδραση στο σύστημα υγείας (32).
Οι επιπτώσεις των οικονομικών κρίσεων στην ψυχική υγεία
Η σημασία των ψυχικών, και ιδιαίτερα των συναισθηματικών διαταραχών, για τη δημόσια υγεία φαίνεται από το γεγονός ότι κατατάσσονται ανάμεσα στις πρώτες αιτίες που προκαλούν σημαντική ανικανότητα, ενώ οι διαταραχές αυτές αναμένεται να αυξηθούν και να γίνουν μέχρι το 2020 δεύτερες σε συχνότητα, μετά την ισχαιμική καρδιοπάθεια (Π.Ο.Υ.) (33). Όλες σχεδόν οι έρευνες δείχνουν τον αντίκτυπο των οικονομικών υφέσεων στην ψυχική υγεία. Ακόμα και όταν οι συνολικοί δείκτες υγείας, όπως η συνολική θνησιμότητα και το προσδόκιμο επιβίωσης δεν επηρεάζονται, τα ποσοστά ειδικών αιτίων θνησιμότητας δείχνουν να επηρεάζονται από τη σοβαρότητα της κρίσης. Για παράδειγμα, η αύξηση των αυτοκτονιών, ανθρωποκτονιών, κατάχρησης αλκοόλ, ψυχιατρικών διαταραχών, ηπατικών κιρρώσεων και ελκών του πεπτικού αυξάνονται σε συνθήκες απότομης αύξησης της ανεργίας (34). Οι ειδικοί εκφράζουν ανησυχία για τις επιπτώσεις της τρέχουσας κρίσης στην ψυχική υγεία και συνιστούν την ετοιμότητα των συστημάτων υγείας να τις αντιμετωπίσουν. Πρόσφατο άρθρο στο Lancet (35) αναφέρει ότι αναμένεται κατακόρυφη αύξηση των καταθλιπτικών διαταραχών και των αυτοκτονιών. Στο Ηνωμένο Βασίλειο αναμένεται τριπλασιασμός των ψυχωτικών επεισοδίων, διπλασιασμός της κατάχρησης αλκοόλ και δι ή τριπλασιασμός των καταθλιπτικών επεισοδίων (36), ενώ πρόσφατες αναφορές δείχνουν ήδη αύξηση των αυτοκτονιών στην Ιαπωνία στην παρούσα κρίση (37).
Πολλές έρευνες δείχνουν τη συσχέτιση μεταξύ της οικονομικής ανέχειας και της κατάθλιψης (38, 39). Μια μελέτη από τη Χιλή βρήκε ισχυρή σχέση μεταξύ απότομης μείωσης του εισοδήματος και εμφάνισης ψυχιατρικών διαταραχών, με την μείωση του εισοδήματος να λαμβάνει χώρα σε διάστημα 6 μηνών πριν από την εκδήλωση συμπτωμάτων (40). Επίσης, το οικονομικό χρέος είναι ιδιαίτερα σημαντικός παράγοντας που προδιαθέτει σε κατάθλιψη. Μια μελέτη σε Αγγλία, Σκωτία και Ουαλία έδειξε σαφή σχέση χρέους και κακής ψυχικής υγείας (41). Πρόσφατη ανασκόπηση, επίσης, τεκμηριώνει τη συσχέτιση μεταξύ φτώχειας και ψυχικών διαταραχών. Η συσχέτιση μάλιστα αυτή προέκυψε με όλους τους δείκτες φτώχειας που χρησιμοποιήθηκαν. Παράμετροι όπως το χαμηλό εισόδημα, η ανασφάλεια, η απελπισία, η κοινωνική μεταβολή, το στίγμα-διάκριση-κοινωνικός αποκλεισμός, η συννοσηρότητα με σωματικά νοσήματα και κυρίως η περιορισμένη εκπαίδευση εξηγούν τη μεγαλύτερη ευαλωτότητα των φτωχών στα ψυχικά νοσήματα, (42, 43). Σε συνθήκες οικονομικής κρίσης οι φτωχοί αποτελούν ομάδα κινδύνου, αφού είναι οι πρώτοι που πλήττονται. Παράλληλα τα άτομα που ήδη νοσούν από ψυχικά νοσήματα, λόγω της υπάρχουσας έκπτωσης της λειτουργικότητάς τους, αποτελούν επίσης ομάδα υψηλού κινδύνου. Mε τον τρόπο αυτό δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος όπου η φτώχεια ευνοεί τις ψυχιατρικές διαταραχές αλλά και το αντίστροφο (44).
Οικονομική κρίση και αυτοκτονία
Οι Chang et al.(45) εξέτασαν τις επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης κατά το διάστημα 1997-1998, σε ανατολικές/νοτιοανατολικές ασιατικές χώρες, όπως η Ιαπωνία, το Χονγκ Κονγκ, η Νότια Κορέα, η Ταϊβάν, η Σιγκαπούρη και η Ταϊλάνδη. Χρησιμοποιήθηκαν δεδομένα για τις αυτοκτονίες και τον πληθυσμό για την περίοδο 1985-2006. Η θνησιμότητα από τις αυτοκτονίες ελαττώθηκε στα τέλη της δεκαετίας του ’80 και στις αρχές του ’90 αλλά στη συνέχεια αυξήθηκε αισθητά σε όλες τις χώρες εκτός από τη Σιγκαπούρη, η οποία είχε σταθερά μειούμενα ποσοστά αυτοκτονιών. Σε σύγκριση με το 1997, τα ποσοστά αυτοκτονιών των ανδρών το 1998 αυξήθηκαν κατά 39% στην Ιαπωνία, 44% στο Χονγκ Κονγκ και 45% στην Κορέα. Η αύξηση στις αυτοκτονίες από γυναίκες ήταν λιγότερο αισθητή. H οικονομική κρίση είχε ως αποτέλεσμα 10.400 περισσότερες αυτοκτονίες το 1998 από το 1997 στην Ιαπωνία, το Χονγκ Κονγκ και την Κορέα. Παρόμοιες αυξήσεις των αυτοκτονιών δεν καταγράφηκαν σε Ταϊβάν και Σιγκαπούρη, δυο χώρες στις οποίες η οικονομική κρίση είχε μικρότερη επίδραση στο ΑΕΠ και την ανεργία. Αυτά τα ευρήματα υποδεικνύουν την ύπαρξη συσχέτισης της ασιατικής οικονομικής κρίσης με την απότομη αύξηση στους θανάτους από αυτοκτονίες στις περισσότερες ανατολικοασιατικές χώρες. Η αύξηση αυτή στις αυτοκτονίες φαίνεται να συνδέεται πιο στενά με την αύξηση του δείκτη ανεργίας (46).
Σε αντίστοιχη έρευνα στην Κίνα (47), βρέθηκε ότι οι κοινωνικές αλλαγές, περιλαμβανομένων των μεγάλων οικονομικών απωλειών σε ατομικό επίπεδο, του αυξημένου κόστους υγειονομικής περίθαλψης, της εξασθένησης των οικογενειακών δεσμών, της μετανάστευσης σε αστικές περιοχές προς αναζήτηση εργασίας και των ανισοκατανομών του εισοδήματος, συνεισφέρουν στην αύξηση των ποσοστών αυτοκτονιών, κυρίως μέσω της αύξησης των καταθλιπτικών διαταραχών, οι περισσότερες από τις οποίες διατρέχουν χωρίς θεραπεία. Παρόμοια, οι μαζικές αυτοκτονίες αγροτών στην Ινδία, μετά από την αλλαγή της αγρονομικής πολιτικής και την οξεία μείωση του εισοδήματος, περί τα μέσα της δεκαετίας του’90, παρέχει μια ακόμη καλή αποτύπωση του αντίκτυπου της οικονομικής ανασφάλειας στην ψυχική υγεία (48).
Οι Stuckler et al.(49), μελέτησαν σε 26 χώρες της Ευρώπης για το διάστημα 1970-2006, τον τρόπο που οι οικονομικές μεταβολές επηρέασαν τα ποσοστά θνησιμότητας στην Ευρώπη κατά τις τελευταίες τρεις δεκαετίες, καθώς επίσης και τον τρόπο που οι κυβερνήσεις θα μπορούσαν να περιστείλουν τις δυσμενείς επιπτώσεις τους. Βρήκαν ότι για κάθε αύξηση 1% στην ανεργία, υπήρχε αύξηση 0,8% στις αυτοκτονίες, στις ηλικίες κάτω των 65 ετών, καθώς και αύξηση 0,8% στις ανθρωποκτονίες. Αντίθετα, τα τροχαία ατυχήματα ελαττώθηκαν κατά 1,4%. Επίσης, αύξηση πάνω από 3% στην ανεργία είχε αντίστοιχα ακόμη μεγαλύτερη επίδραση στις αυτοκτονίες (αύξηση >4%), στις ηλικίες κάτω των 65 ετών, καθώς και στους θανάτους από χρήση αλκοόλ. Τέλος, βρήκαν ότι τα αυξανόμενα ποσοστά ανεργίας δεν είχαν καμία επίπτωση στο ποσοστό των αυτοκτονιών, όταν οι δαπάνες σε ενεργά προγράμματα στήριξης της αγοράς εργασίας, τα οποία αποσκοπούν στη διατήρηση θέσεων εργασίας και την επανένταξη των απολυόμενων, ήταν πάνω από 190$/άτομο/έτος.
Επιβαρυντικοί παράγοντες
Μια οικονομική κρίση προκαλεί ψυχολογική επιβάρυνση τόσο σε ατομικό όσο και σε συλλογικό επίπεδο. Σύμφωνα με τον Probst (2005) (50), το οικονομικό αυτό στρες περιλαμβάνει τις πλευρές της οικονομικής ζωής που λειτουργούν ως δυνητικά στρεσσογόνα ερεθίσματα για τους εργαζόμενους και τις οικογένειές τους και αποτελούνται τόσο από υποκειμενικά όσο και αντικειμενικά συστατικά. Τα στρεσσογόνα αυτά ερεθίσματα αφορούν δύο βασικές παραμέτρους, το εργασιακό status και το ατομικό εισόδημα. Για παράδειγμα, η παράμετρος «εργασιακό status», αφορά τόσο την ανεργία, που είναι αντικειμενικό στρεσσογόνο ερέθισμα, όσο και την εργασιακή ανασφάλεια, που είναι υποκειμενικό. Παρομοίως, η παράμετρος «ατομικό εισόδημα», αφορά τόσο την οικονομική ανέχεια που είναι η αντικειμενική ανικανότητα πλήρωσης των τρεχουσών οικονομικών αναγκών, όσο και την οικονομική πίεση που αφορά στην υποκειμενική αίσθηση ανεπάρκειας του εισοδήματος. Έτσι εξηγείται γιατί σε μια κοινωνία σε οικονομική κρίση επηρεάζονται άμεσα και βαρύτερα οι φτωχοί και οι άνεργοι αλλά το άγχος και η δυσφορία επηρεάζουν και το υπόλοιπο, οικονομικά ισχυρότερο, κομμάτι του πληθυσμού (51).
Σε ατομικό επίπεδο, αξίζει να εξετάζονται τα αντικειμενικά στρεσσογόνα ερεθίσματα, όπως ανεργία, εισόδημα νοικοκυριού, αριθμός μελών οικογένειας, χρέος, ατομικές διαφορές στη διαχείριση των χρημάτων, όπως τάσεις εξοικονόμησης χρημάτων ή συσσώρευσης χρεών, καθώς και οι οικονομικές γνώσεις και ικανότητες. Η εργασιακή ανασφάλεια φαίνεται να επηρεάζει περισσότερο τους μεγαλύτερους σε ηλικία εργαζόμενους (52) και τις γυναίκες (53). Επίσης, η ύπαρξη κοινωνικής υποστήριξης και η υποστήριξη στο χώρο εργασίας από ανώτερους αλλά και συνεργάτες αποτελούν παράγοντες που επηρεάζουν το οικονομικό στρες. Σημαντικό επίσης ρόλο παίζουν τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας του ατόμου, που σχετίζονται με την αυξημένη ευαλωτότητα στην ψυχοκοινωνική απειλή, όπως νεύρωση ή χαμηλή ανοχή στη ματαίωση (54), τα ατομικά χαρακτηριστικά που αντικατοπτρίζουν την ανάγκη αίσθησης ελέγχου των καταστάσεων (55) και τα ατομικά χαρακτηριστικά που αφορούν στο γενικό αίσθημα αυτοεκτίμησης και προσωπικής αξίας (56).
Σε οργανωτικό επίπεδο, θα πρέπει να διερευνώνται οι πρακτικές και πολιτικές που χρησιμοποιούν οι εργοδοτικοί φορείς για να αποκριθούν στις μεταβαλλόμενες συνθήκες. Έχει βρεθεί για παράδειγμα ότι οι εργαζόμενοι στο Δημόσιο Φορέα παρουσιάζουν λιγότερη εργασιακή ανασφάλεια, ενώ οι εργαζόμενοι σε παρακμάζουσες επιχειρήσεις είναι πιο ευάλωτοι. Επίσης, το πνεύμα δικαιοσύνης, η έγκαιρη ενημέρωση, οι διευκολύνσεις, όπως άδειες άνευ αποδοχών, και οι αποζημιώσεις δρουν προστατευτικά για την ψυχική υγεία των εργαζόμενων (54).
Σε μακροοικονομικό επίπεδο, θα πρέπει να διερευνώνται τα διεθνή οικονομικά συστήματα, οι κανόνες της αγοράς, οι τιμές των τροφίμων και των καυσίμων, οι διεθνείς οικονομικές συγκυρίες, η βιομηχανική παραγωγή, και πολιτισμικά θέματα, όπως ο υπερκαταναλωτισμός και η χαμηλή ανοχή των κοινωνιών στην καινοτομία. Κοινωνίες με χαμηλή ανοχή σε απρόβλεπτες καταστάσεις τείνουν να δημιουργούν ισχυρά συστήματα κοινωνικής προστασίας και προασπίζουν την ασφάλεια της αγοράς εργασίας. Έτσι, για παράδειγμα οι άνεργοι Ελβετοί λαμβάνουν τουλάχιστον το 70% του κανονικού του εισοδήματος έως και 2 χρόνια, ενώ η υγειονομική ασφάλιση είναι υποχρεωτική, ανεξαρτήτως της εργασιακής κατάστασης. Τέτοια οφέλη είναι αδιανόητα για τις ΗΠΑ, όπου το επίδομα ανεργίας είναι κάτω από το όριο της φτώχειας, ενώ η απώλεια εργασίας συνεπάγεται και έλλειψη ασφάλισης (57).
Δυνατότητες αντιμετώπισης και πρόληψης
Στις περιόδους οικονομικών υφέσεων οι υπηρεσίες υγείας επηρεάζονται άμεσα μέσω της μείωσης κονδυλίων για την υγεία και τις δομές αποκατάστασης. Παράλληλα, η ανεργία, η έλλειψη ασφάλισης και η μείωση του εισοδήματος οδηγούν σε αποφυγή χρήσης των υπηρεσιών υγείας και φαρμάκων, σε υπο-θεραπεία των νοσημάτων και σε αύξηση των υποτροπών των χρόνιων νοσημάτων. Προτεραιότητα για κάθε χώρα που αντιμετωπίζει οικονομική κρίση είναι η προστασία της ζωής και της βιωσιμότητας των ατόμων που βρίσκονται σε μεγαλύτερο κίνδυνο, με πρωταρχική πολιτική δράση την υποστήριξη κοινωνικών δικτύων ασφαλείας. Ένα σταθερό εύρημα των μελετών είναι ότι η ταχύτητα της οικονομικής μεταβολής αποτελεί σημαντικό κίνδυνο για την υγεία. Ο βαθμός στον οποίο οι οικονομικές μεταβολές επιδρούν στην υγεία επηρεάζεται από το βαθμό στον οποίο οι άνθρωποι είναι προστατευμένοι από την απειλή. Οι ειδικοί επικεντρώνονται στους ειδικούς παράγοντες κινδύνου, στο πλαίσιο κοινωνικής συνοχής (άτυπη πρόνοια) και στο πλαίσιο κοινωνικής προστασίας (επίσημη πρόνοια) (1).
Σχετικά με τους ειδικούς παράγοντες κινδύνου, η ιστορία έδειξε ότι το κραχ του ‘29 δεν είχε ως αποτέλεσμα αύξηση του αλκοολισμού, αφού στις ΗΠΑ είχε ήδη κηρυχθεί η ποτοαπαγόρευση, σε αντίθεση με την πρώην ΕΣΣΔ, όπου στην κρίση της δεκαετίας 80’ ευνοήθηκε η δραματική αύξηση του αλκοολισμού. Παρόμοια, δυο από τις λίγες εταιρίες που συνεχίζουν να προσλαμβάνουν εργαζομένους στην τρέχουσα κρίση στις ΗΠΑ είναι τα Mac Donalds & Kentucky Fried Chicken, γεγονός που υποδεικνύει ότι ο κόσμος στρέφεται σε φτηνά και έτοιμα, πλην όμως ανθυγιεινά, φαγητά. Οι Κουβανοί αντίθετα, μετά την πτώση της ΕΣΣΔ στράφηκαν σε φτηνά, αλλά υγιεινά φαγητά, κυρίως σόγια, φρούτα και λαχανικά, με το αμερικανικό εμπάργκο να τους «προστατεύει» στην ουσία από την έκθεση στις αμερικανικές αλυσίδες ταχυφαγείων.
Οι κοινωνίες όμως διαφέρουν και στη διαθεσιμότητα κοινωνικής υποστήριξης. Έτσι, στην πρώην ΕΣΣΔ οι δυσμενείς για την υγεία επιπτώσεις της ταχείας οικονομικής αλλαγής έδειξαν να μειώνονται σημαντικά εκεί όπου τα άτομα ήταν μέλη κοινωνικών οργανώσεων, όπως εμπορικές ενώσεις ή αθλητικοί όμιλοι. Συστήματα κοινωνικής υποστήριξης ή αλλιώς «δίκτυα κοινωνικής ασφάλειας» αποτελούν επίσης οι φιλανθρωπικές οργανώσεις, η εκκλησία, η οικογένεια, και οι φίλοι. Οι κοινωνίες επίσης δείχνουν να διαφέρουν και στα συστήματα κοινωνικής πρόνοιας. Για παράδειγμα, τα στοιχεία υποδεικνύουν ότι ο λόγος για τον οποίο η Μαλαισία δεν υπέφερε στη διάρκεια της ασιατικής κρίσης ήταν επειδή, σε αντίθεση με τις γειτονικές της χώρες, αγνόησε τη συμβουλή της διεθνούς οικονομικής κοινότητας να μειώσει τις δαπάνες της στην κοινωνική προστασία (58).
Οι δυνατότητες για πρωτογενή παρέμβαση στο οικονομικό στρες αφορούν στην προαγωγή της εργασίας και της οικονομικής υγείας μέσω προγραμμάτων οικονομικής επιμόρφωσης ή κρατικά επιδοτούμενων προγραμμάτων ανάπτυξης δεξιοτήτων. Αν και οι απολύσεις είναι η αρχική αντίδραση ενός οργανισμού στην οικονομική κρίση, εναλλακτικές στρατηγικές όπως μετακινήσεις θέσεων εργαζομένων, μείωση ωρών εργασίας ή άδειες άνευ αποδοχών, φαίνεται να μειώνουν το οικονομικό στρες. Επίσης, ανεξάρτητα από τη στρατηγική του εργοδότη, οι εργαζόμενοι θα πρέπει να είναι ενημερωμένοι για τη φύση των αλλαγών, ώστε να μειώνεται η ματαίωση και να ενισχύεται η εμπιστοσύνη. Καλές δυνατότητες παρέμβασης έχουν οι κυβερνήσεις που μπορούν να σχεδιάζουν προγράμματα οικονομικής ανάπτυξης, να προσελκύουν τους εργαζόμενους σε εργασίες μεγάλης ζήτησης, να προσφέρουν άμεση βοήθεια σε ευάλωτα άτομα που χάνουν την εργασία και να επανεκπαιδεύουν τους απολυμένους με σκοπό την επανένταξή τους στη νέα αγορά εργασίας.
Η δευτερογενής παρέμβαση αφορά στην προαγωγή διαχείρισης του στρες στις ομάδες υψηλού κινδύνου, όπως για παράδειγμα συμβουλευτικά προγράμματα οικονομικής διαχείρισης, ψυχολογική υποστήριξη και οικονομικές διευκολύνσεις ή φοροελαφρύνσεις. Κλειδί στο επίπεδο της δευτερογενούς πρόληψης αποτελεί η ενίσχυση αντιμετώπισης των συνήθων ψυχιατρικών διαταραχών στην πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας. Πρόσφατα στοιχεία έδειξαν την αποτελεσματικότητα και θετική σχέση κόστους-αποτελέσματος των ψυχολογικών και φαρμακολογικών παρεμβάσεων σε αναπτυσσόμενες χώρες (59).
Η τριτογενής παρέμβαση αφορά στην αποκατάσταση της οικονομικής υγείας των πληγέντων, για παράδειγμα με επιδόματα ανεργίας ή με ενεργά προγράμματα στήριξης της αγοράς εργασίας. Βρέθηκε ότι κάθε αύξηση 10 δολαρίων ανά άτομο στις επενδύσεις για προγράμματα στήριξης της αγοράς εργασίας μειώνει την επίπτωση της ανεργίας στις αυτοκτονίες κατά 0,04%. Oι Park et al (60) μελέτησαν τη σχέση μεταξύ των δημόσιων κοινωνικών δαπανών και των αυτοκτονιών στις 27 χώρες του Οργανισμού για την Οικονομική Συνεργασία και Ανάπτυξη (OECD) από το 1980 έως το 2003. Τα ευρήματά τους δείχνουν ότι τα προγράμματα κοινωνικής πρόνοιας μπορούν να αποτελέσουν ζωτικό παράγοντα για την πρόληψη των αυτοκτονιών και ειδικά σε χώρες που βιώνουν κοινωνικοοικονομική κρίση (46).
Ερευνητικοί περιορισμοί
Λόγω της αλληλεπικάλυψης των διαγνωστικών υποκατηγοριών των ψυχιατρικών διαταραχών, οι επιδημιολογικές έρευνες συχνά αναφέρουν τα ποσοστά των ψυχικών διαταραχών γενικά, χωρίς να μετρούν ξεχωριστά την κατάθλιψη ή τις αγχώδεις διαταραχές. Ερευνητικό πρόβλημα επίσης αποτελούν οι δείκτες που χρησιμοποιούνται για τον υπολογισμό της οικονομικής κρίσης. Για παράδειγμα, κάποιες έρευνες χρησιμοποιούν ως δείκτη το ΑΕΠ, ενώ δείκτες όπως η ανεργία και η εμπιστοσύνη των καταναλωτών αντικατοπτρίζουν καλύτερα την ανασφάλεια των πολιτών. Να σημειωθεί επίσης ότι δεν επηρεάζονται μόνο οι άνεργοι αλλά και όσοι απειλούνται με ανεργία, γεγονός που είναι δύσκολο να καταγραφεί. Πρόβλημα επίσης αποτελεί ο υπολογισμός της υγείας χρησιμοποιώντας ως δείκτη τη θνησιμότητα ή ειδικότερα τις αυτοκτονίες. Ένα ακόμα ερώτημα στις έρευνες που συσχετίζουν ανεργία και αυτοκτονίες είναι ο ρόλος της προϋπάρχουσας ψυχικής νόσου, αφού άτομα που ήδη νοσούν είναι πιο πιθανό να χάσουν νωρίς την εργασία τους. Επίσης, υπάρχουν διαφορές σε ατομικό και σε συλλογικό επίπεδο. Έτσι, ενώ η ψυχική υγεία των ανέργων συνήθως επηρεάζεται, η ψυχική υγεία όσων εργάζονται μπορεί να μην επηρεάζεται (πολλές φορές μάλιστα επηρεάζονται και θετικά-«healthy worker effect»), με αποτέλεσμα η ψυχική υγεία του συνολικού πληθυσμού να μην παρουσιάζει ιδιαίτερες μεταβολές (61).
Επίσης, οι σχετικές έρευνες μετρούν συνήθως τις βραχυπρόθεσμες επιπτώσεις μιας οικονομικής κρίσης μέχρι τη στιγμή που οι δείκτες και οι αγορές ανακάμψουν, αλλά η ανησυχία των ατόμων, όπως η αναζήτηση ιατρικής φροντίδας ή οι προϋπολογισμοί για την υγεία ίσως να μην επανέρχονται άμεσα ή ποτέ στο προηγούμενο επίπεδο. Εξίσου δύσκολο για τις έρευνες είναι να καταγράψουν και τις υπόλοιπες«κρυμμένες» επιπτώσεις των υφέσεων. Μερικές από τις ιδιαιτερότητες της παρούσας κρίσης, όπως η ταχύτητά της, η μετάδοσή της και η μη προβλεψιμότητά της, περιορίζουν την ικανότητα των ειδικών να χρησιμοποιήσουν συμπεράσματα από τις προηγούμενες εμπειρίες. Ακόμα και για τις ΗΠΑ, που έδειξαν ήδη σημάδια ανάκαμψης και υπέρβασης της κρίσης, η εξαιρετικά υψηλή ανεργία και το πάγωμα της αγοράς ακινήτων δυσχεραίνουν την κατάσταση και η οικονομική δίνη συνεχίζεται. Είναι σκόπιμο να λαμβάνεται πάντα υπόψη ότι κάθε χώρα έχει διαφορετική απόκριση στα εξωγενή σοκ και επομένως διαφορετική στάση απέναντι στην αντιμετώπιση θεμάτων υγείας. Η στάση αυτή εξαρτάται από τα υπάρχοντα συστήματα πρόνοιας, τη δυνατότητα ανάπτυξης κοινωνικών δικτύων ασφαλείας, τα προγράμματα πρόληψης, την κουλτούρα καταγραφής δεδομένων και τη δυνατότητα συντονισμού των πολιτικών δυνάμεων (1).
Ορέστης Γιωτάκος, Ψυχίατρος, Δντης Ψυχιατρικής Κλινικής 414 Στρατιωτικού Νοσοκομείου Αθηνών, Εριφύλης 2, 11634 Αθήνα, 2107290496, 6945464619, Info@obrela.gr Περιοδικό ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗ, 2010, 21: 195-204
Εισαγωγή
Η τρέχουσα οικονομική κρίση μπορεί να συγκριθεί με τις μεγαλύτερες οικονομικές κρίσεις του περασμένου αιώνα. Η διεθνής ιστορική εμπειρία έχει στην ουσία να προβάλει τρεις σοβαρές υφέσεις κατά την τελευταία εκατονταετία. Το κραχ του ’29, την οικονομική κατάρρευση των πρώην Σοβιετικών χωρών στις αρχές του ’90 και την ασιατική οικονομική κρίση στην εκπνοή του αιώνα. Αν και κάθε κρίση είχε διαφορετικά χαρακτηριστικά, μπορούμε να θυμηθούμε τις μαζικές αυτοκτονίες χρηματιστών στο «κραχ» του ΄29 και τη «μαυρη ζώνη θανάτου» της Ρωσίας λόγω της δραματικής αύξησης των αυτοκτονιών, ανθρωποκτονιών και βίαιων θανάτων (1).
Αν και υπάρχουν διφορούμενες απόψεις για τις επιπτώσεις στη γενική υγεία, όλοι σχεδόν οι ερευνητές συμφωνούν ότι η ψυχική υγεία επηρεάζεται δυσμενώς σε περιόδους οικονομικών κρίσεων. Υπάρχει σαφής και εκφρασμένη ανησυχία ότι τα προβλήματα ψυχικής υγείας θα αυξηθούν και στην παρούσα οικονομική κρίση, αφού όπως αναφέρει σε πρόσφατες εκθέσεις η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας : «Δεν θα πρέπει να εκπλαγούμε αν δούμε αύξηση ψυχικών διαταραχών και αυτοκτονιών», «οι φτωχοί και οι ευάλωτοι θα είναι οι πρώτοι που θα υποφέρουν», «η προάσπιση των κονδυλίων για την υγεία θα γίνει πιο δύσκολη» (1). Τέτοιοι φόβοι υποστηρίζονται και από πληθώρα επιδημιολογικές μελέτες που δείχνουν θετική συσχέτιση μεταξύ χαμηλότερου εισοδήματος ή ανεργίας και επιβαρυμένης ψυχικής υγείας (1,2,3,4).
Οι επιπτώσεις της ανεργίας στην υγεία
Πολλές επιδημιολογικές μελέτες δείχνουν τις επιπτώσεις της ανεργίας, τόσο στη γενική όσο και στην ψυχική υγεία. Μελέτες στη Βρετανία, κατά τις δεκαετίες του΄70 και ’80, έδειξαν ότι οι άνεργοι είχαν ποσοστό θνησιμότητας 25% μεγαλύτερο σε σχέση με τους εργαζόμενους ισοδύναμης κοινωνικοοικονομικής ομάδας (5). Επιπλέον, η διάρκεια της ανεργίας δείχνει να αυξάνει τον κίνδυνο θνησιμότητας, αφού περιληφθούν παράγοντες όπως ηλικία, φυλή, γάμος, εισόδημα και επαγγελματική τάξη (6). Περιορισμένοι πόροι μπορεί να οδηγήσουν σε φτωχή διατροφή και περιορισμένη πρόσβαση στην ιατρική φροντίδα, γεγονός που οδηγεί σε αυξημένη νοσηρότητα και θνησιμότητα (7).
Η ανεργία φαίνεται επίσης να σχετίζεται με υιοθέτηση λιγότερο υγιεινών συνηθειών, όπως το κάπνισμα. Πρόσφατη εκτενής έρευνα διαπίστωσε στενή σχέση ανάμεσα στο χαμηλό κοινωνικοοικονομικό status και σε μια σειρά επιβλαβών συνηθειών υγείας στις αναπτυγμένες χώρες, αλλά αρκετά υψηλότερη στις αναπτυσσόμενες χώρες (8). Για παράδειγμα, στους άνεργους βρέθηκε σημαντικά υψηλότερη αύξηση σωματικού βάρους, χρήση καπνού και αλκοόλ, καθώς και κακής διατροφής, σε σύγκριση με τους εργαζόμενους. Άλλες έρευνες βρήκαν ότι τα υψηλά επίπεδα ανεργίας συνοδεύονται από μεγαλύτερη επίπτωση ψυχικών διαταραχών, ψυχοσωματικών διαταραχών, αυτοκτονιών και παρααυτοκτονιών (9, 10). H μετα-ανάλυση των Paul and Moser (11) έδειξε ότι οι άνεργοι βιώνουν πιο συχνά ψυχικές διαταραχές, σε σύγκριση με τους εργαζόμενους (34% έναντι 16%), παρουσιάζοντας μεικτά συμπτώματα, κατάθλιψης, άγχους, ψυχοσωματικών συμπτωμάτων και μειωμένη αυτοεκτίμηση. Παράγοντες που φαίνεται να μεγεθύνει τον αντίκτυπο της ανεργίας στην ψυχική υγεία είναι η φύση της εργασίας και το επίπεδο εξειδίκευσης. Για παράδειγμα, άτομα με χειρωνακτική εργασία δείχνουν να βιώνουν μεγαλύτερη δυσφορία, σε σχέση με τους υπαλλήλους. Άλλος παράγοντας είναι η διάρκεια της ανεργίας, αφού έχει βρεθεί ότι όσο μεγαλύτερη είναι αυτή τόσο πιο δυσμενείς οι επιπτώσεις που παρουσιάζονται. Επίσης, η διαβίωση σε χώρες με αδύναμο επίπεδο οικονομικής ανάπτυξης, άνιση κατανομή εισοδήματος ή αδύναμα προγράμματα προστασίας κατά της ανεργίας, δείχνει να αυξάνει σημαντικά τις πιθανότητες ψυχολογικής επιβάρυνσης (12).
Οι επιπτώσεις των οικονομικών κρίσεων στη γενική υγεία
Ο αντίκτυπος των οικονομικών κρίσεων στη γενική υγεία ποικίλλει, αφού εξαρτάται από διάφορους παράγοντες, ενώ απαιτείται προσοχή στην ερμηνεία των αποτελεσμάτων των σχετικών ερευνών. Για τις χώρες υψηλού εισοδήματος, η θνησιμότητα και το προσδόκιμο επιβίωσης δείχνουν απίθανο να επηρεαστούν. Ενίοτε μάλιστα αναφέρονται και θετικές επιδράσεις, αφού η μείωση της υπερκατανάλωσης έχει θετικά αποτελέσματα. Κάποιοι ερευνητές τονίζουν ότι οι βραχυπρόθεσμες επιπτώσεις μιας οικονομικής κρίσης στη γενική υγεία ενδέχεται να είναι και θετικές. Για παράδειγμα, έρευνες σε ΗΠΑ και Ευρώπη έδειξαν αύξηση της θνησιμότητας κατά την οικονομική ανάπτυξη και μείωση κατά την οικονομική ύφεση. Συγκεκριμένα, η ύφεση δείχνει να σχετίζεται με λιγότερους θανάτους από τροχαία ατυχήματα, λιγότερους θανάτους σχετιζόμενους με το αλκοόλ και λιγότερες εισαγωγές στα νοσοκομεία (13,14).
Άλλες έρευνες σε ευρωπαϊκές χώρες (15, 16), που διερεύνησαν τις οικονομικές διακυμάνσεις με δείκτες όπως το ποσοστό ανεργίας και τη μεταβολή του ΑΕΠ, βρήκαν θετική σχέση μεταξύ της οικονομικής ύφεσης και του κινδύνου θνησιμότητας για τους άνδρες, ενώ οι γυναίκες έδειξαν να μην επηρεάζονται. Οι Economou et al (2008) (17) βρήκαν σημαντική συσχέτιση μεταξύ των ποσοστών ανεργίας και των 5 από τις 6 αιτίες θανάτου που διερεύνησαν, και συγκεκριμένα των ισχαιμικών καρδιοπαθειών, του καρκίνου της τραχείας, των βρόγχων και του πνεύμονα, κακοήθων νεοπλασιών, ανθρωποκτονιών, αυτοκτονιών και αυτοκαταστροφικών συμπεριφορών. Η χαμηλή κοινωνικοοιμονομική στάθμη του ατόμου, όπως αυτή προσδιορίζεται από το χαμηλό εισόδημα, τη χαμηλή εκπαίδευση, την εργασία χαμηλών δεξιοτήτων και τον κοινωνικό αποκλεισμό, έδειξε να συνδέεται με κακή σωματική υγεία (18), κακή ψυχολογική και συναισθηματική υγεία (19, 20) και αυξημένο κίνδυνο θνησιμότητας (21, 22).
Οι περισσότερες μελέτες αναφέρουν αύξηση θνησιμότητας κατά τις περιόδους οικονομικών κρίσεων. Σε μια πρόσφατη μελέτη των Falagas et al. (23) ανασκοπήθηκαν μελέτες που διερεύνησαν τη θνησιμότητα στο γενικό πληθυσμό διαφόρων χωρών σε περιόδους οικονομικής κρίσης, σε σύγκριση με περιόδους πριν ή μετά την κρίση. Οι περίοδοι των οικονομικών κρίσεων σχετίστηκαν με αύξηση στη θνησιμότητα από όλες τις αιτίες, στις 7 από τις 8 μελέτες, και με αύξηση στη θνησιμότητα από καρδιαγγειακά νοσήματα στις 6 από τις 7 μελέτες. Αύξηση στη θνησιμότητα λόγω αναπνευστικών λοιμώξεων, χρόνιας ηπατικής νόσου, αυτοκτονιών, ανθρωποκτονιών, καθώς και στη θνησιμότητα των βρεφών παρατηρήθηκε κατά τη διάρκεια των οικονομικών κρίσεων σε όλες τις μελέτες. Αντίθετα, η θνησιμότητα από τροχαία ατυχήματα έδειξε να ελαττώνεται σε 5 από τις 6 μελέτες.
Σημαντικές όμως φαίνεται να είναι οι επιπτώσεις των οικονομικών υφέσεων και στα παιδιά. Πρώιμες αντίξοες εμπειρίες μπορεί να τροποποιήσουν τη δομική και λειτουργική ανάπτυξη του εγκεφάλου του παιδιού, συμβάλλοντας στην αρνητική έκβαση της ψυχικής υγείας στο μέλλον (24). Έρευνες έδειξαν ότι η κακή κοινωνικοοικονομική κατάσταση των γονέων σχετίζεται με χαμηλή ικανότητα εστίασης της προσοχής των παιδιών (25), ενώ παιδιά που μεγαλώνουν σε ιδρύματα βρέθηκε να έχουν σημαντικά μεγαλύτερο όγκο αμυγδαλής (26) . Είναι γνωστό επίσης ότι η πρώιμη έκθεση της μητέρας σε στρες λόγω κατάθλιψης, άγχους ή υποσιτισμού κατά την εγκυμοσύνη, αυξάνει τη δραστηριότητα του άξονα υποθάλαμος-υπόφυση-επινεφρίδια στο βρέφος, με αποτέλεσμα την τροποποιημένη απάντηση στα στρεσσογόνα ερεθίσματα, ένα γεγονός που παραμένει σε όλη τη διάρκεια της ζωής του (27). Ο υποσιτισμός του ίδιου του βρέφους μπορεί επίσης να παίξει σημαντικό ρόλο. Για παράδειγμα, η έλλειψη του ρετινοϊκού οξέος, παραγώγου της βιταμίνης Α, έχει αρνητική επίδραση στη νοητική ανάπτυξη, η έλλειψη των ω-3 λιπαρών οξέων σχετίζεται με μεγαλύτερη επίπτωση κατάθλιψης και ΔΕΠΥ (28), ενώ η έλλειψη σιδήρου διαταράσσει τη διαδικασία της μυελίνωσης (29).
Κοινωνικοοικονομικές μελέτες έδειξαν ότι οι κυβερνήσεις των χωρών που λαμβάνουν βοήθεια από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) αναγκάζονται σε περιστολή των δημοσίων κοινωνικών δαπανών, με παράλληλη επιβάρυνση των ασθενών για το κόστος της υγειονομικής τους περίθαλψης. Ήδη από τα μέσα της δεκαετίας του ΄80, η UNICEF με την αναφορά “Adjustment with a human face”, είχε επισημάνει ότι «τα προγράμματα του ΔΝΤ στερούν δικαιώματα από τους φτωχούς, συχνά κόβοντας τη χρηματοδότηση δικτύων κοινωνικής προστασίας, η οποία είναι απαραίτητη προκειμένου οι φτωχοί να έχουν εκπαίδευση, ιατρική φροντίδα και άλλα βασικά δημόσια αγαθά» (30). Οι λίγες μελέτες για τις συνέπειες του δανεισμού από το ΔΝΤ στην υγεία δεν δείχνουν σαφή αποτελέσματα. Μερικές δείχνουν ουδέτερα αποτελέσματα, κάποιες αρνητικά, αλλά πάντως καμία θετικά. Για παράδειγμα, μία μελέτη για τη φυματίωση σε χώρες του πρώην ανατολικού μπλοκ βρήκε ότι οι χώρες που εκτέθηκαν στα προγράμματα του ΔΝΤ βίωσαν μεγαλύτερες περικοπές των δαπανών (-7,5%), μείωση του αριθμού γιατρών ανά άτομο (-7%) και λιγότερη κάλυψη του πληθυσμού στο αντιφυματικό πρόγραμμα της ΠΟΥ (31). Η συμμετοχή σε ένα πρόγραμμα του ΔΝΤ σχετίστηκε με αύξηση κατά 14% στην επίπτωση, 13% στον επιπολασμό και 17% στη θνησιμότητα από φυματίωση, μετά από στάθμιση για παραμέτρους όπως το επίπεδο της οικονομικής ανάπτυξης και τις παρελθοντικές τάσεις της νόσου. Όταν οι χώρες έβγαιναν από το ΔΝΤ, τα ποσοστά της φυματίωσης έπεφταν περίπου κατά 31% ή επανέρχονταν στα επίπεδα που βρίσκονταν πριν την είσοδο στο ΔΝΤ. Οι ερευνητές βρήκαν επίσης ότι ο δανεισμός από άλλες πηγές, που δεν επέβαλαν τόσο αυστηρούς όρους, σχετιζόταν με χαμηλότερα ποσοστά θνησιμότητας από φυματίωση, ενώ υπήρχε ουδέτερη επίδραση στο σύστημα υγείας (32).
Οι επιπτώσεις των οικονομικών κρίσεων στην ψυχική υγεία
Η σημασία των ψυχικών, και ιδιαίτερα των συναισθηματικών διαταραχών, για τη δημόσια υγεία φαίνεται από το γεγονός ότι κατατάσσονται ανάμεσα στις πρώτες αιτίες που προκαλούν σημαντική ανικανότητα, ενώ οι διαταραχές αυτές αναμένεται να αυξηθούν και να γίνουν μέχρι το 2020 δεύτερες σε συχνότητα, μετά την ισχαιμική καρδιοπάθεια (Π.Ο.Υ.) (33). Όλες σχεδόν οι έρευνες δείχνουν τον αντίκτυπο των οικονομικών υφέσεων στην ψυχική υγεία. Ακόμα και όταν οι συνολικοί δείκτες υγείας, όπως η συνολική θνησιμότητα και το προσδόκιμο επιβίωσης δεν επηρεάζονται, τα ποσοστά ειδικών αιτίων θνησιμότητας δείχνουν να επηρεάζονται από τη σοβαρότητα της κρίσης. Για παράδειγμα, η αύξηση των αυτοκτονιών, ανθρωποκτονιών, κατάχρησης αλκοόλ, ψυχιατρικών διαταραχών, ηπατικών κιρρώσεων και ελκών του πεπτικού αυξάνονται σε συνθήκες απότομης αύξησης της ανεργίας (34). Οι ειδικοί εκφράζουν ανησυχία για τις επιπτώσεις της τρέχουσας κρίσης στην ψυχική υγεία και συνιστούν την ετοιμότητα των συστημάτων υγείας να τις αντιμετωπίσουν. Πρόσφατο άρθρο στο Lancet (35) αναφέρει ότι αναμένεται κατακόρυφη αύξηση των καταθλιπτικών διαταραχών και των αυτοκτονιών. Στο Ηνωμένο Βασίλειο αναμένεται τριπλασιασμός των ψυχωτικών επεισοδίων, διπλασιασμός της κατάχρησης αλκοόλ και δι ή τριπλασιασμός των καταθλιπτικών επεισοδίων (36), ενώ πρόσφατες αναφορές δείχνουν ήδη αύξηση των αυτοκτονιών στην Ιαπωνία στην παρούσα κρίση (37).
Πολλές έρευνες δείχνουν τη συσχέτιση μεταξύ της οικονομικής ανέχειας και της κατάθλιψης (38, 39). Μια μελέτη από τη Χιλή βρήκε ισχυρή σχέση μεταξύ απότομης μείωσης του εισοδήματος και εμφάνισης ψυχιατρικών διαταραχών, με την μείωση του εισοδήματος να λαμβάνει χώρα σε διάστημα 6 μηνών πριν από την εκδήλωση συμπτωμάτων (40). Επίσης, το οικονομικό χρέος είναι ιδιαίτερα σημαντικός παράγοντας που προδιαθέτει σε κατάθλιψη. Μια μελέτη σε Αγγλία, Σκωτία και Ουαλία έδειξε σαφή σχέση χρέους και κακής ψυχικής υγείας (41). Πρόσφατη ανασκόπηση, επίσης, τεκμηριώνει τη συσχέτιση μεταξύ φτώχειας και ψυχικών διαταραχών. Η συσχέτιση μάλιστα αυτή προέκυψε με όλους τους δείκτες φτώχειας που χρησιμοποιήθηκαν. Παράμετροι όπως το χαμηλό εισόδημα, η ανασφάλεια, η απελπισία, η κοινωνική μεταβολή, το στίγμα-διάκριση-κοινωνικός αποκλεισμός, η συννοσηρότητα με σωματικά νοσήματα και κυρίως η περιορισμένη εκπαίδευση εξηγούν τη μεγαλύτερη ευαλωτότητα των φτωχών στα ψυχικά νοσήματα, (42, 43). Σε συνθήκες οικονομικής κρίσης οι φτωχοί αποτελούν ομάδα κινδύνου, αφού είναι οι πρώτοι που πλήττονται. Παράλληλα τα άτομα που ήδη νοσούν από ψυχικά νοσήματα, λόγω της υπάρχουσας έκπτωσης της λειτουργικότητάς τους, αποτελούν επίσης ομάδα υψηλού κινδύνου. Mε τον τρόπο αυτό δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος όπου η φτώχεια ευνοεί τις ψυχιατρικές διαταραχές αλλά και το αντίστροφο (44).
Οικονομική κρίση και αυτοκτονία
Οι Chang et al.(45) εξέτασαν τις επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης κατά το διάστημα 1997-1998, σε ανατολικές/νοτιοανατολικές ασιατικές χώρες, όπως η Ιαπωνία, το Χονγκ Κονγκ, η Νότια Κορέα, η Ταϊβάν, η Σιγκαπούρη και η Ταϊλάνδη. Χρησιμοποιήθηκαν δεδομένα για τις αυτοκτονίες και τον πληθυσμό για την περίοδο 1985-2006. Η θνησιμότητα από τις αυτοκτονίες ελαττώθηκε στα τέλη της δεκαετίας του ’80 και στις αρχές του ’90 αλλά στη συνέχεια αυξήθηκε αισθητά σε όλες τις χώρες εκτός από τη Σιγκαπούρη, η οποία είχε σταθερά μειούμενα ποσοστά αυτοκτονιών. Σε σύγκριση με το 1997, τα ποσοστά αυτοκτονιών των ανδρών το 1998 αυξήθηκαν κατά 39% στην Ιαπωνία, 44% στο Χονγκ Κονγκ και 45% στην Κορέα. Η αύξηση στις αυτοκτονίες από γυναίκες ήταν λιγότερο αισθητή. H οικονομική κρίση είχε ως αποτέλεσμα 10.400 περισσότερες αυτοκτονίες το 1998 από το 1997 στην Ιαπωνία, το Χονγκ Κονγκ και την Κορέα. Παρόμοιες αυξήσεις των αυτοκτονιών δεν καταγράφηκαν σε Ταϊβάν και Σιγκαπούρη, δυο χώρες στις οποίες η οικονομική κρίση είχε μικρότερη επίδραση στο ΑΕΠ και την ανεργία. Αυτά τα ευρήματα υποδεικνύουν την ύπαρξη συσχέτισης της ασιατικής οικονομικής κρίσης με την απότομη αύξηση στους θανάτους από αυτοκτονίες στις περισσότερες ανατολικοασιατικές χώρες. Η αύξηση αυτή στις αυτοκτονίες φαίνεται να συνδέεται πιο στενά με την αύξηση του δείκτη ανεργίας (46).
Σε αντίστοιχη έρευνα στην Κίνα (47), βρέθηκε ότι οι κοινωνικές αλλαγές, περιλαμβανομένων των μεγάλων οικονομικών απωλειών σε ατομικό επίπεδο, του αυξημένου κόστους υγειονομικής περίθαλψης, της εξασθένησης των οικογενειακών δεσμών, της μετανάστευσης σε αστικές περιοχές προς αναζήτηση εργασίας και των ανισοκατανομών του εισοδήματος, συνεισφέρουν στην αύξηση των ποσοστών αυτοκτονιών, κυρίως μέσω της αύξησης των καταθλιπτικών διαταραχών, οι περισσότερες από τις οποίες διατρέχουν χωρίς θεραπεία. Παρόμοια, οι μαζικές αυτοκτονίες αγροτών στην Ινδία, μετά από την αλλαγή της αγρονομικής πολιτικής και την οξεία μείωση του εισοδήματος, περί τα μέσα της δεκαετίας του’90, παρέχει μια ακόμη καλή αποτύπωση του αντίκτυπου της οικονομικής ανασφάλειας στην ψυχική υγεία (48).
Οι Stuckler et al.(49), μελέτησαν σε 26 χώρες της Ευρώπης για το διάστημα 1970-2006, τον τρόπο που οι οικονομικές μεταβολές επηρέασαν τα ποσοστά θνησιμότητας στην Ευρώπη κατά τις τελευταίες τρεις δεκαετίες, καθώς επίσης και τον τρόπο που οι κυβερνήσεις θα μπορούσαν να περιστείλουν τις δυσμενείς επιπτώσεις τους. Βρήκαν ότι για κάθε αύξηση 1% στην ανεργία, υπήρχε αύξηση 0,8% στις αυτοκτονίες, στις ηλικίες κάτω των 65 ετών, καθώς και αύξηση 0,8% στις ανθρωποκτονίες. Αντίθετα, τα τροχαία ατυχήματα ελαττώθηκαν κατά 1,4%. Επίσης, αύξηση πάνω από 3% στην ανεργία είχε αντίστοιχα ακόμη μεγαλύτερη επίδραση στις αυτοκτονίες (αύξηση >4%), στις ηλικίες κάτω των 65 ετών, καθώς και στους θανάτους από χρήση αλκοόλ. Τέλος, βρήκαν ότι τα αυξανόμενα ποσοστά ανεργίας δεν είχαν καμία επίπτωση στο ποσοστό των αυτοκτονιών, όταν οι δαπάνες σε ενεργά προγράμματα στήριξης της αγοράς εργασίας, τα οποία αποσκοπούν στη διατήρηση θέσεων εργασίας και την επανένταξη των απολυόμενων, ήταν πάνω από 190$/άτομο/έτος.
Επιβαρυντικοί παράγοντες
Μια οικονομική κρίση προκαλεί ψυχολογική επιβάρυνση τόσο σε ατομικό όσο και σε συλλογικό επίπεδο. Σύμφωνα με τον Probst (2005) (50), το οικονομικό αυτό στρες περιλαμβάνει τις πλευρές της οικονομικής ζωής που λειτουργούν ως δυνητικά στρεσσογόνα ερεθίσματα για τους εργαζόμενους και τις οικογένειές τους και αποτελούνται τόσο από υποκειμενικά όσο και αντικειμενικά συστατικά. Τα στρεσσογόνα αυτά ερεθίσματα αφορούν δύο βασικές παραμέτρους, το εργασιακό status και το ατομικό εισόδημα. Για παράδειγμα, η παράμετρος «εργασιακό status», αφορά τόσο την ανεργία, που είναι αντικειμενικό στρεσσογόνο ερέθισμα, όσο και την εργασιακή ανασφάλεια, που είναι υποκειμενικό. Παρομοίως, η παράμετρος «ατομικό εισόδημα», αφορά τόσο την οικονομική ανέχεια που είναι η αντικειμενική ανικανότητα πλήρωσης των τρεχουσών οικονομικών αναγκών, όσο και την οικονομική πίεση που αφορά στην υποκειμενική αίσθηση ανεπάρκειας του εισοδήματος. Έτσι εξηγείται γιατί σε μια κοινωνία σε οικονομική κρίση επηρεάζονται άμεσα και βαρύτερα οι φτωχοί και οι άνεργοι αλλά το άγχος και η δυσφορία επηρεάζουν και το υπόλοιπο, οικονομικά ισχυρότερο, κομμάτι του πληθυσμού (51).
Σε ατομικό επίπεδο, αξίζει να εξετάζονται τα αντικειμενικά στρεσσογόνα ερεθίσματα, όπως ανεργία, εισόδημα νοικοκυριού, αριθμός μελών οικογένειας, χρέος, ατομικές διαφορές στη διαχείριση των χρημάτων, όπως τάσεις εξοικονόμησης χρημάτων ή συσσώρευσης χρεών, καθώς και οι οικονομικές γνώσεις και ικανότητες. Η εργασιακή ανασφάλεια φαίνεται να επηρεάζει περισσότερο τους μεγαλύτερους σε ηλικία εργαζόμενους (52) και τις γυναίκες (53). Επίσης, η ύπαρξη κοινωνικής υποστήριξης και η υποστήριξη στο χώρο εργασίας από ανώτερους αλλά και συνεργάτες αποτελούν παράγοντες που επηρεάζουν το οικονομικό στρες. Σημαντικό επίσης ρόλο παίζουν τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας του ατόμου, που σχετίζονται με την αυξημένη ευαλωτότητα στην ψυχοκοινωνική απειλή, όπως νεύρωση ή χαμηλή ανοχή στη ματαίωση (54), τα ατομικά χαρακτηριστικά που αντικατοπτρίζουν την ανάγκη αίσθησης ελέγχου των καταστάσεων (55) και τα ατομικά χαρακτηριστικά που αφορούν στο γενικό αίσθημα αυτοεκτίμησης και προσωπικής αξίας (56).
Σε οργανωτικό επίπεδο, θα πρέπει να διερευνώνται οι πρακτικές και πολιτικές που χρησιμοποιούν οι εργοδοτικοί φορείς για να αποκριθούν στις μεταβαλλόμενες συνθήκες. Έχει βρεθεί για παράδειγμα ότι οι εργαζόμενοι στο Δημόσιο Φορέα παρουσιάζουν λιγότερη εργασιακή ανασφάλεια, ενώ οι εργαζόμενοι σε παρακμάζουσες επιχειρήσεις είναι πιο ευάλωτοι. Επίσης, το πνεύμα δικαιοσύνης, η έγκαιρη ενημέρωση, οι διευκολύνσεις, όπως άδειες άνευ αποδοχών, και οι αποζημιώσεις δρουν προστατευτικά για την ψυχική υγεία των εργαζόμενων (54).
Σε μακροοικονομικό επίπεδο, θα πρέπει να διερευνώνται τα διεθνή οικονομικά συστήματα, οι κανόνες της αγοράς, οι τιμές των τροφίμων και των καυσίμων, οι διεθνείς οικονομικές συγκυρίες, η βιομηχανική παραγωγή, και πολιτισμικά θέματα, όπως ο υπερκαταναλωτισμός και η χαμηλή ανοχή των κοινωνιών στην καινοτομία. Κοινωνίες με χαμηλή ανοχή σε απρόβλεπτες καταστάσεις τείνουν να δημιουργούν ισχυρά συστήματα κοινωνικής προστασίας και προασπίζουν την ασφάλεια της αγοράς εργασίας. Έτσι, για παράδειγμα οι άνεργοι Ελβετοί λαμβάνουν τουλάχιστον το 70% του κανονικού του εισοδήματος έως και 2 χρόνια, ενώ η υγειονομική ασφάλιση είναι υποχρεωτική, ανεξαρτήτως της εργασιακής κατάστασης. Τέτοια οφέλη είναι αδιανόητα για τις ΗΠΑ, όπου το επίδομα ανεργίας είναι κάτω από το όριο της φτώχειας, ενώ η απώλεια εργασίας συνεπάγεται και έλλειψη ασφάλισης (57).
Δυνατότητες αντιμετώπισης και πρόληψης
Στις περιόδους οικονομικών υφέσεων οι υπηρεσίες υγείας επηρεάζονται άμεσα μέσω της μείωσης κονδυλίων για την υγεία και τις δομές αποκατάστασης. Παράλληλα, η ανεργία, η έλλειψη ασφάλισης και η μείωση του εισοδήματος οδηγούν σε αποφυγή χρήσης των υπηρεσιών υγείας και φαρμάκων, σε υπο-θεραπεία των νοσημάτων και σε αύξηση των υποτροπών των χρόνιων νοσημάτων. Προτεραιότητα για κάθε χώρα που αντιμετωπίζει οικονομική κρίση είναι η προστασία της ζωής και της βιωσιμότητας των ατόμων που βρίσκονται σε μεγαλύτερο κίνδυνο, με πρωταρχική πολιτική δράση την υποστήριξη κοινωνικών δικτύων ασφαλείας. Ένα σταθερό εύρημα των μελετών είναι ότι η ταχύτητα της οικονομικής μεταβολής αποτελεί σημαντικό κίνδυνο για την υγεία. Ο βαθμός στον οποίο οι οικονομικές μεταβολές επιδρούν στην υγεία επηρεάζεται από το βαθμό στον οποίο οι άνθρωποι είναι προστατευμένοι από την απειλή. Οι ειδικοί επικεντρώνονται στους ειδικούς παράγοντες κινδύνου, στο πλαίσιο κοινωνικής συνοχής (άτυπη πρόνοια) και στο πλαίσιο κοινωνικής προστασίας (επίσημη πρόνοια) (1).
Σχετικά με τους ειδικούς παράγοντες κινδύνου, η ιστορία έδειξε ότι το κραχ του ‘29 δεν είχε ως αποτέλεσμα αύξηση του αλκοολισμού, αφού στις ΗΠΑ είχε ήδη κηρυχθεί η ποτοαπαγόρευση, σε αντίθεση με την πρώην ΕΣΣΔ, όπου στην κρίση της δεκαετίας 80’ ευνοήθηκε η δραματική αύξηση του αλκοολισμού. Παρόμοια, δυο από τις λίγες εταιρίες που συνεχίζουν να προσλαμβάνουν εργαζομένους στην τρέχουσα κρίση στις ΗΠΑ είναι τα Mac Donalds & Kentucky Fried Chicken, γεγονός που υποδεικνύει ότι ο κόσμος στρέφεται σε φτηνά και έτοιμα, πλην όμως ανθυγιεινά, φαγητά. Οι Κουβανοί αντίθετα, μετά την πτώση της ΕΣΣΔ στράφηκαν σε φτηνά, αλλά υγιεινά φαγητά, κυρίως σόγια, φρούτα και λαχανικά, με το αμερικανικό εμπάργκο να τους «προστατεύει» στην ουσία από την έκθεση στις αμερικανικές αλυσίδες ταχυφαγείων.
Οι κοινωνίες όμως διαφέρουν και στη διαθεσιμότητα κοινωνικής υποστήριξης. Έτσι, στην πρώην ΕΣΣΔ οι δυσμενείς για την υγεία επιπτώσεις της ταχείας οικονομικής αλλαγής έδειξαν να μειώνονται σημαντικά εκεί όπου τα άτομα ήταν μέλη κοινωνικών οργανώσεων, όπως εμπορικές ενώσεις ή αθλητικοί όμιλοι. Συστήματα κοινωνικής υποστήριξης ή αλλιώς «δίκτυα κοινωνικής ασφάλειας» αποτελούν επίσης οι φιλανθρωπικές οργανώσεις, η εκκλησία, η οικογένεια, και οι φίλοι. Οι κοινωνίες επίσης δείχνουν να διαφέρουν και στα συστήματα κοινωνικής πρόνοιας. Για παράδειγμα, τα στοιχεία υποδεικνύουν ότι ο λόγος για τον οποίο η Μαλαισία δεν υπέφερε στη διάρκεια της ασιατικής κρίσης ήταν επειδή, σε αντίθεση με τις γειτονικές της χώρες, αγνόησε τη συμβουλή της διεθνούς οικονομικής κοινότητας να μειώσει τις δαπάνες της στην κοινωνική προστασία (58).
Οι δυνατότητες για πρωτογενή παρέμβαση στο οικονομικό στρες αφορούν στην προαγωγή της εργασίας και της οικονομικής υγείας μέσω προγραμμάτων οικονομικής επιμόρφωσης ή κρατικά επιδοτούμενων προγραμμάτων ανάπτυξης δεξιοτήτων. Αν και οι απολύσεις είναι η αρχική αντίδραση ενός οργανισμού στην οικονομική κρίση, εναλλακτικές στρατηγικές όπως μετακινήσεις θέσεων εργαζομένων, μείωση ωρών εργασίας ή άδειες άνευ αποδοχών, φαίνεται να μειώνουν το οικονομικό στρες. Επίσης, ανεξάρτητα από τη στρατηγική του εργοδότη, οι εργαζόμενοι θα πρέπει να είναι ενημερωμένοι για τη φύση των αλλαγών, ώστε να μειώνεται η ματαίωση και να ενισχύεται η εμπιστοσύνη. Καλές δυνατότητες παρέμβασης έχουν οι κυβερνήσεις που μπορούν να σχεδιάζουν προγράμματα οικονομικής ανάπτυξης, να προσελκύουν τους εργαζόμενους σε εργασίες μεγάλης ζήτησης, να προσφέρουν άμεση βοήθεια σε ευάλωτα άτομα που χάνουν την εργασία και να επανεκπαιδεύουν τους απολυμένους με σκοπό την επανένταξή τους στη νέα αγορά εργασίας.
Η δευτερογενής παρέμβαση αφορά στην προαγωγή διαχείρισης του στρες στις ομάδες υψηλού κινδύνου, όπως για παράδειγμα συμβουλευτικά προγράμματα οικονομικής διαχείρισης, ψυχολογική υποστήριξη και οικονομικές διευκολύνσεις ή φοροελαφρύνσεις. Κλειδί στο επίπεδο της δευτερογενούς πρόληψης αποτελεί η ενίσχυση αντιμετώπισης των συνήθων ψυχιατρικών διαταραχών στην πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας. Πρόσφατα στοιχεία έδειξαν την αποτελεσματικότητα και θετική σχέση κόστους-αποτελέσματος των ψυχολογικών και φαρμακολογικών παρεμβάσεων σε αναπτυσσόμενες χώρες (59).
Η τριτογενής παρέμβαση αφορά στην αποκατάσταση της οικονομικής υγείας των πληγέντων, για παράδειγμα με επιδόματα ανεργίας ή με ενεργά προγράμματα στήριξης της αγοράς εργασίας. Βρέθηκε ότι κάθε αύξηση 10 δολαρίων ανά άτομο στις επενδύσεις για προγράμματα στήριξης της αγοράς εργασίας μειώνει την επίπτωση της ανεργίας στις αυτοκτονίες κατά 0,04%. Oι Park et al (60) μελέτησαν τη σχέση μεταξύ των δημόσιων κοινωνικών δαπανών και των αυτοκτονιών στις 27 χώρες του Οργανισμού για την Οικονομική Συνεργασία και Ανάπτυξη (OECD) από το 1980 έως το 2003. Τα ευρήματά τους δείχνουν ότι τα προγράμματα κοινωνικής πρόνοιας μπορούν να αποτελέσουν ζωτικό παράγοντα για την πρόληψη των αυτοκτονιών και ειδικά σε χώρες που βιώνουν κοινωνικοοικονομική κρίση (46).
Ερευνητικοί περιορισμοί
Λόγω της αλληλεπικάλυψης των διαγνωστικών υποκατηγοριών των ψυχιατρικών διαταραχών, οι επιδημιολογικές έρευνες συχνά αναφέρουν τα ποσοστά των ψυχικών διαταραχών γενικά, χωρίς να μετρούν ξεχωριστά την κατάθλιψη ή τις αγχώδεις διαταραχές. Ερευνητικό πρόβλημα επίσης αποτελούν οι δείκτες που χρησιμοποιούνται για τον υπολογισμό της οικονομικής κρίσης. Για παράδειγμα, κάποιες έρευνες χρησιμοποιούν ως δείκτη το ΑΕΠ, ενώ δείκτες όπως η ανεργία και η εμπιστοσύνη των καταναλωτών αντικατοπτρίζουν καλύτερα την ανασφάλεια των πολιτών. Να σημειωθεί επίσης ότι δεν επηρεάζονται μόνο οι άνεργοι αλλά και όσοι απειλούνται με ανεργία, γεγονός που είναι δύσκολο να καταγραφεί. Πρόβλημα επίσης αποτελεί ο υπολογισμός της υγείας χρησιμοποιώντας ως δείκτη τη θνησιμότητα ή ειδικότερα τις αυτοκτονίες. Ένα ακόμα ερώτημα στις έρευνες που συσχετίζουν ανεργία και αυτοκτονίες είναι ο ρόλος της προϋπάρχουσας ψυχικής νόσου, αφού άτομα που ήδη νοσούν είναι πιο πιθανό να χάσουν νωρίς την εργασία τους. Επίσης, υπάρχουν διαφορές σε ατομικό και σε συλλογικό επίπεδο. Έτσι, ενώ η ψυχική υγεία των ανέργων συνήθως επηρεάζεται, η ψυχική υγεία όσων εργάζονται μπορεί να μην επηρεάζεται (πολλές φορές μάλιστα επηρεάζονται και θετικά-«healthy worker effect»), με αποτέλεσμα η ψυχική υγεία του συνολικού πληθυσμού να μην παρουσιάζει ιδιαίτερες μεταβολές (61).
Επίσης, οι σχετικές έρευνες μετρούν συνήθως τις βραχυπρόθεσμες επιπτώσεις μιας οικονομικής κρίσης μέχρι τη στιγμή που οι δείκτες και οι αγορές ανακάμψουν, αλλά η ανησυχία των ατόμων, όπως η αναζήτηση ιατρικής φροντίδας ή οι προϋπολογισμοί για την υγεία ίσως να μην επανέρχονται άμεσα ή ποτέ στο προηγούμενο επίπεδο. Εξίσου δύσκολο για τις έρευνες είναι να καταγράψουν και τις υπόλοιπες«κρυμμένες» επιπτώσεις των υφέσεων. Μερικές από τις ιδιαιτερότητες της παρούσας κρίσης, όπως η ταχύτητά της, η μετάδοσή της και η μη προβλεψιμότητά της, περιορίζουν την ικανότητα των ειδικών να χρησιμοποιήσουν συμπεράσματα από τις προηγούμενες εμπειρίες. Ακόμα και για τις ΗΠΑ, που έδειξαν ήδη σημάδια ανάκαμψης και υπέρβασης της κρίσης, η εξαιρετικά υψηλή ανεργία και το πάγωμα της αγοράς ακινήτων δυσχεραίνουν την κατάσταση και η οικονομική δίνη συνεχίζεται. Είναι σκόπιμο να λαμβάνεται πάντα υπόψη ότι κάθε χώρα έχει διαφορετική απόκριση στα εξωγενή σοκ και επομένως διαφορετική στάση απέναντι στην αντιμετώπιση θεμάτων υγείας. Η στάση αυτή εξαρτάται από τα υπάρχοντα συστήματα πρόνοιας, τη δυνατότητα ανάπτυξης κοινωνικών δικτύων ασφαλείας, τα προγράμματα πρόληψης, την κουλτούρα καταγραφής δεδομένων και τη δυνατότητα συντονισμού των πολιτικών δυνάμεων (1).
Πέμπτη 22 Σεπτεμβρίου 2011
tromaktiko: Τρικαλινός επιχείρησε να αυτοκτονήσει επειδή δεν μ...
tromaktiko: Τρικαλινός επιχείρησε να αυτοκτονήσει επειδή δεν μ...: Μια συγκλονιστική υπόθεση, έρχεται από ορεινό χωριό του Δήμου Καλαμπάκας Τρικάλων, καθώς σήμερα το μεσημέρι, η απόγνωση οδήγησε Τρικαλινό ...
Τρίτη 20 Σεπτεμβρίου 2011
tromaktiko: Αφιέρωμα της Wall Street Iournal στις αυτοκτονίες ...
tromaktiko: Αφιέρωμα της Wall Street Iournal στις αυτοκτονίες ...: «Η Ελλάδα πληρώνει την κρίση με το πιο σκληρό τίμημα», είναι ο τίτλος του σημερινού εκτενούς δημοσιεύματος της Wall Street Journal, στο οπ...
Κυριακή 18 Σεπτεμβρίου 2011
tromaktiko: 15 λεπτά κλαίω σαν μικρό παιδί!!! Με κάνατε ευτυχι...
tromaktiko: 15 λεπτά κλαίω σαν μικρό παιδί!!! Με κάνατε ευτυχι...: Γράφει ο Α. Προσπαθώ τόση ώρα να γράψω, αλλά τρέμω. ΣΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ που υπάρχετε εκεί και μας ΤΙΜΑΤΕ! Κλαίω 15 λεπτά ασταμάτητα, με...
Σάββατο 17 Σεπτεμβρίου 2011
Πέμπτη 15 Σεπτεμβρίου 2011
tromaktiko: 11 Σούπερ αυτοκίνητα σε διάδρομο προσγείωσης και ο...
tromaktiko: 11 Σούπερ αυτοκίνητα σε διάδρομο προσγείωσης και ο...: Εντυπωσιακό βίντεο για τους λάτρεις των super cars, απολαύστε το!
Δευτέρα 5 Σεπτεμβρίου 2011
tromaktiko: Έκανε σεξ με 919 άντρες σε ένα 24ωρο! Ασύλληπτο ρε...
tromaktiko: Έκανε σεξ με 919 άντρες σε ένα 24ωρο! Ασύλληπτο ρε...: Η Lisa Sparks-γνωστή κυρίως ως Lisa Sparxxx- είναι η Αμερικανίδα
ηθοποιός πορνογραφικών ταινιών που κρατά το ρεκόρ για τους περισσότερ...
ηθοποιός πορνογραφικών ταινιών που κρατά το ρεκόρ για τους περισσότερ...
Σάββατο 3 Σεπτεμβρίου 2011
tromaktiko: Παντρεύτηκαν 63 χρόνια μετά!
tromaktiko: Παντρεύτηκαν 63 χρόνια μετά!: O πατέρας της δεν κατάφερε να τους χωρίσει...
Σάββατο 13 Αυγούστου 2011
tromaktiko: Θέλω πίσω το νεφρό μου!
tromaktiko: Θέλω πίσω το νεφρό μου!: "Με μία πολύ δύσκολη και περίεργη υπόθεση έχουν έρθει αντιμέτωποι δικηγόροι στην πολιτεία της Νέας Υόρκης. Ένας γιατρός, που χωρίζει με τ..."
tromaktiko: Αυξημένοι οι κίνδυνοι για τις καπνίστριες
tromaktiko: Αυξημένοι οι κίνδυνοι για τις καπνίστριες: "Οι καπνίστριες είναι πιθανότερο να εμφανίσουν κάποιο καρδιακό νόσημα σε
σχέση με τους καπνιστές και ο κίνδυνος αυξάνεται για τις γυναί..."
σχέση με τους καπνιστές και ο κίνδυνος αυξάνεται για τις γυναί..."
Πέμπτη 11 Αυγούστου 2011
tromaktiko: Έμφυτο το αίσθημα δικαιοσύνης στον άνθρωπο
tromaktiko: Έμφυτο το αίσθημα δικαιοσύνης στον άνθρωπο: "Ο ανθρώπινος εγκέφαλος πυροδοτεί αυτόματες αντιδράσεις απέναντι σε όσους αρνούνται να μοιραστούν δίκαια π.χ. ένα χρηματικό ποσό, καθώς σ..."
Τετάρτη 10 Αυγούστου 2011
tromaktiko: Έρευνα: Οι καρκινοπαθείς θα πρέπει να ασκούνται
tromaktiko: Έρευνα: Οι καρκινοπαθείς θα πρέπει να ασκούνται: "Οι καρκινοπαθείς που υποβάλλονται σε
θεραπεία θα πρέπει να ενθαρρύνονται να ασκούνται 2,5 ώρες την εβδομάδα..."
θεραπεία θα πρέπει να ενθαρρύνονται να ασκούνται 2,5 ώρες την εβδομάδα..."
Παρασκευή 5 Αυγούστου 2011
tromaktiko: Συσσίτια και το βράδυ στην Αθήνα
tromaktiko: Συσσίτια και το βράδυ στην Αθήνα: "Και το βράδυ πλέον θα λειτουργεί η διανομή συσσιτίων σε αστέγους και απόρους της Αθήνας με συνεργασία της Αρχιεπισκοπής και του Δήμου Αθην..."
tromaktiko: Τα γονίδια και όχι ο τρόπος ζωής καθορίζουν τη μακ...
tromaktiko: Τα γονίδια και όχι ο τρόπος ζωής καθορίζουν τη μακ...: "Το κάπνισμα, το ποτό και το φαστ φουντ δεν θα μας εμποδίσουν να ζήσουμε μέχρι τα 100 μας χρόνια - αρκεί να έχουμε τα σωστά γονίδια."
tromaktiko: Ένα συγκλονιστικό video με παιδιά στη Σομαλία που ...
tromaktiko: Ένα συγκλονιστικό video με παιδιά στη Σομαλία που ...: "Είναι ένα από τα πιο σκληρά και θλιβερά βίντεο που είδε ποτέ το φως της δημοσιότητας. Οι δημοσιογράφοι που έκαναν το ρεπορτάζ δεν άντεξαν ..."
Σάββατο 16 Ιουλίου 2011
tromaktiko: Οι ορθοπεδικές κλινικές κατέκλεψαν το δημόσιο
tromaktiko: Οι ορθοπεδικές κλινικές κατέκλεψαν το δημόσιο: "Χορός εκατομμυρίων εις βάρος των οικονομικών του Δημοσίου ελάμβανε χώρα επί σειρά ετών στις ορθοπεδικές κλινικές των..."
Κυριακή 26 Ιουνίου 2011
Δεν ελπίζω τίποτα, δε φοβούμαι τίποτα, είμαι λέφτερος
Απο βικιπαιδεια ,βιογραφία του:
Βιογραφία
Ο Νίκος Καζαντζάκης γεννήθηκε στο Ηράκλειο της Κρήτης στις 18 Φεβρουαρίου του 1883, εποχή κατά την οποία το νησί αποτελούσε ακόμα μέρος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας[1]. Ήταν γιος του καταγόμενου από το χωριό Βαρβάροι (σημερινή Μυρτιά), εμπόρου γεωργικών προϊόντων και κρασιού[2], Μιχάλη Καζαντζάκη (1856 - 1932), και της Μαρίας (-1932) και είχε δύο αδελφές. Στο Ηράκλειο έβγαλε το γυμνάσιο και το 1902 εγκαταστάθηκε στην Αθήνα, όπου ξεκίνησε νομικές σπουδές. Εμφανίστηκε στα ελληνικά γράμματα το 1906 δημοσιεύοντας το δοκίμιο Η Αρρώστια του Αιώνος και το πρώτο του μυθιστόρημα Όφις και Kρίνο (με το ψευδώνυμο Κάρμα Νιρβάμη). Τον επόμενο χρόνο ξεκίνησε μεταπτυχιακές σπουδές στο Παρίσι. Παράλληλα, σημαντική επίδραση στον Καζαντζάκη είχαν οι διαλέξεις του Ανρί Μπεργκσόν, τις οποίες παρακολουθούσε. Με την επιστροφή του στην Ελλάδα, δημοσίευσε αρκετές κριτικές μελέτες σε διάφορα περιοδικά και εξέδωσε το 1909 τη διατριβή του επί υφηγεσία Ο Φρειδερίκος Νίτσε εν τη Φιλοσοφία του Δικαίου και της Πολιτείας. Το 1910 εγκαταστάθηκε στην Αθήνα. Το 1911 παντρεύτηκε τη Γαλάτεια Αλεξίου, στην εκκλησία του Αγίου Κωνσταντίνου, στο νεκροταφείο Ηρακλείου, κι αυτό γιατί φοβόταν τον πατέρα του, που δεν ήθελε για νύφη τη Γαλάτεια. Στον Α΄ Βαλκανικό Πόλεμο, το 1912, κατατάχτηκε εθελοντής, αποσπασμένος στο γραφείο του πρωθυπουργού Ελευθερίου Βενιζέλου. Στη συνέχεια, πρωτοστάτησε στην κίνηση για την ίδρυση του Εκπαιδευτικού Ομίλου, μέσω του οποίου συνδέθηκε φιλικά, το 1914, με τον ποιητή Άγγελο Σικελιανό. Μαζί ταξίδεψαν στο Άγιον Όρος, όπου διέμειναν περίπου σαράντα ημέρες, ενώ περιηγήθηκαν και σε πολλά ακόμα μέρη της Ελλάδας. Την περίοδο αυτή ήρθε σε επαφή και με το έργο του Δάντη, τον οποίο ο ίδιος χαρακτηρίζει στα ημερολόγιά του ως έναν από τους δασκάλους του, μαζί με τον Όμηρο και τον Μπεργκσόν. Το 1915 άρχισε μια επιχείρηση ξυλείας, που απέτυχε, στο Άγιο Όρος, μαζί με τον Ιωάννη Σκορδίλη.
Το 1919 ο Ελευθέριος Βενιζέλος διόρισε τον Καζαντζάκη Γενικό Διευθυντή του Υπουργείου Περιθάλψεως με αποστολή τον επαναπατρισμό Ελλήνων από την περιοχή του Καυκάσου. Oι εμπειρίες που αποκόμισε αξιοποιήθηκαν αργότερα στο μυθιστόρημα του Ο Χριστός Ξανασταυρώνεται. Τον επόμενο χρόνο, μετά την ήττα του κόμματος των Φιλελευθέρων, ο Καζαντζάκης αποχώρησε από το Υπουργείο Περιθάλψεως και πραγματοποίησε αρκετά ταξίδια στην Ευρώπη. Το 1922 επισκέφτηκε τη Βιέννη, όπου ήρθε σε επαφή με το έργο του Φρόυντ και τις βουδιστικές γραφές. Επισκέφτηκε ακόμα τη Γερμανία, ενώ το 1924 έμεινε για τρεις μήνες στην Ιταλία. Την περίοδο 1923-1926 πραγματοποίησε επίσης αρκετά δημοσιογραφικά ταξίδια στη Σοβιετική Ένωση, την Παλαιστίνη, την Κύπρο και την Ισπανία, όπου του παραχώρησε συνέντευξη ο δικτάτορας Πρίμο ντε Ριβέρα. Τον Οκτώβριο του 1926 πήγε στη Ρώμη και πήρε συνέντευξη από τον Μπενίτο Μουσολίνι. Επίσης, εργάστηκε ως ανταποκριτής των εφημερίδων Ελεύθερος Τύπος και Η Καθημερινή. Είχε, βέβαια, γνωριστεί με την Ελένη Σαμίου, το 1924, - το διαζύγιο με την Γαλάτεια εκδόθηκε το 1926 - με την οποία έζησε 21 χρόνια χωρίς γάμο. Παντρεύτηκαν το 1945 κι αυτό γιατί με τον καλό του φίλο, τον Άγγελο Σικελιανό και τη δεύτερη γυναίκα του, θα πήγαιναν στις ΗΠΑ. Τον Αύγουστο του 1924, ο Καζαντζάκης φυλακίστηκε στο Ηράκλειο της Κρήτης, επειδή είχε αναλάβει την πνευματική ηγεσία μιας κομμουνιστικής οργάνωσης δυσαρεστημένων προσφύγων. Σ' αυτό το επεισόδιο αναφέρεται ο Παντελής Πρεβελάκης και η Έλλη Αλεξίου.
Τον Μάιο του 1927 απομονώθηκε στην Αίγινα με σκοπό την ολοκλήρωση της Οδύσσειας. Τον ίδιο χρόνο ξεκίνησε την ανθολογία των ταξιδιωτικών του άρθρων για την έκδοση του πρώτου τόμου του Ταξιδεύοντας, ενώ το περιοδικό Αναγέννηση, του Δημήτρη Γλυνού, δημοσίευσε την Aσκητική, το φιλοσοφικό του έργο. Τον Οκτώβριο του 1927, ο Καζαντζάκης φεύγει για τη Μόσχα προσκαλεσμένος από την κυβέρνηση της Σοβιετικής Ένωσης, για να πάρει μέρος στις γιορτές για τα δεκάχρονα της Οκτωβριανής Επανάστασης. Εκεί γνωρίστηκε με τον Ελληνορουμάνο λογοτέχνη Παναΐτ Ιστράτι, μαζί με τον οποίον επέστρεψε στην Ελλάδα. Τον Ιανουάριο του 1928 στο θέατρο «Αλάμπρα», στην Αθήνα, μιλάνε εξυμνώντας τη Σοβιετική Ένωση, ο Καζαντζάκης και ο Ιστράτι. Στο τέλος της ομιλίας έγινε και διαδήλωση. Τόσο ο Καζαντζάκης όσο και ο συνδιοργανωτής της εκδήλωσης Δημήτρης Γληνός διώχθηκαν δικαστικά. Η δίκη ορίσθηκε στις 3 Απριλίου, αναβλήθηκε μερικές φορές και δεν έγινε ποτέ. Τον Απρίλιο, ο Καζαντζάκης, ξαναβρέθηκε στη Ρωσία, όπου ολοκλήρωσε ένα κινηματογραφικό σενάριο με θέμα τη Ρωσική Επανάσταση. Τον Μάιο του 1929 απομονώθηκε σε ένα αγρόκτημα στην Τσεχοσλοβακία, όπου ολοκλήρωσε στα γαλλικά τα μυθιστορήματα Toda-Raba (μετονομασία του αρχικού τίτλου Moscou a crie) και Kapetan Elia. Τα έργα αυτά εντάσσονταν στην προσπάθεια του Καζαντζάκη να καταξιωθεί διεθνώς ως συγγραφέας. Η γαλλική έκδοση του μυθιστορήματος Toda-Raba έγινε με το ψευδώνυμο Νικολάι Καζάν.
Το 1930 θα δικαζόταν, πάλι, ο Καζαντζάκης για αθεϊσμό, για την «Ασκητική». Η δίκη ορίσθηκε για τις 10 Ιουνίου, αλλά κι αυτή δεν έγινε ποτέ.
To 1931 επέστρεψε στην Ελλάδα και εγκαταστάθηκε εκ νέου στην Αίγινα, όπου ανέλαβε τη συγγραφή ενός γαλλοελληνικού λεξικού. Mετέφρασε ακόμα τη Θεία Κωμωδία του Δάντη. Επίσης, έγραψε ένα μέρος των ωδών, που τα ονόμασε "κάντα". Αυτά ενσωματώθηκαν, αργότερα, σ' έναν τόμο με τον τίτλο Τερτσίνες (1960. Αργότερα, ταξίδεψε στην Ισπανία ξεκινώντας παράλληλα τη μετάφραση έργων Ισπανών ποιητών. Το 1935 πραγματοποίησε ταξίδι στην Ιαπωνία και την Κίνα εμπλουτίζοντας τα ταξιδιωτικά του κείμενα. Το 1938 ολοκλήρωσε την Οδύσσεια, ένα επικό ποίημα στα πρότυπα της Οδύσσειας του Ομήρου, αποτελούμενο από συνολικά 33.333 στίχους και 24 ραψωδίες. Η «Οδύσσεια» είχε φτάσει τους 42.000 στίχους. Αφαίρεσε, όμως, μερικές χιλιάδες ο Καζαντζάκης, γιατί θεωρούσε γούρικο αριθμό το 3. Για το έργο αυτό ο Καζαντζάκης εργαζόταν για δεκατρία χρόνια και πριν την τελική του μορφή προηγήθηκαν οκτώ αναθεωρημένες γραφές. Η πρώτη αυτοέκδοση της «Οδύσσειας» έγινε στην Αθήνα τον Οκτώβρη του 1938 με χρήματα της Αμερικανίδας Joe MacLeod. Το ίδιο διάστημα, πλήθος κειμένων του δημοσιεύτηκαν σε εφημερίδες ή περιοδικά, ενώ το μυθιστόρημά του Ο Βραχόκηπος, που το είχε γράψει στα Γαλλικά, εκδόθηκε στην Ολλανδία και τη Χιλή. Κατά την περίοδο της κατοχής, συνεργάστηκε με τον Ιωάννη Κακριδή για την μετάφραση της Ιλιάδας. Το 1943 ολοκλήρωσε το γράψιμο του μυθιστορήματός του «Ο βίος και η πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά».
Μετά την αποχώρηση των Γερμανών, δραστηριοποιήθηκε έντονα στην ελληνική πολιτική ζωή, αναλαμβάνοντας την προεδρία της Σοσιαλιστικής Εργατικής Κίνησης, ενώ διετέλεσε και υπουργός άνευ χαρτοφυλακίου της κυβέρνησης του Σοφούλη από τις 26 Νοεμβρίου του 1945 έως τις 11 Ιανουαρίου του 1946. Παραιτήθηκε από το αξίωμά του μετά από την ένωση των σοσιαλοδημοκρατικών κομμάτων. Το Μάρτιο του 1945 προσπαθεί να πάρει μια θέση στην Ακαδημία της Αθήνας, αλλά αποτυγχάνει για δύο ψήφους. Τον Νοέμβριο του ίδιου χρόνου παντρεύεται την Ελένη Σαμίου, στον Άι - Γιώργη τον Καρύτση, με κουμπάρους τον Άγγελο και την Άννα Σικελιανού.
Τρεις φορές προτάθηκε ο Καζαντζάκης για το Βραβείο Νόμπελ. Την πρώτη απ' την Εταιρεία Ελλήνων Λογοτεχνών, που τον έχει Πρόεδρο, έχοντας συνυποψήφιό του τον Άγγελο Σικελιανό. Επίσης δυο φορές προτάθηκε, το 1952 και 1953, απ' τη Νορβηγική Εταιρεία Λογοτεχνών, ποτέ όμως απ' την Ακαδημία της Αθήνας. Τον επόμενο χρόνο διορίστηκε στην UNESCO με αποστολή την προώθηση μεταφράσεων κλασικών λογοτεχνικών έργων, με απώτερο στόχο τη γεφύρωση των διαφορετικών πολιτισμών. Παραιτήθηκε τελικά το 1948, προκειμένου να αφοσιωθεί στο λογοτεχνικό του έργο. Για τον σκοπό αυτό εγκαταστάθηκε στην Αντίμπ της Γαλλίας, όπου τα επόμενα χρόνια ακολούθησε μία ιδιαίτερα παραγωγική περίοδος, κατά την οποία ολοκλήρωσε το μεγαλύτερο μέρος του πεζογραφικού του έργου.
Φωτογραφία από τον τάφο του Καζαντζάκη.
Το 1953 προσβλήθηκε από μία μόλυνση στο μάτι, γεγονός που τον υποχρέωσε να νοσηλευτεί αρχικά στην Ολλανδία και αργότερα στο Παρίσι. Τελικά έχασε την όρασή του από το δεξί μάτι. Ενώ ο Καζαντζάκης είχε επιστρέψει από την Αντίμπ στην Ελλάδα, η Ορθόδοξη Εκκλησία εκκινούσε τη δίωξή του. Κατηγορήθηκε ως ιερόσυλος, με βάση αποσπάσματα από τον Kαπετάν Mιχάλη και το σύνολο του περιεχομένου του Τελευταίου Πειρασμού (1953), έργο το οποίο δεν είχε ακόμη κυκλοφορήσει στην Ελλάδα. Το 1954 η Ιερά Σύνοδος με έγγραφό της ζητούσε από την κυβέρνηση την απαγόρευση των βιβλίων του Νίκου Καζαντζάκη[3]. Ο ίδιος ο Καζαντζάκης, απαντώντας στις απειλές της εκκλησίας για τον αφορισμό του, έγραψε σε επιστολή του: «Μου δώσατε μια κατάρα, Άγιοι Πατέρες, σας δίνω μια ευχή: Σας εύχομαι να 'ναι η συνείδησή σας τόσο καθαρή όσο η δική μου και να 'στε τόσο ηθικοί και θρήσκοι όσο είμαι εγώ». Τελικά η Εκκλησία της Ελλάδος δεν τόλμησε να προχωρήσει στον αφορισμό του Νίκου Καζαντζάκη, καθώς ήταν αντίθετος σε κάτι τέτοιο ο οικουμενικός πατριάρχης Αθηναγόρας. Η Εκκλησία της Ελλάδας είναι αυτοκέφαλη και υπάγεται στο Οικουμενικό Πατριαρχείο μόνο δογματικά. Επομένως, για τις οποιεσδήποτε ποινές που θα επιβάλλει δε χρειάζεται την έγκριση του Πατριαρχείου. Βέβαια, τελικά δεν αφορίστηκε ο Καζαντζάκης, αλλά η Ιεραρχία της Εκκλησίας της Ελλάδας τον καταράστηκε και το όνομά του εξακολουθεί μέχρι και σήμερα να φέρει το στίγμα αυτό της εκκλησίας. Επίσης, ο Τελευταίος Πειρασμός καταγράφτηκε στον Κατάλογο των Απαγορευμένων Βιβλίων της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας, το καταργηθέν πλέον Index Librorum Prohibitorum. Ο Καζαντζάκης απέστειλε τότε σχετικό τηλεγράφημα στην Επιτροπή του Index με τη φράση του χριστιανού απολογητή Τερτυλλιανού «Ad tuum, Domine, tribunal apello», δηλαδή «στο Δικαστήριό σου, Κύριε, κάνω έφεση». Ο "Ζορμπάς" του Καζαντζάκη, εκδόθηκε στο Παρίσι το 1947 και με την επανέκδοση του, το 1954, βραβεύτηκε, ως το καλύτερο ξένο βιβλίο της χρονιάς. Το 1955, ο συγγραφέας μαζί με τον Κακριδή αυτοχρηματοδότησαν την έκδοση της μετάφρασης της Ιλιάδας, ενώ την ίδια χρονιά κυκλοφόρησε τελικά στην Ελλάδα ο Τελευταίος Πειρασμός. Τον επόμενο χρόνο, τιμήθηκε με το Βραβείο Ειρήνης στη Βιέννη, ένα βραβείο το οποίο προερχόταν από το σύνολο των τότε Σοσιαλιστικών χωρών. Καθώς μια από αυτές ήταν η Κίνα επιχείρησε δεύτερο ταξίδι εκεί τον Ιούνιο του 1957, προσκεκλημένος της κινεζικής κυβέρνησης. Επέστρεψε με κλονισμένη την υγεία του προσβληθείς από λευχαιμία. Νοσηλεύτηκε στην Κοπεγχάγη της Δανίας και το Φράιμπουργκ (Freiburg im Breisgau) της Γερμανίας, όπου τελικά κατέληξε στις 26 Οκτωβρίου του 1957 σε ηλικία 74 ετών. Εντούτοις, σύμφωνα με άλλες μαρτυρίες, η λευχαιμία εμφανίστηκε στον Καζαντζάκη κατά το χειμώνα του 1938, 19 χρόνια πριν απ' το τέλος του, το οποίο αποδίδεται σε βαριάς μορφής ασιατική γρίπη.[4] Η σορός του μεταφέρθηκε στο στρατιωτικό αεροδρόμιο της Ελευσίνας. Η Ελένη Καζαντζάκη ζήτησε από την Εκκλησία της Ελλάδος να τεθεί η σορός του σε λαϊκό προσκύνημα, επιθυμία την οποία ο αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος, Θεόκλητος απέρριψε. Έτσι, η σορός του συγγραφέα μεταφέρθηκε στο Ηράκλειο. Έπειτα από μεγάλη λειτουργία στον Ναό του Αγίου Μηνά, παρουσία του Αρχιεπισκόπου Κρήτης Ευγενίου και 17 ακόμη ιερέων, έγινε η ταφή του Νίκου Καζαντζακη, στην οποία όμως εκείνοι δεν συμμετείχαν κατόπιν απαγόρευσης του Αρχιεπισκόπου. Η ταφή έγινε στην ντάπια Μαρτινέγκο, πάνω στα Βενετσάνικα τείχη. Τη σορό συνόδευσαν ο τότε υπουργός Παιδείας Αχιλλέας Γεροκωστόπουλος και ο ιερέας Σταύρος Καρπαθιωτάκης, ο οποίος αργότερα τιμωρήθηκε σαν αριστερός. Στον τάφο του Νίκου Καζαντζάκη χαράχθηκε η επιγραφή: Δεν ελπίζω τίποτα, δε φοβάμαι [φοβούμαι] τίποτα, είμαι λέφτερος [ελεύθερος].
Βιογραφία
Ο Νίκος Καζαντζάκης γεννήθηκε στο Ηράκλειο της Κρήτης στις 18 Φεβρουαρίου του 1883, εποχή κατά την οποία το νησί αποτελούσε ακόμα μέρος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας[1]. Ήταν γιος του καταγόμενου από το χωριό Βαρβάροι (σημερινή Μυρτιά), εμπόρου γεωργικών προϊόντων και κρασιού[2], Μιχάλη Καζαντζάκη (1856 - 1932), και της Μαρίας (-1932) και είχε δύο αδελφές. Στο Ηράκλειο έβγαλε το γυμνάσιο και το 1902 εγκαταστάθηκε στην Αθήνα, όπου ξεκίνησε νομικές σπουδές. Εμφανίστηκε στα ελληνικά γράμματα το 1906 δημοσιεύοντας το δοκίμιο Η Αρρώστια του Αιώνος και το πρώτο του μυθιστόρημα Όφις και Kρίνο (με το ψευδώνυμο Κάρμα Νιρβάμη). Τον επόμενο χρόνο ξεκίνησε μεταπτυχιακές σπουδές στο Παρίσι. Παράλληλα, σημαντική επίδραση στον Καζαντζάκη είχαν οι διαλέξεις του Ανρί Μπεργκσόν, τις οποίες παρακολουθούσε. Με την επιστροφή του στην Ελλάδα, δημοσίευσε αρκετές κριτικές μελέτες σε διάφορα περιοδικά και εξέδωσε το 1909 τη διατριβή του επί υφηγεσία Ο Φρειδερίκος Νίτσε εν τη Φιλοσοφία του Δικαίου και της Πολιτείας. Το 1910 εγκαταστάθηκε στην Αθήνα. Το 1911 παντρεύτηκε τη Γαλάτεια Αλεξίου, στην εκκλησία του Αγίου Κωνσταντίνου, στο νεκροταφείο Ηρακλείου, κι αυτό γιατί φοβόταν τον πατέρα του, που δεν ήθελε για νύφη τη Γαλάτεια. Στον Α΄ Βαλκανικό Πόλεμο, το 1912, κατατάχτηκε εθελοντής, αποσπασμένος στο γραφείο του πρωθυπουργού Ελευθερίου Βενιζέλου. Στη συνέχεια, πρωτοστάτησε στην κίνηση για την ίδρυση του Εκπαιδευτικού Ομίλου, μέσω του οποίου συνδέθηκε φιλικά, το 1914, με τον ποιητή Άγγελο Σικελιανό. Μαζί ταξίδεψαν στο Άγιον Όρος, όπου διέμειναν περίπου σαράντα ημέρες, ενώ περιηγήθηκαν και σε πολλά ακόμα μέρη της Ελλάδας. Την περίοδο αυτή ήρθε σε επαφή και με το έργο του Δάντη, τον οποίο ο ίδιος χαρακτηρίζει στα ημερολόγιά του ως έναν από τους δασκάλους του, μαζί με τον Όμηρο και τον Μπεργκσόν. Το 1915 άρχισε μια επιχείρηση ξυλείας, που απέτυχε, στο Άγιο Όρος, μαζί με τον Ιωάννη Σκορδίλη.
Το 1919 ο Ελευθέριος Βενιζέλος διόρισε τον Καζαντζάκη Γενικό Διευθυντή του Υπουργείου Περιθάλψεως με αποστολή τον επαναπατρισμό Ελλήνων από την περιοχή του Καυκάσου. Oι εμπειρίες που αποκόμισε αξιοποιήθηκαν αργότερα στο μυθιστόρημα του Ο Χριστός Ξανασταυρώνεται. Τον επόμενο χρόνο, μετά την ήττα του κόμματος των Φιλελευθέρων, ο Καζαντζάκης αποχώρησε από το Υπουργείο Περιθάλψεως και πραγματοποίησε αρκετά ταξίδια στην Ευρώπη. Το 1922 επισκέφτηκε τη Βιέννη, όπου ήρθε σε επαφή με το έργο του Φρόυντ και τις βουδιστικές γραφές. Επισκέφτηκε ακόμα τη Γερμανία, ενώ το 1924 έμεινε για τρεις μήνες στην Ιταλία. Την περίοδο 1923-1926 πραγματοποίησε επίσης αρκετά δημοσιογραφικά ταξίδια στη Σοβιετική Ένωση, την Παλαιστίνη, την Κύπρο και την Ισπανία, όπου του παραχώρησε συνέντευξη ο δικτάτορας Πρίμο ντε Ριβέρα. Τον Οκτώβριο του 1926 πήγε στη Ρώμη και πήρε συνέντευξη από τον Μπενίτο Μουσολίνι. Επίσης, εργάστηκε ως ανταποκριτής των εφημερίδων Ελεύθερος Τύπος και Η Καθημερινή. Είχε, βέβαια, γνωριστεί με την Ελένη Σαμίου, το 1924, - το διαζύγιο με την Γαλάτεια εκδόθηκε το 1926 - με την οποία έζησε 21 χρόνια χωρίς γάμο. Παντρεύτηκαν το 1945 κι αυτό γιατί με τον καλό του φίλο, τον Άγγελο Σικελιανό και τη δεύτερη γυναίκα του, θα πήγαιναν στις ΗΠΑ. Τον Αύγουστο του 1924, ο Καζαντζάκης φυλακίστηκε στο Ηράκλειο της Κρήτης, επειδή είχε αναλάβει την πνευματική ηγεσία μιας κομμουνιστικής οργάνωσης δυσαρεστημένων προσφύγων. Σ' αυτό το επεισόδιο αναφέρεται ο Παντελής Πρεβελάκης και η Έλλη Αλεξίου.
Τον Μάιο του 1927 απομονώθηκε στην Αίγινα με σκοπό την ολοκλήρωση της Οδύσσειας. Τον ίδιο χρόνο ξεκίνησε την ανθολογία των ταξιδιωτικών του άρθρων για την έκδοση του πρώτου τόμου του Ταξιδεύοντας, ενώ το περιοδικό Αναγέννηση, του Δημήτρη Γλυνού, δημοσίευσε την Aσκητική, το φιλοσοφικό του έργο. Τον Οκτώβριο του 1927, ο Καζαντζάκης φεύγει για τη Μόσχα προσκαλεσμένος από την κυβέρνηση της Σοβιετικής Ένωσης, για να πάρει μέρος στις γιορτές για τα δεκάχρονα της Οκτωβριανής Επανάστασης. Εκεί γνωρίστηκε με τον Ελληνορουμάνο λογοτέχνη Παναΐτ Ιστράτι, μαζί με τον οποίον επέστρεψε στην Ελλάδα. Τον Ιανουάριο του 1928 στο θέατρο «Αλάμπρα», στην Αθήνα, μιλάνε εξυμνώντας τη Σοβιετική Ένωση, ο Καζαντζάκης και ο Ιστράτι. Στο τέλος της ομιλίας έγινε και διαδήλωση. Τόσο ο Καζαντζάκης όσο και ο συνδιοργανωτής της εκδήλωσης Δημήτρης Γληνός διώχθηκαν δικαστικά. Η δίκη ορίσθηκε στις 3 Απριλίου, αναβλήθηκε μερικές φορές και δεν έγινε ποτέ. Τον Απρίλιο, ο Καζαντζάκης, ξαναβρέθηκε στη Ρωσία, όπου ολοκλήρωσε ένα κινηματογραφικό σενάριο με θέμα τη Ρωσική Επανάσταση. Τον Μάιο του 1929 απομονώθηκε σε ένα αγρόκτημα στην Τσεχοσλοβακία, όπου ολοκλήρωσε στα γαλλικά τα μυθιστορήματα Toda-Raba (μετονομασία του αρχικού τίτλου Moscou a crie) και Kapetan Elia. Τα έργα αυτά εντάσσονταν στην προσπάθεια του Καζαντζάκη να καταξιωθεί διεθνώς ως συγγραφέας. Η γαλλική έκδοση του μυθιστορήματος Toda-Raba έγινε με το ψευδώνυμο Νικολάι Καζάν.
Το 1930 θα δικαζόταν, πάλι, ο Καζαντζάκης για αθεϊσμό, για την «Ασκητική». Η δίκη ορίσθηκε για τις 10 Ιουνίου, αλλά κι αυτή δεν έγινε ποτέ.
To 1931 επέστρεψε στην Ελλάδα και εγκαταστάθηκε εκ νέου στην Αίγινα, όπου ανέλαβε τη συγγραφή ενός γαλλοελληνικού λεξικού. Mετέφρασε ακόμα τη Θεία Κωμωδία του Δάντη. Επίσης, έγραψε ένα μέρος των ωδών, που τα ονόμασε "κάντα". Αυτά ενσωματώθηκαν, αργότερα, σ' έναν τόμο με τον τίτλο Τερτσίνες (1960. Αργότερα, ταξίδεψε στην Ισπανία ξεκινώντας παράλληλα τη μετάφραση έργων Ισπανών ποιητών. Το 1935 πραγματοποίησε ταξίδι στην Ιαπωνία και την Κίνα εμπλουτίζοντας τα ταξιδιωτικά του κείμενα. Το 1938 ολοκλήρωσε την Οδύσσεια, ένα επικό ποίημα στα πρότυπα της Οδύσσειας του Ομήρου, αποτελούμενο από συνολικά 33.333 στίχους και 24 ραψωδίες. Η «Οδύσσεια» είχε φτάσει τους 42.000 στίχους. Αφαίρεσε, όμως, μερικές χιλιάδες ο Καζαντζάκης, γιατί θεωρούσε γούρικο αριθμό το 3. Για το έργο αυτό ο Καζαντζάκης εργαζόταν για δεκατρία χρόνια και πριν την τελική του μορφή προηγήθηκαν οκτώ αναθεωρημένες γραφές. Η πρώτη αυτοέκδοση της «Οδύσσειας» έγινε στην Αθήνα τον Οκτώβρη του 1938 με χρήματα της Αμερικανίδας Joe MacLeod. Το ίδιο διάστημα, πλήθος κειμένων του δημοσιεύτηκαν σε εφημερίδες ή περιοδικά, ενώ το μυθιστόρημά του Ο Βραχόκηπος, που το είχε γράψει στα Γαλλικά, εκδόθηκε στην Ολλανδία και τη Χιλή. Κατά την περίοδο της κατοχής, συνεργάστηκε με τον Ιωάννη Κακριδή για την μετάφραση της Ιλιάδας. Το 1943 ολοκλήρωσε το γράψιμο του μυθιστορήματός του «Ο βίος και η πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά».
Μετά την αποχώρηση των Γερμανών, δραστηριοποιήθηκε έντονα στην ελληνική πολιτική ζωή, αναλαμβάνοντας την προεδρία της Σοσιαλιστικής Εργατικής Κίνησης, ενώ διετέλεσε και υπουργός άνευ χαρτοφυλακίου της κυβέρνησης του Σοφούλη από τις 26 Νοεμβρίου του 1945 έως τις 11 Ιανουαρίου του 1946. Παραιτήθηκε από το αξίωμά του μετά από την ένωση των σοσιαλοδημοκρατικών κομμάτων. Το Μάρτιο του 1945 προσπαθεί να πάρει μια θέση στην Ακαδημία της Αθήνας, αλλά αποτυγχάνει για δύο ψήφους. Τον Νοέμβριο του ίδιου χρόνου παντρεύεται την Ελένη Σαμίου, στον Άι - Γιώργη τον Καρύτση, με κουμπάρους τον Άγγελο και την Άννα Σικελιανού.
Τρεις φορές προτάθηκε ο Καζαντζάκης για το Βραβείο Νόμπελ. Την πρώτη απ' την Εταιρεία Ελλήνων Λογοτεχνών, που τον έχει Πρόεδρο, έχοντας συνυποψήφιό του τον Άγγελο Σικελιανό. Επίσης δυο φορές προτάθηκε, το 1952 και 1953, απ' τη Νορβηγική Εταιρεία Λογοτεχνών, ποτέ όμως απ' την Ακαδημία της Αθήνας. Τον επόμενο χρόνο διορίστηκε στην UNESCO με αποστολή την προώθηση μεταφράσεων κλασικών λογοτεχνικών έργων, με απώτερο στόχο τη γεφύρωση των διαφορετικών πολιτισμών. Παραιτήθηκε τελικά το 1948, προκειμένου να αφοσιωθεί στο λογοτεχνικό του έργο. Για τον σκοπό αυτό εγκαταστάθηκε στην Αντίμπ της Γαλλίας, όπου τα επόμενα χρόνια ακολούθησε μία ιδιαίτερα παραγωγική περίοδος, κατά την οποία ολοκλήρωσε το μεγαλύτερο μέρος του πεζογραφικού του έργου.
Φωτογραφία από τον τάφο του Καζαντζάκη.
Το 1953 προσβλήθηκε από μία μόλυνση στο μάτι, γεγονός που τον υποχρέωσε να νοσηλευτεί αρχικά στην Ολλανδία και αργότερα στο Παρίσι. Τελικά έχασε την όρασή του από το δεξί μάτι. Ενώ ο Καζαντζάκης είχε επιστρέψει από την Αντίμπ στην Ελλάδα, η Ορθόδοξη Εκκλησία εκκινούσε τη δίωξή του. Κατηγορήθηκε ως ιερόσυλος, με βάση αποσπάσματα από τον Kαπετάν Mιχάλη και το σύνολο του περιεχομένου του Τελευταίου Πειρασμού (1953), έργο το οποίο δεν είχε ακόμη κυκλοφορήσει στην Ελλάδα. Το 1954 η Ιερά Σύνοδος με έγγραφό της ζητούσε από την κυβέρνηση την απαγόρευση των βιβλίων του Νίκου Καζαντζάκη[3]. Ο ίδιος ο Καζαντζάκης, απαντώντας στις απειλές της εκκλησίας για τον αφορισμό του, έγραψε σε επιστολή του: «Μου δώσατε μια κατάρα, Άγιοι Πατέρες, σας δίνω μια ευχή: Σας εύχομαι να 'ναι η συνείδησή σας τόσο καθαρή όσο η δική μου και να 'στε τόσο ηθικοί και θρήσκοι όσο είμαι εγώ». Τελικά η Εκκλησία της Ελλάδος δεν τόλμησε να προχωρήσει στον αφορισμό του Νίκου Καζαντζάκη, καθώς ήταν αντίθετος σε κάτι τέτοιο ο οικουμενικός πατριάρχης Αθηναγόρας. Η Εκκλησία της Ελλάδας είναι αυτοκέφαλη και υπάγεται στο Οικουμενικό Πατριαρχείο μόνο δογματικά. Επομένως, για τις οποιεσδήποτε ποινές που θα επιβάλλει δε χρειάζεται την έγκριση του Πατριαρχείου. Βέβαια, τελικά δεν αφορίστηκε ο Καζαντζάκης, αλλά η Ιεραρχία της Εκκλησίας της Ελλάδας τον καταράστηκε και το όνομά του εξακολουθεί μέχρι και σήμερα να φέρει το στίγμα αυτό της εκκλησίας. Επίσης, ο Τελευταίος Πειρασμός καταγράφτηκε στον Κατάλογο των Απαγορευμένων Βιβλίων της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας, το καταργηθέν πλέον Index Librorum Prohibitorum. Ο Καζαντζάκης απέστειλε τότε σχετικό τηλεγράφημα στην Επιτροπή του Index με τη φράση του χριστιανού απολογητή Τερτυλλιανού «Ad tuum, Domine, tribunal apello», δηλαδή «στο Δικαστήριό σου, Κύριε, κάνω έφεση». Ο "Ζορμπάς" του Καζαντζάκη, εκδόθηκε στο Παρίσι το 1947 και με την επανέκδοση του, το 1954, βραβεύτηκε, ως το καλύτερο ξένο βιβλίο της χρονιάς. Το 1955, ο συγγραφέας μαζί με τον Κακριδή αυτοχρηματοδότησαν την έκδοση της μετάφρασης της Ιλιάδας, ενώ την ίδια χρονιά κυκλοφόρησε τελικά στην Ελλάδα ο Τελευταίος Πειρασμός. Τον επόμενο χρόνο, τιμήθηκε με το Βραβείο Ειρήνης στη Βιέννη, ένα βραβείο το οποίο προερχόταν από το σύνολο των τότε Σοσιαλιστικών χωρών. Καθώς μια από αυτές ήταν η Κίνα επιχείρησε δεύτερο ταξίδι εκεί τον Ιούνιο του 1957, προσκεκλημένος της κινεζικής κυβέρνησης. Επέστρεψε με κλονισμένη την υγεία του προσβληθείς από λευχαιμία. Νοσηλεύτηκε στην Κοπεγχάγη της Δανίας και το Φράιμπουργκ (Freiburg im Breisgau) της Γερμανίας, όπου τελικά κατέληξε στις 26 Οκτωβρίου του 1957 σε ηλικία 74 ετών. Εντούτοις, σύμφωνα με άλλες μαρτυρίες, η λευχαιμία εμφανίστηκε στον Καζαντζάκη κατά το χειμώνα του 1938, 19 χρόνια πριν απ' το τέλος του, το οποίο αποδίδεται σε βαριάς μορφής ασιατική γρίπη.[4] Η σορός του μεταφέρθηκε στο στρατιωτικό αεροδρόμιο της Ελευσίνας. Η Ελένη Καζαντζάκη ζήτησε από την Εκκλησία της Ελλάδος να τεθεί η σορός του σε λαϊκό προσκύνημα, επιθυμία την οποία ο αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος, Θεόκλητος απέρριψε. Έτσι, η σορός του συγγραφέα μεταφέρθηκε στο Ηράκλειο. Έπειτα από μεγάλη λειτουργία στον Ναό του Αγίου Μηνά, παρουσία του Αρχιεπισκόπου Κρήτης Ευγενίου και 17 ακόμη ιερέων, έγινε η ταφή του Νίκου Καζαντζακη, στην οποία όμως εκείνοι δεν συμμετείχαν κατόπιν απαγόρευσης του Αρχιεπισκόπου. Η ταφή έγινε στην ντάπια Μαρτινέγκο, πάνω στα Βενετσάνικα τείχη. Τη σορό συνόδευσαν ο τότε υπουργός Παιδείας Αχιλλέας Γεροκωστόπουλος και ο ιερέας Σταύρος Καρπαθιωτάκης, ο οποίος αργότερα τιμωρήθηκε σαν αριστερός. Στον τάφο του Νίκου Καζαντζάκη χαράχθηκε η επιγραφή: Δεν ελπίζω τίποτα, δε φοβάμαι [φοβούμαι] τίποτα, είμαι λέφτερος [ελεύθερος].
Δευτέρα 20 Ιουνίου 2011
HSP ή Ευαισθησία Αισθητηριακής Αντίληψης
Υπαρχουν καποια ατομα που αποκαλουνται Εξαιρετικα ευαισθητα ατομα ή στα αγγλικα highly sensitive people (HSP).Εχουν γραφτει πολλα βιβλια για αυτους στα αγγλικα,ενω στα ελληνικα υπαρχει μονο το \"Μηπως παραειστε ευαισθητοι?\" της Elain Aron.Υπαρχουν πολλα φορουμ συζητησεων αυτων των ατομων στα ξενα σαιτς.Επισης συγκεντρωνονται καποιες φορες το χρονο για να γνωριστουν .
Το να ειναι κανεις hsp ειναι κατι το φυσιολογικο ,αντιθετα με το τι πιστευει η πλειοψηφια.Τα χαρακτηριστικα τους ειναι:
Επηρεαζονται εντονα απο τα ερεθισματα γυρω τους.
Φιανεται να εχουν επιγνωση λεπτομερειων που βλεπουν στο περιβαλλον τους που οι αλλοι δεν βλεπουν.
Οι διαθεσεις των αλλων τους επηρεαζουν.
Χρειαζονται να αποσυρθουν κατα τη διαρκεια της μερας για να απαλλαγουν απο την υπερβολικη διεγερση.
Εχουν πλουσια εσωτερικη ζωη.
Τους ενοχλουν οι δυνατοι θορυβοι.
Συγκινουνται με τις τεχνες και τη μουσικη.
Ενοχλουνται οταν πρεπει να κανουν πολλα πραγματα ταυτοχρονα.
Προσπαθουν σκληρα να αποφυγουν τα λαθη.
Αποφευγουν βιαιες ταινιες.
Γινεται νευρικος οταν τον παρακολουθουν κατα την εκτελεση μιας εργασιας.
Οταν ηταν παιδι τον χαρακτηριζαν ως ευαισθητο η ντροπαλο.
Το 70 % απο αυτους ειναι εσωστρεφεις και δυσκολευονται να επικοινωνησουν με τους εξωστρεφεις που ειναι πολυ περισσοτεροι.
Yπαρχει και ενα τεστ εδω...
http://www.hsperson.com/pages/test.htm
Το να ειναι κανεις hsp ειναι κατι το φυσιολογικο ,αντιθετα με το τι πιστευει η πλειοψηφια.Τα χαρακτηριστικα τους ειναι:
Επηρεαζονται εντονα απο τα ερεθισματα γυρω τους.
Φιανεται να εχουν επιγνωση λεπτομερειων που βλεπουν στο περιβαλλον τους που οι αλλοι δεν βλεπουν.
Οι διαθεσεις των αλλων τους επηρεαζουν.
Χρειαζονται να αποσυρθουν κατα τη διαρκεια της μερας για να απαλλαγουν απο την υπερβολικη διεγερση.
Εχουν πλουσια εσωτερικη ζωη.
Τους ενοχλουν οι δυνατοι θορυβοι.
Συγκινουνται με τις τεχνες και τη μουσικη.
Ενοχλουνται οταν πρεπει να κανουν πολλα πραγματα ταυτοχρονα.
Προσπαθουν σκληρα να αποφυγουν τα λαθη.
Αποφευγουν βιαιες ταινιες.
Γινεται νευρικος οταν τον παρακολουθουν κατα την εκτελεση μιας εργασιας.
Οταν ηταν παιδι τον χαρακτηριζαν ως ευαισθητο η ντροπαλο.
Το 70 % απο αυτους ειναι εσωστρεφεις και δυσκολευονται να επικοινωνησουν με τους εξωστρεφεις που ειναι πολυ περισσοτεροι.
Yπαρχει και ενα τεστ εδω...
http://www.hsperson.com/pages/test.htm
Δευτέρα 16 Μαΐου 2011
tromaktiko: Ηράκλειο: Στοχοποιούν τρεις για την αυτοκτονία του...
tromaktiko: Ηράκλειο: Στοχοποιούν τρεις για την αυτοκτονία του...: "της Ευαγγελίας Καρεκλάκη Ευθύνες στις τράπεζες από τη μήνυση της οικογένειας. Πρωτοφανής, τουλάχιστον για τα τοπικά δεδομένα, θα μπορούσε ..."
Τετάρτη 11 Μαΐου 2011
Τρίτη 10 Μαΐου 2011
tromaktiko: Στα 96 της χρόνια πτυχίο και στα 99 της μάστερ!
tromaktiko: Στα 96 της χρόνια πτυχίο και στα 99 της μάστερ!: "Με θέληση και δίψα όλα γίνονται! «Γηράσκω αεί διδασκόμενος», αυτό είναι το ρητό που ταιριάζει στην Nola Ochs από το Κάνσας."
Τρίτη 3 Μαΐου 2011
tromaktiko: Οι 100 μεγαλύτερες εφευρέσεις που άλλαξαν τον κόσμ...
tromaktiko: Οι 100 μεγαλύτερες εφευρέσεις που άλλαξαν τον κόσμ...: "Σύμφωνα με έρευνα που πραγματοποιήθηκε σε άτομα μεταξύ 18 και 65 ετών, μερικές από τις ...εφευρέσεις...."
Τρίτη 19 Απριλίου 2011
tromaktiko: Η Apple μηνύει τη Samsung για αντιγραφή των iPhone...
tromaktiko: Η Apple μηνύει τη Samsung για αντιγραφή των iPhone...: "Η Apple μήνυσε τη Samsung για αντιγραφή πνευματικής ιδιοκτησίας στις συσκευές της. Σύμφωνα με τη Wall Street Journal, η Apple παρουσίασε τα ..."
tromaktiko: 157 χρονών γυναίκα εν ζωή
tromaktiko: 157 χρονών γυναίκα εν ζωή: "Οι εκτιμήσεις για το μέγεθος και τη σύνθεση του ολοένα αυξανόμενου πληθυσμού της Ινδονησίας παραμένουν, παρά την εθνική απογραφή που πραγματ..."
Παρασκευή 8 Απριλίου 2011
Η επιθετικότητα των γυναικών στην συντροφική σχέση
http://nefeli.lib.teicrete.gr/browse/seyp/ker/2007/Tsopani,Kleopatra/attached-document/tsopanaki.pdf
tromaktiko: Ο Θεός, τα Windows, ο Προγραμματιστής και ο Χρήστη...
tromaktiko: Ο Θεός, τα Windows, ο Προγραμματιστής και ο Χρήστη...: "1. Εν αρχή ο Θεός δημιούργησε το Bit και το Byte. Και από αυτά δημιούργησε τη Λέξη. ..."
Δευτέρα 4 Απριλίου 2011
tromaktiko: Οικονομία, Θρησκεία & κοινωνική ψυχολογία
tromaktiko: Οικονομία, Θρησκεία & κοινωνική ψυχολογία: "Του καθηγητή ΓΙΩΡΓΟΥ ΠΙΠΕΡΟΠΟΥΛΟΥ Η οικονομική ανάπτυξη ενός κοινωνικού συστήματος προϋποθέτει, μεταξύ άλλων, την ύπαρξη κεφαλαίου, άρτια ε..."
Τρίτη 29 Μαρτίου 2011
tromaktiko: Ψάχνεις την ευτυχία;
tromaktiko: Ψάχνεις την ευτυχία;: "Νομίζεις ότι η δόξα και τα λεφτά είναι αυτά που φέρνουν την ευτυχία; Πρόκειται για μία μεγάλη παρεξήγηση καθώς αυτά τα δύο στοιχεία βρίσκο..."
Σάββατο 19 Μαρτίου 2011
tromaktiko: Να συνεχίσετε να ζείτε καλά.Θα αργήσω να έρθω κοντ...
tromaktiko: Να συνεχίσετε να ζείτε καλά.Θα αργήσω να έρθω κοντ...: "Η Ιαπωνία παραμένει σιωπηλή και εναποθέτει τις ελπίδες της σήμερα πίσω από τους ανώνυμους εργαζομένους..."
tromaktiko: Aπάντηση στο "ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΚΑΠΝΙΣΜΑ"
tromaktiko: Aπάντηση στο "ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΚΑΠΝΙΣΜΑ": "Το επόμενο απόσπασμα είναι από άρθρο του γνωστού Αμερικανού συγγραφέα Mαρκ Tουέιν, που δημοσιεύθηκε στις 17 Ιουνίου 1865 σε εφημερίδα με τίτ..."
tromaktiko: Το κάπνισμα του πατέρα αυξάνει τον κίνδυνο για το ...
tromaktiko: Το κάπνισμα του πατέρα αυξάνει τον κίνδυνο για το ...: "Οι υποψήφιοι μπαμπάδες ή οι συνάδελφοι που καπνίζουν, υποχρεώνοντας έτσι τις εγκύους γυναίκες να γίνονται παθητικές καπνίστριες, αυξάνουν το..."
tromaktiko: Είσαι Έλληνας και κάνεις απεργία πείνας για να βρε...
tromaktiko: Είσαι Έλληνας και κάνεις απεργία πείνας για να βρε...: "Πού είναι ή ίση μεταχείριση; Με μοναδικό αίτημα την ανεύρεση δουλειάς, ένα ζευγάρι ξεκίνησε από την Παρασκευή απεργία πείνας στην κεντρική π..."
tromaktiko: Είσαι Έλληνας και κάνεις απεργία πείνας για να βρε...
tromaktiko: Είσαι Έλληνας και κάνεις απεργία πείνας για να βρε...: "Πού είναι ή ίση μεταχείριση; Με μοναδικό αίτημα την ανεύρεση δουλειάς, ένα ζευγάρι ξεκίνησε από την Παρασκευή απεργία πείνας στην κεντρική π..."
tromaktiko: Μισή ντροπή δική μου , μισή ντροπή στον άλλον
tromaktiko: Μισή ντροπή δική μου , μισή ντροπή στον άλλον: "Πόσο μία απλή κίνηση μπορεί να δώσει χαρά σε έναν άνθρωπο."
tromaktiko: Χορήγηση αναβολής κατάταξης για μεταπτυχιακές σπου...
tromaktiko: Χορήγηση αναβολής κατάταξης για μεταπτυχιακές σπου...: "Γράφει ο Χρήστος Ηλ. Τσίχλης Δικηγόρος Αθηνών Χορήγηση αναβολής κατάταξης για μεταπτυχιακές σπουδές ή για την απόκτηση ιατρικής ειδικότητα..."
tromaktiko: Μια απορία έχω...
tromaktiko: Μια απορία έχω...: "Ευνοϊκότερες οι συνθήκες στο δημόσιο για την έγκυο γυναίκα. Πως ειναι δυνατον οι γυναικες εργαζομενες στο δημοσιο, οταν μενουν εγ..."
tromaktiko: Συγκλονιστικό! !30 μαθητές περιμένουν στην τάξη το...
tromaktiko: Συγκλονιστικό! !30 μαθητές περιμένουν στην τάξη το...: "Η ελπίδα πεθαίνει τελευταία. Μέσα σε όλη αυτή την καταστροφή που βλέπουμε για δεύτερη εβδομάδα στην Ιαπωνία , παρακολουθούμε και διάφορα γεγ..."
tromaktiko: Ελπίδες για ασθενείς με Πάρκινσον
tromaktiko: Ελπίδες για ασθενείς με Πάρκινσον: "Μικρής κλίμακας κλινική δοκιμή μιας νέας μορφής γονιδιακής θεραπείας σε ασθενείς με προχωρημένη νόσο του Πάρκινσον μπόρεσε να μειώσει τα συμ..."
tromaktiko: Χρησιμοποίησε τη γυναίκα του στα χιόνια αντί για α...
tromaktiko: Χρησιμοποίησε τη γυναίκα του στα χιόνια αντί για α...: "Είναι από τα απίστευτα και όμως... ελληνικά. Συνέβη στην εθνική οδό Αθηνών – Λαμίας το βράδυ της Καθαράς Δευτέρας, τότε που η περιοχή της αν..."
tromaktiko: Χρησιμοποίησε τη γυναίκα του στα χιόνια αντί για α...
tromaktiko: Χρησιμοποίησε τη γυναίκα του στα χιόνια αντί για α...: "Είναι από τα απίστευτα και όμως... ελληνικά. Συνέβη στην εθνική οδό Αθηνών – Λαμίας το βράδυ της Καθαράς Δευτέρας, τότε που η περιοχή της αν..."
tromaktiko: Σχολείο για νεκροθαύτες!
tromaktiko: Σχολείο για νεκροθαύτες!: "Τα γραφεία κηδειών είναι ίσως οι μόνες επιχειρήσεις που δεν έχουν επηρεαστεί από την κρίση..."
tromaktiko: Εγκαταλείπουν τα παιδιά τους γιατί δεν μπορούν να ...
tromaktiko: Εγκαταλείπουν τα παιδιά τους γιατί δεν μπορούν να ...: "Συγκλονιστικά είναι τα στοιχεία που είδαν το φως της δημοσιότητας και αφορούν ανήλικα παιδιά των οποίων οι γονείς παίρνουν την απόφαση να τα..."
Πέμπτη 17 Μαρτίου 2011
tromaktiko: Το κρυφό άγχος ένοχο για καρκινογενέσεις
tromaktiko: Το κρυφό άγχος ένοχο για καρκινογενέσεις: "Το άγχος και ειδικότερα το «κρυφό» (ενδοψυχικό) πλήττει το ανοσοποιητικό σύστημα και μπορεί να προκαλέσει από μια απλή ταχυκαρδία μέχρι κα..."
Τετάρτη 16 Μαρτίου 2011
tromaktiko: Τα παιδιά που θηλάζουν έχουν υψηλότερο IQ!
tromaktiko: Τα παιδιά που θηλάζουν έχουν υψηλότερο IQ!: "Όλοι γνωρίζαμε έως τώρα τις ιδιότητες που έχει το μητρικό γάλα και πόσο πολύτιμο είναι για την σωστή ανάπτυξη ενός παιδιού, μια νέα έρευνα ό..."
tromaktiko: Μια γυναίκα σαν όλες τις άλλες…
tromaktiko: Μια γυναίκα σαν όλες τις άλλες…: "Μπορεί να έχει πρωταγωνιστήσει σε δεκάδες ταινίες, να κάνει λαμπερές εμφανίσεις και εντυπωσιακές φωτογραφίσεις..."
tromaktiko: Οι έλληνες έφηβοι έχουν χοληστερίνη!
tromaktiko: Οι έλληνες έφηβοι έχουν χοληστερίνη!: "Μεγάλες διαστάσεις παίρνει το πρόβλημα της παχυσαρκίας στα άτομα 12 - 20 ετών, μαζί με τις παράπλευρες συνέπειες..."
tromaktiko: Στραγγάλισε δημόσια τη γυναίκα του και τιμωρήθηκε ...
tromaktiko: Στραγγάλισε δημόσια τη γυναίκα του και τιμωρήθηκε ...: "Στραγγάλισε δημόσια την γυναίκα του- και μητέρα των τριών ανήλικων παιδιών του- και όμως ουδείς από τους αυτόπτες μάρτυρες έσπευσε να τον ..."
tromaktiko: Η νύχτα διαδέχεται τη μέρα
tromaktiko: Η νύχτα διαδέχεται τη μέρα: "Μια εκπληκτική φωτογραφία, τραβηγμένη από δορυφόρο, δείχνει πως η μέρα δίνει τη θέση της στη νύχτα."
tromaktiko: Η τεστοστερόνη «γεννά» χαρισματικό εγκέφαλο
tromaktiko: Η τεστοστερόνη «γεννά» χαρισματικό εγκέφαλο: "Επί μακρόν οι επιστήμονες συζητούν σχετικά με το αν ο χαρισματικός εγκέφαλος αποτελεί «προϊόν» των καλών γονιδίων ή του καλού περιβάλλοντος ..."
tromaktiko: Έρευνα ανατρέπει τις βασικές αρχές του Δαρβίνου
tromaktiko: Έρευνα ανατρέπει τις βασικές αρχές του Δαρβίνου: "Ο Δαρβίνος μπορεί να έκανε λάθος θεωρώντας ότι ο ανταγωνισμός ήταν η κινητήρια δύναμη της εξέλιξης, περιγράφοντας ένα κόσμο στον οποίο οι ορ..."
Κυριακή 13 Μαρτίου 2011
tromaktiko: Το γέλιο κλείνει τις πληγές
tromaktiko: Το γέλιο κλείνει τις πληγές: "Ένα καλό, από καρδιάς γέλιο μπορεί να επιταχύνει την επούλωση των πληγών, ακόμα και αν αυτές είναι επίμονες και δύσκολα αντιμετωπίσιμες... ..."
tromaktiko: Αυτοπυρπολήθηκε στην πλατεία της Επισκοπής Ημαθίας...
tromaktiko: Αυτοπυρπολήθηκε στην πλατεία της Επισκοπής Ημαθίας...: "Ένας 47χρονος κάτοικος στην Επισκοπή Ημαθίας πριν από λίγες ώρες βγήκε στην πλατεία του χωριού και αφού έλουσε τον εαυτό μου βενζίνη..."
tromaktiko: Η νεότερη γιαγιά στον πλανήτη μόλις 23 ετών
tromaktiko: Η νεότερη γιαγιά στον πλανήτη μόλις 23 ετών: "Η Rifca Stanescu, κλέφτηκε με τον σύζυγο της Ionel Stanescu, όταν ήταν μόλις 11 ετών ενώ έφερε στη ζωή το πρώτο παιδί της..."
tromaktiko: Έρευνα επιβεβαιώνει τον Πλάτωνα για την χαμένη Ατλ...
tromaktiko: Έρευνα επιβεβαιώνει τον Πλάτωνα για την χαμένη Ατλ...: "Αμερικανοί επιστήμονες ισχυρίζονται οτι εντόπισαν τη θέση της χαμένης πόλης Ατλαντίδα, την οποία είχε καταπιεί τσουνάμι, πριν από χιλιάδες χ..."
tromaktiko: Οι κότες νιώθουν τον πόνο του άλλου..
tromaktiko: Οι κότες νιώθουν τον πόνο του άλλου..: "Οι κότες αισθάνονται τον πόνο του άλλου, σύμφωνα με νέα μελέτη, η οποία θεωρείται σημαντική σε ό,τι αφορά την καλή μεταχείριση τόσο των πτην..."
Τετάρτη 9 Μαρτίου 2011
tromaktiko: Αυτοτραυματίστηκε με 20 μαχαιριές
tromaktiko: Αυτοτραυματίστηκε με 20 μαχαιριές: "Σοβαρά τραυματισμένος βρέθηκε σήμερα το πρωί στο σπίτι του, στο Καλαμάκι Ζακύνθου, 28χρονος άνδρας, από τη σύζυγο του, γύρω στις 10 το πρω..."
tromaktiko: Aύξηση παρουσιάζει η νεανική εγκληματικότητα
tromaktiko: Aύξηση παρουσιάζει η νεανική εγκληματικότητα: "Σταδιακή αύξηση παρουσιάζει και στην Ελλάδα η παραβατικότητα ανηλίκων, ενώ ολοένα και περισσότεροι νέοι που διαπράττουν σοβαρά εγκλήματα, ..."
Τρίτη 8 Μαρτίου 2011
tromaktiko: Ενζυμο σβήνει τις αναμνήσεις
tromaktiko: Ενζυμο σβήνει τις αναμνήσεις: "Ένα ένζυμο το οποίο επιτρέπει την ενίσχυση ή ακόμη και το σβήσιμο της μνήμης εντόπισαν ισραηλινοί επιστήμονες από το Ινστιτούτο Επιστήμης Βά..."
Κυριακή 6 Μαρτίου 2011
tromaktiko: Οι Τούρκοι είναι αισιόδοξοι και ευτυχισμένοι
tromaktiko: Οι Τούρκοι είναι αισιόδοξοι και ευτυχισμένοι: "Σε μια έρευνα που έγινε το 2010 σε δείγμα 7.027 ατόμων διαπιστώθηκε πως το 61,2% των Τούρκων πολιτών δηλώνει ευτυχισμένο και αισιόδοξο. Η σ..."
tromaktiko: Το στρες δεν "σκοτώνει" την τεχνητή γονιμοποίηση
tromaktiko: Το στρες δεν "σκοτώνει" την τεχνητή γονιμοποίηση: "Αν και το στρες θεωρείται εμπόδιο για τη σύλληψη, στην περίπτωση της τεχνητής γονιμοποίησης δεν είναι ικανό να..."
tromaktiko: Τα μήλα «φρενάρουν» τη γήρανση
tromaktiko: Τα μήλα «φρενάρουν» τη γήρανση: "Ένα μήλο την ημέρα, το γήρας κάνει πέρα, σύμφωνα με νέα κινεζική μελέτη που δημοσιεύεται στο επιστημονικό έντυπο «Journal of Agricultural an..."
tromaktiko: Πόσοι εκατομμυριούχοι υπάρχουν στον κόσμο;
tromaktiko: Πόσοι εκατομμυριούχοι υπάρχουν στον κόσμο;: "Ιδού η απορία…Εξαρτάται λοιπόν καταρχήν, από το πως εννοείς το “εκατομμυριούχος”. Γιατί υπάρχουν 2 εκδοχές όπως αναφέρει ο The Economist. ..."
tromaktiko: Top 10 - Τα πιο απίστευτα επιδόματα του Ελληνικού ...
tromaktiko: Top 10 - Τα πιο απίστευτα επιδόματα του Ελληνικού ...: "Το πελατειακό κράτος στο μεγαλείο του. Ας θαυμάσουμε την ευρηματικότητα των ανθρώπων που αρμέγαν το κράτος..."
tromaktiko: Για Μια Νέα Ευρωπαϊκή Μεταναστευτική Πολιτική
tromaktiko: Για Μια Νέα Ευρωπαϊκή Μεταναστευτική Πολιτική: "Η χώρα μας θα πρέπει να πείσει του Ευρωπαίους εταίρους μας ότι:"
tromaktiko: ΠΡΟΣΟΧΗ:Το ναρκωτικό που θα σημαδέψει τον 21ο αιών...
tromaktiko: ΠΡΟΣΟΧΗ:Το ναρκωτικό που θα σημαδέψει τον 21ο αιών...: "Το ναρκωτικό που αναμένεται να σημαδέψει τον εικοστό πρώτο αιώνα δεν θα μπορούσε παρά να κατασκευάζεται και να διακινείται μέσω Ιντερνέτ. ..."
Σάββατο 5 Μαρτίου 2011
tromaktiko: Τελευταίες επιθυμίες Μ. Αλεξάνδρου
tromaktiko: Τελευταίες επιθυμίες Μ. Αλεξάνδρου: "Υπάρχει ο παρακάτω μύθος: Ευρισκόμενος στα πρόθυρα του θανάτου, ο Μέγας Αλέξανδρος συγκάλεσε τους στρατηγούς του και τους κοινοποίησε τις τρ..."
tromaktiko: Πως θα θωρακιστούν οι μηχανισμοί δίωξης του εγκλήμ...
tromaktiko: Πως θα θωρακιστούν οι μηχανισμοί δίωξης του εγκλήμ...: "Η κάθε κοινωνική οργάνωση έχει την εγκληματικότητα που της αναλογεί. Οι δείκτες διακύμανσης της εγκληματικότητας που παρουσιάζει μια κοινωνί..."
tromaktiko: Απίθανα κατορθώματα υπερφυσικής δύναμης από φυσιολ...
tromaktiko: Απίθανα κατορθώματα υπερφυσικής δύναμης από φυσιολ...: "Υπάρχει η υπερφυσική δύναμη στην καθημερινή μας ζωή;Μπορεί ένας απλός καθημερινός άνθρωπος να δείξει σημάδια υπερδύναμης; Σε αυτή την ζωή ..."
Παρασκευή 4 Μαρτίου 2011
tromaktiko: Απίστευτο!!! Τους κλείδωσε σε νεκροτομείο
tromaktiko: Απίστευτο!!! Τους κλείδωσε σε νεκροτομείο: "Σε μία απίστευτη πράξη προέβη μία ιατροδικαστής στη Λαμία, όταν κλείδωσε μέσα στο νεκροθάλαμο τον ιδιοκτήτη ενός γραφείου τελετών και έναν..."
Τρίτη 1 Μαρτίου 2011
Φαύλος Κύκλος: Ψυχιατρική ;
Φαύλος Κύκλος: Ψυχιατρική ;: "Όταν κανείς δηλώνει σε γονείς, συγγενείς ακόμη και συμφοιτητές συναδέλφους ότι θέλει να γίνει ψυχίατρος, αντιμετωπίζει κανείς μια αντίδραση ..."
tromaktiko: Τέσσερις οι αστυνομικοί - Έχασε ο ένας την μάχη με...
tromaktiko: Τέσσερις οι αστυνομικοί - Έχασε ο ένας την μάχη με...: "Όλα ξεκίνησαν από την περιοχή του Μενιδίου, όταν οι επιβαίνοντες στο jeep διέπραξαν ληστεία σε περίπτερο. Σε στενό του Ρέντη και μετά από ..."
tromaktiko: Το νέο μοντέλο των 1.115 ίππων της Koenigsegg απει...
tromaktiko: Το νέο μοντέλο των 1.115 ίππων της Koenigsegg απει...: "Η μάρκα Koenigsegg έχει έδρα τη Σουηδία και κατασκευάζει υπεραυτοκίνητα που απευθύνονται σε λίγους. Τεράστιες..."
tromaktiko: Η φωτογραφία ενός αγαπημένου μειώνει τον πόνο
tromaktiko: Η φωτογραφία ενός αγαπημένου μειώνει τον πόνο: "Ήρθε ο καιρός να σταματήσουμε να κοροϊδεύουμε όσους κουβαλάνε πάντα μαζί τους τις φωτογραφίες των αγαπημένων τους προσώπων και να κάνουμε ..."
tromaktiko: Έκθεση Γενεύης 2011: Lamborghini Aventador LP700-4...
tromaktiko: Έκθεση Γενεύης 2011: Lamborghini Aventador LP700-4...: "Μετά από τις leaked φωτογραφίες και τα αναλυτικά δελτία τύπου της Lamborghini, η Aventador LP700-4παρουσιάστηκε επίσημα από την Ιταλική φίρμ..."
tromaktiko: Κορίτσι λυκάνθρωπος
tromaktiko: Κορίτσι λυκάνθρωπος: "Σίγουρα δεν έχετε ξαναδεί κάποιο παρόμοιο περιστατικό. Ο λόγος για την 11χρονη Ταϋλανδέζα, η οποία πάσχει από το πολύ σπάνιο σύνδρομο Ambr..."
tromaktiko: Το αυτοκίνητο που φρενάρει μόνο του
tromaktiko: Το αυτοκίνητο που φρενάρει μόνο του: "Η σύγκρουση με πεζούς θα αποφεύγεται αυτόματα από το ίδιο το όχημα, χάρη σε ένα έξυπνο σύστημα ανίχνευσής τους.Ενα σύστημα ανίχνευσης πεζών ..."
Σκοτεινά πειράματα από το παρελθόν των ΗΠΑ.
Σήμερα μπορεί να φαίνεται αδιανόητο, κάποτε όμως οι ερευνητές που εργάζονταν για την αμερικανική κυβέρνηση δεν δίσταζαν να πειραματίζονται σε κρατούμενους και τρόφιμους ιδρυμάτων, συνήθως εν αγνοία τους. Το σκοτεινό παρελθόν της ιατρικής έρευνας έρχεται τώρα στο φως από το Associated Press.
Οι περισσότερες από 40 έρευνες που αποκαλύπτει το πρακτορείο πραγματοποιήθηκαν πριν από 40 έως 80 χρόνια -ακόμα και μετά την καταδίκη των γιατρών ναζί που πειραματίζονταν σε Εβραίους.
Το θέμα αναμένεται να συζητηθεί σε συνεδρίασης μιας επιτροπής Βιοηθικής που διόρισε η αμερικανική κυβέρνηση. Αφορμή για τη συνεδρίαση ήταν η πρόσφατη αποκάλυψη για μια έρευνα που πραγματοποιήθηκε πριν από 65 χρόνια, όταν ομοσπονδιακοί γιατροί μόλυναν εσκεμμένα με σύφιλη κρατούμενους στη Γουατεμάλα.
Όλες οι έρευνες που αποκαλύπτει τώρα το AP παραβιάζουν την αρχή της Ιατρικής «ου βλάψεις». Ορισμένες μάλιστα δεν φαίνονται να είχαν κάποια πρακτική χρησιμότητα, πέρα από το να ικανοποιήσουν την αρρωστημένη περιέργεια των ερευνητών.
Μερικά παραδείγματα:
Σε ομοσπονδιακή μελέτη του 1942, ένα πειραματικό εμβόλιο κατά της γρίπης χορηγήθηκε σε τρόφιμους ψυχιατρικού ασύλου, οι οποίοι αργότερα εκτέθηκαν εσκεμμένα στον ιό. Ένας από τους ερευνητές ήταν ο Δρ Τζόνας Σολκ, ο οποίος έγινε διάσημος μια δεκαετία αργότερα, ως εφευρέτης του εμβολίου κατά της πολιομυελίτιδας.
Σε μελέτες που πραγματοποιήθηκαν με ομοσπονδιακή χρηματοδότηση τη δεκαετία του 1940, τρόφιμοι ψυχιατρικών κλινικών στο Κονέκτικατ μολύνθηκαν με ηπατίτιδα. Επικεφαλής των πειραμάτων ήταν ο Δρ Πολ Χέιβενς ο νεώτερος, ένας από τους πρώτους επιστήμονες που αναγνώρισε τους διαφορετικούς τύπους ηπατίτιδας.
Στα μέσα της δεκαετίας του 1940, κρατούμενοι σωφρονιστικού ιδρύματος στο Δυτικό Κόκσακι κλήθηκαν να καταπιούν αφιλτράριστο εναιώρημα από κόπρανα. Στόχος ήταν να μελετηθεί ο τρόπος μετάδοσης μιας θανατηφόρου γαστρεντερίτιδας. Δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι οι τρόφιμοι γνώριζαν σε τι υποβάλλονταν, ή αν ανταμείφθηκαν για την προσφορά τους.
Έρευνα στο Πανεπιστήμιο της Μινεσότα την ίδια περίοδο μόλυνε 11 δημόσιους υπάλληλους με ελονοσία. Ορισμένοι μάλιστα υποβλήθηκαν σε κοπιαστική χειρωνακτική εργασία, και έχασαν κατά μέσο όρο επτά κιλά. Ένας από τους ερευνητές ήταν ο διατροφολόγος Άνσελ Κις, ο οποίος αργότερα διαμόρφωσε το διαιτολόγιο του αμερικανικού στρατού και προώθησε την ιδέα της μεσογειακής δίαιτας.
Τη δεκαετία του 1950, έρευνα για λογαριασμό της κυβέρνησης μόλυνε 24 κρατούμενους στην Ατλάντα με γονόρροια. Το βακτήριο διοχετεύθηκε απευθείας μέσω της ουρήθρας. Η μελέτη δημοσιεύτηκε στην Επιθεώρηση του Αμερικανικού Ιατρικού Συλλόγου, χωρίς να διευκρινίζονται οι συνθήκες του πειράματος.
To 1919, ο Λ.Λ Στάνλεϊ, γιατρός στη φυλακή του Σαν Κουέντιν, προσπάθησε να αναζωογονήσει ηλικιωμένους άνδρες μεταμοσχεύοντάς τους όρχεις από ζώα και από νεκρούς θανατοποινίτες. Δημοσίευμα της Washington Post το Νοέμβριο του 1919 έκανε λόγο για πειράματα που θα αποκάλυπταν την «Πηγή της Νεότητας».
Γιατρός της φυλακής Χόλμσμπεργκ κάνει ερωτήσεις σε έναν από τους «εθελοντές» της μελέτης του το 1966 (Φωτογραφία: Associated Press )
Η αρχή του τέλους για αυτού του είδους τα ανήθικα πειράματα ήρθε με τρεις αποκαλύψεις τη δεκαετία του 1960:
Η πρώτη ήρθε στο φως το 1963. Οι ερευνητές έκαναν ενέσεις με καρκινικά κύτταρα σε 19 ηλικιωμένους και ανήμπορους ασθενείς στο Εβραϊκό Νοσοκομείο Χρόνιων Νοσημάτων στη Νέα Υόρκη. Ο δικηγόρος Ουίλιαμ Χάιμαν, μέλος του διοικητικού συμβουλίου του νοσοκομείου, αντέδρασε στην έρευνα και ανάγκασε τη διοίκηση να δεσμευτεί ότι θα ζητά τη συγκατάθεση των ασθενών.
Η δεύτερη αποκάλυψη αφορούσε πειράματα που πραγματοποιήθηκαν το διάστημα 1963-66 σε σχολείο της Νέας Υόρκης για παιδιά με νοητικά προβλήματα. Τα παιδιά μολύνθηκαν εσκεμμένα με ηπατίτιδα προκειμένου να μελετηθεί η δράση ενός υποψήφιου φαρμάκου, της γ-σφαιρίνης.
Το τέλος της ανήθικης έρευνας φέρεται να ήρθε το 1972 με τη διαβόητη μελέτη του Τάσκετζι: Γιατροί στην Αλαμπάμα παρακολούθησαν 600 Αφροαμερικανούς, οι οποίοι έπασχαν από σύφιλη, αλλά δεν τους προσφέρθηκε θεραπεία με αντιβιοτικά.
Γεγονός είναι ότι οι αντιλήψεις για την ιατρική έρευνα ήταν πολύ διαφορετικές στο παρελθόν, όταν τα λοιμώδη νοσήματα σκότωναν περισσότερους ανθρώπους από ό,τι σήμερα. «Υπήρχε τότε μια διαφορετική αντίληψη -που δεν υπάρχει σήμερα- ότι η θυσία για το καλό του έθνους ήταν σημαντική» σχολιάζει η Λόρα Σταρκ, καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Wesleyan, η οποία γράφει βιβλίο για τα σκοτεινά ομοσπονδιακά πειράματα.
Σήμερα, τέτοιου είδους έρευνες είναι δύσκολο έως αδύνατο να πραγματοποιηθούν και να παραμείνουν στο σκοτάδι: τα ΜΜΕ είναι πιο ευαισθητοποιημένα, και οι ερευνητές είναι υποχρεωμένοι να ακολουθούν κανόνες και να ζητούν άδεια από επιτροπές Βιοηθικής.
Γεγονός όμως είναι ότι πολλές αμερικανικές μελέτες διεξάγονται σε άλλες χώρες, και πολλές από αυτές δεν ελέγχονται ποτέ.
Μετά την πρόσφατη απολογία των ΗΠΑ για όσα συνέβησαν στη Γουατεμάλα πριν από 65 χρόνια, η επιτροπή Βιοηθικής του Μπαράκ Ομπάμα αναμένεται να υποβάλει έκθεση για τα πειράματα αυτά έως το Σεπτέμβριο.
Οι περισσότερες από 40 έρευνες που αποκαλύπτει το πρακτορείο πραγματοποιήθηκαν πριν από 40 έως 80 χρόνια -ακόμα και μετά την καταδίκη των γιατρών ναζί που πειραματίζονταν σε Εβραίους.
Το θέμα αναμένεται να συζητηθεί σε συνεδρίασης μιας επιτροπής Βιοηθικής που διόρισε η αμερικανική κυβέρνηση. Αφορμή για τη συνεδρίαση ήταν η πρόσφατη αποκάλυψη για μια έρευνα που πραγματοποιήθηκε πριν από 65 χρόνια, όταν ομοσπονδιακοί γιατροί μόλυναν εσκεμμένα με σύφιλη κρατούμενους στη Γουατεμάλα.
Όλες οι έρευνες που αποκαλύπτει τώρα το AP παραβιάζουν την αρχή της Ιατρικής «ου βλάψεις». Ορισμένες μάλιστα δεν φαίνονται να είχαν κάποια πρακτική χρησιμότητα, πέρα από το να ικανοποιήσουν την αρρωστημένη περιέργεια των ερευνητών.
Μερικά παραδείγματα:
Σε ομοσπονδιακή μελέτη του 1942, ένα πειραματικό εμβόλιο κατά της γρίπης χορηγήθηκε σε τρόφιμους ψυχιατρικού ασύλου, οι οποίοι αργότερα εκτέθηκαν εσκεμμένα στον ιό. Ένας από τους ερευνητές ήταν ο Δρ Τζόνας Σολκ, ο οποίος έγινε διάσημος μια δεκαετία αργότερα, ως εφευρέτης του εμβολίου κατά της πολιομυελίτιδας.
Σε μελέτες που πραγματοποιήθηκαν με ομοσπονδιακή χρηματοδότηση τη δεκαετία του 1940, τρόφιμοι ψυχιατρικών κλινικών στο Κονέκτικατ μολύνθηκαν με ηπατίτιδα. Επικεφαλής των πειραμάτων ήταν ο Δρ Πολ Χέιβενς ο νεώτερος, ένας από τους πρώτους επιστήμονες που αναγνώρισε τους διαφορετικούς τύπους ηπατίτιδας.
Στα μέσα της δεκαετίας του 1940, κρατούμενοι σωφρονιστικού ιδρύματος στο Δυτικό Κόκσακι κλήθηκαν να καταπιούν αφιλτράριστο εναιώρημα από κόπρανα. Στόχος ήταν να μελετηθεί ο τρόπος μετάδοσης μιας θανατηφόρου γαστρεντερίτιδας. Δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι οι τρόφιμοι γνώριζαν σε τι υποβάλλονταν, ή αν ανταμείφθηκαν για την προσφορά τους.
Έρευνα στο Πανεπιστήμιο της Μινεσότα την ίδια περίοδο μόλυνε 11 δημόσιους υπάλληλους με ελονοσία. Ορισμένοι μάλιστα υποβλήθηκαν σε κοπιαστική χειρωνακτική εργασία, και έχασαν κατά μέσο όρο επτά κιλά. Ένας από τους ερευνητές ήταν ο διατροφολόγος Άνσελ Κις, ο οποίος αργότερα διαμόρφωσε το διαιτολόγιο του αμερικανικού στρατού και προώθησε την ιδέα της μεσογειακής δίαιτας.
Τη δεκαετία του 1950, έρευνα για λογαριασμό της κυβέρνησης μόλυνε 24 κρατούμενους στην Ατλάντα με γονόρροια. Το βακτήριο διοχετεύθηκε απευθείας μέσω της ουρήθρας. Η μελέτη δημοσιεύτηκε στην Επιθεώρηση του Αμερικανικού Ιατρικού Συλλόγου, χωρίς να διευκρινίζονται οι συνθήκες του πειράματος.
To 1919, ο Λ.Λ Στάνλεϊ, γιατρός στη φυλακή του Σαν Κουέντιν, προσπάθησε να αναζωογονήσει ηλικιωμένους άνδρες μεταμοσχεύοντάς τους όρχεις από ζώα και από νεκρούς θανατοποινίτες. Δημοσίευμα της Washington Post το Νοέμβριο του 1919 έκανε λόγο για πειράματα που θα αποκάλυπταν την «Πηγή της Νεότητας».
Γιατρός της φυλακής Χόλμσμπεργκ κάνει ερωτήσεις σε έναν από τους «εθελοντές» της μελέτης του το 1966 (Φωτογραφία: Associated Press )
Η αρχή του τέλους για αυτού του είδους τα ανήθικα πειράματα ήρθε με τρεις αποκαλύψεις τη δεκαετία του 1960:
Η πρώτη ήρθε στο φως το 1963. Οι ερευνητές έκαναν ενέσεις με καρκινικά κύτταρα σε 19 ηλικιωμένους και ανήμπορους ασθενείς στο Εβραϊκό Νοσοκομείο Χρόνιων Νοσημάτων στη Νέα Υόρκη. Ο δικηγόρος Ουίλιαμ Χάιμαν, μέλος του διοικητικού συμβουλίου του νοσοκομείου, αντέδρασε στην έρευνα και ανάγκασε τη διοίκηση να δεσμευτεί ότι θα ζητά τη συγκατάθεση των ασθενών.
Η δεύτερη αποκάλυψη αφορούσε πειράματα που πραγματοποιήθηκαν το διάστημα 1963-66 σε σχολείο της Νέας Υόρκης για παιδιά με νοητικά προβλήματα. Τα παιδιά μολύνθηκαν εσκεμμένα με ηπατίτιδα προκειμένου να μελετηθεί η δράση ενός υποψήφιου φαρμάκου, της γ-σφαιρίνης.
Το τέλος της ανήθικης έρευνας φέρεται να ήρθε το 1972 με τη διαβόητη μελέτη του Τάσκετζι: Γιατροί στην Αλαμπάμα παρακολούθησαν 600 Αφροαμερικανούς, οι οποίοι έπασχαν από σύφιλη, αλλά δεν τους προσφέρθηκε θεραπεία με αντιβιοτικά.
Γεγονός είναι ότι οι αντιλήψεις για την ιατρική έρευνα ήταν πολύ διαφορετικές στο παρελθόν, όταν τα λοιμώδη νοσήματα σκότωναν περισσότερους ανθρώπους από ό,τι σήμερα. «Υπήρχε τότε μια διαφορετική αντίληψη -που δεν υπάρχει σήμερα- ότι η θυσία για το καλό του έθνους ήταν σημαντική» σχολιάζει η Λόρα Σταρκ, καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Wesleyan, η οποία γράφει βιβλίο για τα σκοτεινά ομοσπονδιακά πειράματα.
Σήμερα, τέτοιου είδους έρευνες είναι δύσκολο έως αδύνατο να πραγματοποιηθούν και να παραμείνουν στο σκοτάδι: τα ΜΜΕ είναι πιο ευαισθητοποιημένα, και οι ερευνητές είναι υποχρεωμένοι να ακολουθούν κανόνες και να ζητούν άδεια από επιτροπές Βιοηθικής.
Γεγονός όμως είναι ότι πολλές αμερικανικές μελέτες διεξάγονται σε άλλες χώρες, και πολλές από αυτές δεν ελέγχονται ποτέ.
Μετά την πρόσφατη απολογία των ΗΠΑ για όσα συνέβησαν στη Γουατεμάλα πριν από 65 χρόνια, η επιτροπή Βιοηθικής του Μπαράκ Ομπάμα αναμένεται να υποβάλει έκθεση για τα πειράματα αυτά έως το Σεπτέμβριο.
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)
RSS Feed (xml)